درس‌های اخلاقی اهل‌بیت نسخه‌ای شفابخش برای جامعه است

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، آیت‌الله کریمی جهرمی در درس اخلاق که شب گذشته در سالن اجتماعات مدرسه مبارکه فیضیه برگزار شد، با اشاره به قداست این مکان علمی و معنوی، موضوع جلسه را «اخلاق فاطمی» معرفی کرد و اظهار داشت که بیان معارف اخلاقی در شأن بزرگان است و آنچه مطرح می‌شود، نقل سخنان و تعالیم اهل‌بیت(ع) است.

 

وی با استناد به روایت نقل‌شده از یکی از علمای بزرگ شیعه، به ماجرای مراجعه یکی از اصحاب پیامبر(ص) به محضر حضرت فاطمه زهرا(س) پرداخت و توضیح داد: این شخص از حضرت درخواست کرد اگر یادداشت یا سخنی حکمت‌آمیز از پیامبر اکرم(ص) نزد ایشان وجود دارد، آن را در اختیار او قرار دهد. 

 

آیت‌الله کریمی جهرمی با اشاره به این روایت، تأکید کرد: مؤمنان نباید از کنار کلمات حکمت‌آمیز قرآن و اهل‌بیت(ع) به‌سرعت عبور کنند یا تنها به تحسین ظاهری بسنده نمایند؛ بلکه باید این معارف را یادداشت، حفظ و در زندگی به کار ببندند و با ذکر نمونه‌ای تاریخی از رفتار علمای بزرگ در توجه به کلمات اهل‌بیت(ع)، افزود برای یک انسان مؤمن سزاوار نیست که در مجالس متعدد مذهبی شرکت کند اما بهره‌ای ماندگار از سخنان اهل‌بیت(ع) در ذهن و عمل او باقی نماند.

 

 

وی در ادامه که بخش دیگری از روایت را نقل می‌کرد، گفت: در این داستان، حضرت فاطمه(س) به خدمتکار خود فرمودند یادداشت‌های پدر بزرگوارشان را بیاورد؛ اما پس از جست‌وجوی فراوان، نوشته‌ها یافت نشد.

 

استاد اخلاق حوزه علمیه با بیان این نکته که حتی جست‌وجوی حضرت برای یافتن این یادداشت‌ها نشان از اهمیت ثبت و نگهداری سخنان حکمت‌آمیز دارد، تأکید کرد: این روایت درسی مهم برای جامعه مؤمنان است تا قدر کلمات نورانی معصومان(ع) را بدانند و آن‌ها را در زندگی روزمره تبدیل به چراغ هدایت کنند.

 

آیت‌الله کریمی جهرمی در ادامه تبیین روایت مربوط به یادداشت‌های حکمت‌آمیز پیامبر اکرم‌(ص) نزد حضرت فاطمه زهرا‌(س)، بخش دیگری از این روایت را بازخوانی کرد و با اشاره به جایگاه بی‌نظیر حضرت زهرا‌(س) در میان اهل‌بیت(ع) گفت: در روایت آمده است که حضرت صدیقه طاهره(س) یادداشت‌هایی از پدر بزرگوارشان در اختیار داشتند که حاوی نکات ارشادی و اخلاقی پیامبر اسلام(ص) بوده است.

 

وی افزود: این روایت نشان می‌دهد که اهل‌بیت(ع) برای «کلمات حکمت‌آمیز» اهمیتی بی‌بدیل قائل بوده‌اند؛ تا آنجا که حضرت زهرا(س) ارزش یک نوشته اخلاقی را در حد گنجی الهی معرفی می‌کند.

 

این استاد درس اخلاق با طرح این پرسش که «آیا تا امروز هیچ دانشمند یا متفکری توانسته است چنین جایگاهی برای علم و حکمت ترسیم کند؟»، اظهار داشت: این تعبیرات کم‌نظیر، عظمت دانش، ارشاد و هدایتگری را در مکتب اهل‌بیت(ع) به‌روشنی نشان می‌دهد.

 

آیت‌الله کریمی جهرمی سپس در ادامه روایت، ماجرای یافتن آن یادداشت‌ها را چنین نقل کرد: خادمه حضرت زهرا(س) پس از جست‌وجوی فراوان، مجموعه یادداشت‌ها را که در میان ابزارهای خانه پیچیده شده بود، پیدا کرد و نزد حضرت آورد که این ماجرا بیانگر دقت و اهتمام حضرت زهرا(س) در حفظ و نگهداری سخنان رسول خدا(ص) است و نشان می‌دهد که حتی یک جمله حکمت‌آمیز برای اهل‌بیت(ع) ارزش ذاتی و تربیتی داشته است.

 

این استاد درس اخلاق با بیان اینکه در این یادداشت‌ها پنج نکته از توصیه‌های پیامبر(ص) خطاب به حضرت زهرا(س) ثبت شده بود؛ نخستین جمله از این وصایای اخلاقی را چنین نقل کرد: «مؤمن کسی است که همسایه‌اش از آزار او در امان باشد.»

 

 

وی با اشاره به اینکه حضرت زهرا(س) با نقل و نگارش این کلمات اخلاقی، الگویی ماندگار برای جامعه دینی ارائه کرده‌اند، گفت: بازخوانی این تعالیم می‌تواند منش اخلاقی طلاب و روحانیت را اصلاح و تقویت کند و آنان را نسبت به مسئولیت اجتماعی خود هوشیارتر سازد.

 

این استاد درس اخلاق در ادامه به توضیح چند بند دیگر از این وصایای نورانی پرداخت و تأکید کرد: این جملات، معیارهایی روشن برای تشخیص ایمان و اخلاق اجتماعی در سنت اهل‌بیت‌(ع) به شمار می‌روند.

 

آیت‌الله کریمی جهرمی با اشاره به بند نخست این یادداشت‌ها گفت: پیامبر اکرم‌(ص) در این نوشته فرموده‌اند: «کسی که به خدا و روز آخرت ایمان دارد، همسایه خود را از آزار در امان نگه می‌دارد.» که  این معیار اخلاقی نه‌تنها در زندگی عمومی، بلکه در محیط‌های دینی از جمله مدارس علمیه نیز باید به‌طور جدی رعایت شود؛ چرا که کوچک‌ترین مزاحمت رفتاری یا گفتاری می‌تواند نشانه ضعف ایمان و بی‌توجهی به حقوق مردم باشد.

 

وی با ابراز تأسف از رواج برخی رفتارهای ناپسند همچون غیبت، تهمت، تخریب شخصیت و رقابت‌های ناسالم، تصریح کرد: بسیاری از مشکلات اخلاقی جامعه از ناتوانی در کنترل زبان و عدم تمرین بر سکوتِ آگاهانه ناشی می‌شود و گاهی دیده می‌شود افراد برای رسیدن به موقعیت یا نفوذ اجتماعی، به تخریب دیگران حتی در کنار سفره واحد یا جلسات دوستانه می‌پردازند؛ درحالی‌که بر اساس این توصیه پیامبر‌(ص)، مؤمن حقیقی کسی است که سخنش آرامش‌آفرین، سازنده و موجب تقویت اخلاق در جامعه باشد.

 

این استاد درس اخلاق ضمن اشاره به تجربیات علما و بزرگان حوزه، بر اهمیت تربیت اخلاقی در کنار آموزش‌های تخصصی تأکید کرد و گفت: اگر حوزه‌های علمیه بتوانند این معیارهای رفتاری را در طلاب نهادینه کنند، پیشرفت و اثرگذاری اجتماعی اسلام به‌طرز چشمگیری افزایش خواهد یافت.

 

آیت‌الله کریمی جهرمی در ادامه با پرداختن به بندهای دیگر یادداشت‌ها، به سفارش پیامبر‌(ص) درباره «اهل خیر بودن» و «بردباری» اشاره کرد و گفت: خداوند بندگانی را دوست دارد که منش خیرخواهی داشته باشند؛ چه در گفتار، چه در رفت‌وآمد و چه در مسئولیت‌های اجتماعی؛ بردباری و حلیم بودن نیز نشانه‌ای روشن از ایمان است و کسی که با یک کلمه یا رفتار کوچک از حد خارج شود، از سیره پیامبر و اهل‌بیت(ع) فاصله گرفته است.

 

وی با تأکید بر ضرورت مدارا، مهربانی و خیرخواهی در تعاملات اجتماعی، خطاب به طلاب و روحانیون توصیه کرد: در امر به معروف، در مدیریت اختلافات و حتی در مواجهه با افراد خطاکار، باید زبان خیر، رفتار آرام و روش هدایتگرانه را جایگزین خشونت و تندی کرد؛ چرا که این همان اخلاقی است که حضرت زهرا‌(س) از پیامبر اکرم‌(ص) یادداشت کرده و برای امت به یادگار گذاشته است.

 

آیت‌الله کریمی جهرمی با اشاره به اهمیت «عفّت» در همه ابعاد رفتاری انسان، از جمله عفت زبان، عفت چشم و عفت عمل تأکید کرد: رعایت نکردن عفت در گفتار، چه به بهانه صمیمیت و دوستی و چه به هر عنوان دیگر، از نظر اخلاق اسلامی پذیرفتنی نیست و انسان مؤمن باید از به‌کاربردن کلمات رکیک و ناروا پرهیز کند.

 

وی با انتقاد از عادی‌سازی بی‌حیایی در جامعه، افزود: گاهی افراد به بهانه فضای دوستانه یا شوخی، سخنان ناشایست بر زبان می‌آورند و دیگران را نیز به این مسیر می‌کشانند؛ در حالی که طبق تعالیم دینی، زبان بد و بدزبانی از نشانه‌های دوری از خداوند است.

 

آیت‌الله کریمی جهرمی با اشاره به برخی رفتارهای نادرست مانند سوءظن، بدگمانی و اصرار بر برداشت‌های نادرست از رفتار دیگران، خاطرنشان کرد: مؤمن وظیفه دارد کار دیگران را بر صحت حمل کند و از نسبت‌دادن بدی‌ها به افراد، به‌ویژه بزرگان دین، پرهیز نماید؛ چنان‌که نسبت دادن سخنان ناروا حتی به علما و مراجع، در روایات به‌شدت نکوهش شده است.

 

این استاد درس اخلاق با بیان خاطراتی از دوران دفاع مقدس و مواجهه با جوانانی که در فضای بی‌اعتمادی یا سوءبرداشت‌ها آسیب دیده بودند، اظهار داشت: بسیاری از ریشه‌های اخلاقیِ انحرافات اجتماعی، از بی‌تقوایی و بی‌حیایی آغاز می‌شود و وظیفه اهل علم و طلاب است که خود را در این زمینه مراقبت کنند و در پرسش و گفت‌وگوهای علمی نیز از اصرار، کینه‌ورزی یا تحمیل نظر بپرهیزند.

 

وی با اشاره به روایت امامان معصوم (ع) درباره پیوند «حیا» و «ایمان»، افزود: طبق فرمایش معصومین (ع)، حیا شاخه‌ای از ایمان است و بی‌حیایی با ایمان حقیقی جمع نمی‌شود. بدزبانی، ناسزاگویی و فحاشی، نشانه ضعف ایمان و از عوامل سقوط انسان در آخرت است.

 

آیت‌الله کریمی جهرمی در پایان با یادآوری اینکه «همه ما انسان‌ها بیماریم و به خانه اهل‌بیت (ع) آمده‌ایم تا درمان شویم»، گفت: درس‌های اخلاقی اهل‌بیت نسخه‌های شفابخش برای جامعه هستند و باید با دقت و عمل به آن‌ها، ضعف‌های اخلاقی و رفتاری خود را اصلاح کنیم.