شناخت درست از مسائل سبب امیدواری و بردباری در مواجهه با مشکلات می شود

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام سعید بهمنی عضو هیئت‎ علمی پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی در نشست درس گفتارهای قرآنی که به مناسبت ماه مبارک رمضان در سالن شهید دهقانی خبرگزاری رسا برگزار شد، با اشاره به انتشار روز افزون شبهات در سطح جامعه، یکی از تدابیر مورد نیاز جامعه را پیشگیری از ایجاد شبهه عنوان کرد و بیان داشت: یکی از چیزهایی که سبب می شود افراد در مواجهه با اتفاقات و احیانا مشکلات تاب آوری و حلم بیشتری داشته باشند همین علم پیدا کردن به آن مسئله و موضوع است؛ هرچه شما نسبت به یک موضوع شناخت بیشتری پیدا کنید حلم شما نسبت به آن موضوع بیشتر می شود.

وی افزود: دلیل ناامید نشدن بزرگانی چون امام(ره) و رهبر معظم انقلاب در مواجهه با مشکلات همین نگاه کلان و شناخت صحیح از مسائل و موضوعات است.

عضو هیئت‎ علمی پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی با اشاره به فرمان رهبر معظم انقلاب مبنی بر جهاد تبیین، قرآن را سراسر تبیین توصیف کرد و اظهار داشت: تبیین در جایی است که شبهه ای ذهن مخاطب را درگیر کرده باشد، تبیین شناخت مخاطب را تغییر می دهد، سهم زیادی در هدایت فرد دارد اما علت تام نیست. قرآن کریم نازل شده تا به انسان از چیز هایی که نمی داند یا در شناختش دچار مشکل است و یا اشتباه می شناسند و دچار غفلت است آگاهی بدهد.

حجت الاسلام بهمنی بر اساس قرآن عوامل ایجاد شبهه را به دو دسته عوامل مشترک میان همه موجودات و عوامل اختصاصی انسان تقسیم کرد و گفت: تقریبا همه موجودات دچار شبهه می شوند، اما این علل برخی میان همه مشترک است و برخی فقط مربوط به انسان ها است؛ برخی از این عوامل برآمده از فطرت است که به قسم اختیاری و غیر اختیاری تقسیم می شود.

وی افزود: البته محل بحث عوامل اختیاری ایجاد شبهه است؛ چرا که با اختیار اگر کسی اشتباهی انجام دهد شایسته مذمت است.

عضو هیئت‎ علمی پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی با اشاره به برخی از آیات قرآن، این عوامل اختیاری را فطری دانست و اظهار داشت: یکی از عوامل ایجاد شبهه میل به جدل کردن است که در آیه 54 سوره کهف اشاره شده که انسان به جدل میل دارد یا در سوره یاسین بیان شده انسان مخاصمه و درگیری را دوست دارد که این جدل باعث ایجاد شبهه می شود.

وی عامل دوم ایجاد شبهه را فراموشی عنوان کرد و توضیح داد: انسان بسیار دچار فراموشی می شود، نمونه بارز و معروف آن، داستان حضرت آدم است که کلام خدا را در مورد عدم نزدیک شدن به درخت فراموش کرد و این فراموشی سبب شد شیطان بتواند روایت خود را به آدم بقبولاند؛ در مقابل فراموشی و آنچه می تواند فراموشی را در انسان کاهش دهد، عزم در هدف و کار است.

پژوهشگر علوم قرآنی یکی دیگر از عوامل اختیاری فطری را عجله دانست و توضیح داد: عجله کردن یک عامل احساسی است و در قرآن از عجله کردن نهی شده و بیان شده که انسان عجول است. این شتابزدگی و عدم حلم باعث اشتباه در تصمیم گیری و شناخت خواهد شد.

در ادامه حجت الاسلام بهمنی عوامل اختیاری را به درونی و بیرونی تقسیم و با اشاره به آیه 35 سوره غافر یکی از عوامل درونی را کبر معرفی کرده و بیان داشت: کبر و تکبر آنقدر خطرناک است که اگر برای فردی که دچار شبهه شده است به صورت کامل و تام تبیین هم صورت بگیرد نخواهد پذیرفت.

وی افزود: جالب است بدانیم عامل وقوع اولین گناه عالم کبر بود، تکبری که شیطان نسبت به انسان از خود نشان داد. سه گناه اول خلقت ناشی از سه عامل تکبر، حرص و حسد بود که امروز هم عامل بسیاری از انحرافات و همین سه عامل است.

عضو هیئت‎ علمی پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی عوامل بیرونی را بسیار پرشمار دانست و به معرفی برخی از مهم ترین این عومل پرداخت و گفت: کنشگری شیاطین و مشرکان دو عامل مهم بیرونی ایجاد شبهه است، در آیات متعددی به این عوامل و جزئیات آن پرداخته و بیان داشته شده که شیطان و مشرکان تا سرحد اینکه شما از دین و انسانیت به پایین ترین سطح نزول کنید فعالیت می کنند.

وی ادامه داد: شاهد این بحث آیه 36 سوره بقره است که می فرماید: «فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ...» و  همینطور در مورد راهبرد مشرکان در آیه 217 بقره می فرماید« وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ وَلَا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتَّى يَرُدُّوكُمْ عَنْ دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا...» یعنی هدف و کنش آنها این است که اگر می توانند به هر طریقی انسان را به نازل ترین مرتبه بکشانند.