اقتصاد اسلامی یک میدان جنگ فکری و رسانهای شده است

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاری رسا، حجت الاسلام جواد عبادی استاد حوزه و دانشگاه در نشستی مشورتی با حضور اقتصاددانان برجسته کشور با موضوع اتخاذ رویکرد و سیاستهای کلان رسانهای درباره موضوعات اقتصادی و چگونگی مواجهه با این چالشها که عصر یکشنبه در سالن جلسات خبرگزاری رسا برگزار شد، اظهار داشت: مسأله اقتصاد اسلامی است که متأسفانه به یک موضوع دوقطبی در کشور تبدیل شده است؛ بهگونهای که یک جنگ فکری جدی در گرفته که آیا اصولاً چیزی به نام اقتصاد اسلامی وجود دارد یا نه، این چالش تنها در سطح نظری نمانده و به جنگ رسانهای نیز کشیده شده است، در این فضا جریانهای صاحب قدرت و ثروت - که از این بلاتکلیفی نفع میبرند - به حمایت مالی از جریانهایی پرداختهاند که اساساً اقتصاد اسلامی را زیر سوال میبرند.
اقتصاد یک علم واحد نیست؛ مکاتب گوناگون نشانگر تنوع نگاههاست
حجت الاسلام عبادی با بیان اینکه در این جدال نظری جریانی تلاش دارد علم اقتصاد را انحصاری تعریف کند، گفت: آنها با معیارها و سنجههای خاص خود اقتصاد را علمی قطعی مثل ریاضی جلوه میدهند و در نتیجه میگویند چیزی به نام "اقتصاد اسلامی" معنا ندارد- چون مثلاً نمیشود گفت دو دوتا چهارتای اسلامی یا غیراسلامی، اما هر کسی که اقتصاد خوانده باشد میداند که این رشته شامل مکاتب مختلفی است - حداقل هشت مکتب اقتصادی مهم وجود دارد که هرکدام دیدگاه خاص خود را دارد و با دیگری تضاد دارد، از اینرو اقتصاد اسلامی هم میتواند یک مکتب باشد همچون سایر مکاتب که در فضای علمی پذیرفته شدهاند.
این استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد: باید بدانیم که ورود به این عرصه نیازمند درک عمیق، برنامهریزی دقیق و مواجهه با جنگی پیچیده و پرهزینه است.
حجت الاسلام عبادی با اشاره به اینکه اگر حوزه علمیه بتواند دستاوردهای خود در زمینه اقتصاد اسلامی را بهصورت منظم و قابل ارائه ارائه دهد، به یک ساختار حرفهای در قالب اندیشکده یا پژوهشکده نیاز دارد افزود: این نهاد باید محتوای علمی تولید کند، پژوهشهای انجامشده در این حوزه را استخراج و سازماندهی نماید و آنها را به زبانی قابلفهم و کاربردی برای مخاطبان امروزی، بهویژه رسانهها، تبدیل کند.
ساختار پیشنهادی رسانهای: چهار اتاق برای تولید محتوای علمی - رسانهای
وی با قدردانی از زحمات خبرگزاری رسا در ارائه اخبار دقیق حوزوی و حمایت از جبهه انقلاب، گفت: رسانههای حوزه برای ایفای نقش مؤثر در این زمینه به چهار بخش تخصصی یا بهاصطلاح "چهار اتاق" نیاز دارند، اتاق اول باید شامل کارشناسانی باشد که صرفاً بدون دغدغه رسانهای، بتوانند عمیق و آزادانه درباره موضوعات فکر کنند و صحبت کنند و ممکن است ساعتها در مورد یک مسئله بحث و گفتوگو شود تا ابعاد مختلف آن روشن شود.
این استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: اتاق دوم این محتواها را از دل جلسات اتاق اول استخراج کرده و به ادبیاتی منسجم و فنی برای انتقال به مخاطب تبدیل میکند مثلاً از سه ساعت گفتوگو، نیم ساعت محتوای قابلاستفاده دربیاید؛ اتاق سوم مسئول تبدیل این محتواها به محصولات رسانهای یعنی تولید کلیپ، پستهای تلگرامی، پیامهای ایتایی و سایر فرمتهای رسانهای با بهرهگیری از اپلیکیشنها و ابزارهای مناسب است و اتاق چهارم هم کار انتشار و توزیع این محتواها را به عهده دارد.
حجت الاسلام عبادی با تاکید براینکه مشکل اصلی این است که در حوزه چنین ساختاری وجود ندارد، افزود: در حالیکه در رسانههای جریان لیبرال دقیقاً همین تقسیمکار وجود دارد و با سرمایهگذاری قابلتوجه هر بخش وظیفه خاص خودش را دارد و با تمرکز بالا فعالیت میکند، اما در حوزه متأسفانه یک اندیشمند باید هم فکر کند هم محتوایش را بنویسد هم خودش رسانهای کند و هم منتشر کند! این حجم از کار فراتر از توان فردی است.
رمزارزها، یکی از مهمترین موضوعات فقه اقتصادی روز
وی با بیان اینکه یکی از موضوعات مهم و بهروز در عرصه فقه اقتصادی بحث «رمزارزها» است که هم در جامعه و هم در میان دانشگاهیان و نخبگان سوالات زیادی درباره آن وجود دارد، اظهار کرد: مردم و حتی محافل علمی به شدت دنبال این هستند که بدانند حوزه علمیه در این زمینه چه نظری دارد، آیا حوزه در این زمینه استفتائات خاصی ارائه داده است یا تیمی ویژه برای رصد مسائل جدید این حوزه دارد؟ علاوه بر این لازم است تا ابعاد فقهی این مسائل به طور جامعتر تحلیل شود.
این استاد حوزه و دانشگاه با تاکید براینکه موضوعاتی مانند وضعیت بانکها، آینده اقتصادی کشور و تهدیدها و فرصتهای مرتبط با رمزارزها نیز باید مورد بررسی قرار گیرد، گفت: این مباحث میتواند بهطور تحلیلی و با رویکردهای فقهی بهویژه در مسائل نوظهوری مانند فارکس، بورس، بانکها، بیمه و بازاریابی شبکهای مورد بحث قرار گیرد.
رسانهها میتوانند بازوی ترویج دانش اقتصادی اسلامی باشند
حجت الاسلام عبادی با بیان اینکه آموزههای اقتصادی اسلام به یک سطح دانش پیشرفته در حوزه علمیه رسیده است، اظهار کرد: این اطلاعات میتواند از مقالات و گزارشهای علمی استخراج شده و در اختیار رسانهها قرار گیرد، این کار نیاز به تیمی متخصص دارد که یا در داخل رسانه مستقر است یا از ظرفیتهای موجود در مراکز علمی و پژوهشی استفاده کند، بهعلاوه تأمین مالی برای انجام این گزارشها ضروری است تا اطلاعات مستمری در این زمینهها جمعآوری و منتشر شود.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به مدلهای عملیاتی که در حال حاضر در حوزه در حال طراحی و پیادهسازی هستند، بیان کرد: بهعنوان مثال حدود پنج یا شش سال است که شورای بانکی حوزه علمیه تشکیل شده و در حال طراحی مدل جدید بانکداری است که جایگزین مدلهای قبلی شود، این مدلها در مراحل پایانی قرار دارند و گزارشهای مربوط به آنها یا حتی خود محتوای این مدلها میتواند بهعنوان محتوای ارزشمند برای رسانهها تولید شود.
حجت الاسلام عبادی با بیان اینکه برگزاری مناظرات علمی در صورتی که کارشناسان خبره و توانمند در آن حضور داشته باشند و خروجیهای مفیدی داشته باشد میتواند بهعنوان محتوای مفید و جذاب برای رسانهها مطرح شود، بیان کرد: اخبار مرتبط با مؤسسات علمی و پژوهشی، رفتوآمدها و اقداماتی که در این نهادها انجام میشود میتواند بهعنوان محتوای خبری و تحلیلی مفید در رسانهها منتشر شود.