رمضان ماه ضیافت الهی است

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام در ابتدای درس خارج فقه فروعی از کتاب الحج از سلسله دروس ماه مبارک رمضان به تشریح اهمیت ماه مبارک رمضان پرداخت و اظهار داشت: خدای تبارک و تعالی را شکرگزاریم که ما را موفق به درک ماه پر ازخیر و برکت رمضان فرمود. ان شاءالله بتوانیم از فیوضات این ماه بهره‌مند شویم.

وی افزود: هنگام ورود ماه مبارک رمضان تعابیری ازرسول اکرم (ص) واردشده همانطور که در دعای 44 صحیفه سجادیه و ادعیه‌ای از امام صادق (ع) وارد شده است. فرازهایی از فرمایشات رسول اکرم را در خطبه آخرین جمعه ماه شعبان عرض میکنم که نکته های زیادی در آن وجود دارد، جا دارد که شروح مفصلی بر این خطبه نوشته شود. حضرت می‌فرماید «قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللَّهِ»، اولاً در کلمه شهر الله دو احتمال وجود دارد، یکی اینکه این شهر منسوب به خداست، همانطورکه پیامبر اسلام، ماه شعبان را منسوب به خود فرمودند «و شعبان شهری».

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام بیان داشت: احتمال دیگر این است که شهر الله یعنی ماهی که انسان می تواند بخوبی در آن خدایی بشود، انسان می تواند به خوبی اخلاق الهی و گوشه‌ای از صفات خدا را در وجودش جلوه گر سازد. البته این احتمال، منافات با معنای اول ندارد ولی به نظر می‌رسد در این خطبه بیشتر این جهت مطرح است. «قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ»، سه عنوان را در اول این خطبه بیان فرموده که خود این سه عنوان خیلی حرف دارد. 

وی افزود: در کتب لغت به جایی که دارای نموّ، زیاده و فضلی باشد برکت می‌گویند، به معنای ثبات نعمت هم آمده، مثلاً به کسی که عزت دارد، وقتی می‌گوئیم خدا ان شاء الله برکت بدهد یعنی عزت تو را ثابت نگه دارد. و بارک علی محمّدٍ و آل محمد به معنای همین ثبات است، به سینه و مقادیم شتر که قسمت عمده‌ی بدن شتر را دربرگرفته تعبیر به بَرک و برکه می کنند. به هر صورت در برکت آن طوری که در کتب لغت آمده مسئله نمو و زیاده مطرح است، یعنی خدا عمل شما را دائماً در این ماه زیاد می‌کند، این نکته خیلی مهمی است.

آیت الله فاضل لنکرانی اضافه کرد: این یعنی اگر در ماه‌های دیگر ثواب یک رکعت نماز فلان مقدار باشد در ماه رمضان آن ثواب قابل احصاء نیست، چون دائماً خدا آنرا زیاد می‌کند. اگر اشتغال به علم در ماه‌های دیگر ثواب عظیمی دارد در ماه مبارک رمضان خدای تبارک و تعالی آنرا مضاعف می‌کند و این معنای برکت است. معنای تبریک شادباش نیست که در لغت فارسی می‌نویسند تبریک یعنی شادباش، این غلط است، تبریک یعنی« جعل الله فی عملکم برکةً» خدا در عمل ووجود شما برکت قرار دهد، در وصلت بین زن و شوهر برکت یعنی نموّ و زیاده قرار دهد. «اقبل الیکم بالبرکه » بنای خدای تبارک و تعالی دراین ماه بر اینست که نتایج اعمال را زیاد می کند. بعدازبرکت می‌فرماید: «و الرحمة»، رحمت خدا به معنای لطف خدا به انسان است.

وی ابراز کرد: در لغت اگر رحمت از انسان صادر شود به معنای رقّت قلب است، ترحم یعنی بر او رقت قلب پیدا کرد، اما رحمت ازجانب خدای تبارک و تعالی به معنای احسان خداست. در کنار این اگر آیه «و رحمتی وسعت کلّ شیء» را قرار دهید یعنی هر کاری که در ماه رمضان انجام دهید، خدا یک رحمتی برای آن قرار می‌دهد «کل شیء» تمام افعال انسان در ماه مبارک رمضان را شامل می شود، اینکه می فرماید «نومکم فیه عبادة»، چون مصداق این رحمت است، بنای خدا در ماه رمضان بر این است که خواب را هم موضوع رحمت خودش قرار بدهد. «بالبرکة و الرحمة و المغفرة»، مغفرت هم به معنای غفران ذنوب و سیئات. یک غفران تام است.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام با بیان این که خدای تبارک و تعالی آلودگی‌ها را از انسان دور می‌کند، اظهار داشت: معنای مستور بودن هم در غفران لحاظ می شود، غفران فقط اختصاص به گناه ندارد، نقایص وآلودگی‌هایی که انسان دارد، به عنایت خدای تبارک و تعالی مستور می شود. این سه عنوان عطف تفسیری نیست، أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ، هر کدام به تنهایی یک بار مفهومی وسیعی دارد. لذا از ماه مبارک رمضان نهایت استفاده را ببرید. طوری باشد که وقتی انسان از ماه مبارک رمضان خارج می‌شود بفهمد یک تحولاتی دردرون او به وجود آمده وانواری وجودش را نورانی نموده و انسان دیگری شده. اکتفا نکنیم فقط به یک روزه و امساک ظاهری. من معتقدم فهم انسان در ماه رمضان با فهم او در غیر ماه رمضان خیلی تفاوت دارد، چون خدا در فهم انسان هم برکت قرار می‌دهد. انسان وقتی می‌خواهد یک آیه ای از آیات قرآن را در ماه رمضان بررسی کند خودش هم احساس می‌کند ابعاد و زوایایی از این آیات برای او روشن می‌شود که در غیر ماه رمضان نمی‌شود. 

وی افزود: مقصود این است که ما فکر نکنیم برکت فقط در مادیات است، این یک مصداق بسیار ضعیفی از برکت است. فهم و عقل انسان نیز مشمول برکت می شوند، چه نعمتی بالاتر از عقل. در این ماه می شود درعمل انسان، درعقل وفهم انسان، دراخلاق انسان برکت بوجود آید، البته به نظر می‌رسد رسول اکرم در اول خطبه این مطلب را به نحو کبرای کلی فرمودند و آنچه که بعد از آن بیان نمودند صغرایی برای این کبری است، نه اینکه عِدل آن باشند، همه این خطبه را ملاحظه بفرمائید که عناوین بسیار مهمی در این خطبه آمده، خصوصا آنکه در آخر خطبه امیرالمؤمنین علیه السلام از رسول اکرم سؤال می‌کند در این ماه افضل اعمال کدام است؟ می‌فرمایند «الورع عن محارم الله»، گناه را کم نشماریم، گناه موجب سقوط انسان می شود. 

آیت الله فاضل لنکرانی با بیان این که در ماه مبارک رمضان انسان باید از محارم الهی تورع پیدا کند تاکید کرد: حتی نسبت به مشتبهات هم باید تورع پیدا کرد؛ چون دایره ورع فوق تقواست، حتی به آنچه که نمی داند حلال است یا حرام، نگاه نکند، یا آنرا استماع نکند، آهنگی از تلویزیون پخش می‌شود نگوئیم چون از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش می‌شود مجاز هستیم گوش بدهیم، نه! تورع این است که حتی اگر یقین داشته باشی حلال است، تازه می‌شود مباح، و اگر مشکوک است قاعده اصولیه جاری نکن! نگو شبهه‌ موضوعیه است، و در شبهات موضوعیه اصل برحلیّـت است! نه، تورع کن و ورع پیشه نما.

وی افزود: اگر انسان احتمال می‌دهد کلام او کسی را اذیت خواهد کرد، از حرف زدن خودداری کند. این هم از مشتبهات است. چنانچه یقین داریم این حرف غیبت یا تهمت است، حرمتش روشن است، اما اگر نمی‌دانیم این حرف غیبت است یا تهمت، باید ازآن اجتناب کنیم، زبان خود را کنترل کنیم، آنرا عادت دهیم به اینکه فقط حرف درست و صحیح بزند، این تورع از محارم الله است.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام در پایان ابراز کرد: امیدواریم خدای تبارک و تعالی ضیافت خیلی خوبی را برای ما مقدر کرده باشد، آنچه که به عقل و ذهن ما نمی‌رسد برای ما مقدر کند، آنچه را بر بهترین اولیای خودش در این ماه مقدر کرده، برای همه ما مقدر کند.