لااکراه فی الدین از حقایق نظام تکوین است/ آزادی بشر در نظام تشریع به اباحه گری منتهی می شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله عبدالله جوادی آملی از اساتید برجسته حوزه علمیه قم، روز چهارشنبه در درس تفسیر قرآن کریم که با حضور طلاب و روحانیان در مسجد اعظم قم برگزار شد، در ادامه تفسیر سوره انبیاء اظهار داشت: معبود کسی است که رب باشد، کسی که رب نیست، معبود نیست، کسی رب و پروردگار است که خالق و آفریدگار جهان و عالم هستی باشد.

وی تاکید کرد: تنها کسی صلاحیت ربوبیت دارد که آفریدگار است، اگر ذات اقدس اله چیزی را خلق کرد او رب است، ربوبیت یا چیزی را به مخلوق عطا می کند و یا وصفی را به موصوف می دهد و به هر تقدیر بازگشت ربوبیت به خالق یکتا و متعال است و کسی می تواند رب جهان باشد که خالق آن باشد و خالق هم کسی جز ذات اقدس اله نیست.

استاد برجسته حوزه علمیه قم، با اشاره به تفاوت نظام تشریع و تکوین، به تبیین معنای «لا اکراه فی الدین» پرداخت و ابراز داشت: خداوند تبارک و تعالی انسان و بشر را در نظام تکوین آزاد خلق کرد، اما در نظام تشریع پذیرش دین را واجب کرده است.

حضرت آیت الله جوادی آملی خاطرنشان کرد: لااکراه فی الدین یعنی اینکه بشر را آزاد آفریدیم، این عین کمال است، اگر انسان مجبور باشد که مطیع نیست، کمال انسان به این است که با میل و اراده خود یکی از دو راه را انتخاب کند.

وی ادامه داد: لااکراه فی الدین از حقایق نظام تکوین است نه اینکه معاذالله انسان در نظام تشریع آزاد باشد، زیرا در این صورت به اباحه گری منتهی و منجر می شود.

این مفسر قرآن کریم گفت: بشر تشریعا آزاد نیست و عقلا و نقلا باید در بستر و صراط مستقیم حرکت کند، اما در مقام و نظام تکوین آزاد است و جبر محال است.

وی اظهار داشت: در مقام تشریع اِلا و لابد راه همان است که انبیا و اولیا الهی ترسیم کرده اند و اگر کسی از این راه مستقیم بیراهه رفت و منحرف شد خود را سوزانده است.

حضرت آیت الله جوادی آملی، با اشاره به شیوه های مختلف در برخورد با افراد تاکید کرد: یک وقت انسان الحادی فکر می کند و مبدا و معاد را منکر است، در اینجا باید با برهان او را روشن کرد، یک وقت نیز مثل وثنی ها و صنمی ها هستند که باید از راه جدال احسن با آنها برخورد کرد.

وی با بیان اینکه فاصله بین جدال و برهان بسیار زیاد است خاطرنشان کرد: نظام علی و معلولی، نه اثبات پذیر، نه نفی پذیر و نه تشکیک پذیر است و اگر کسی بخواهد نظام علیت را ثابت کند بالاخره دور است و اگر نظام علمی پذیرفته نشد برداشتن هیچ قدمی در عرصه فکر و اندیشه ممکن نیست؛ از این رو قرآن می فرماید برهان را بپذیرید.

حضرت آیت الله جوادی آملی تاکید کرد: بنابراین دین با شمشیر پیشرفت نکرد، دین با قرآن خود را روشن و حفظ کرد و با شمشیر نیز از این چراغ حمایت شد و با برهان راه خود را به پیش برد.

وی با اشاره به روایتی از امام سجاد تصریح کرد: ذات اقدس اله نام عالمان را در کنار فرشتگان آورده و نام هر دوی اینها را نیز در کنار نام خود ذکر کرده است؛ اما کدام عالم با چه خصوصیاتی؟ اگر کسی راه خلیل حق را طی کرد و خوب فهمید و خوب باور کرد و آنجایی که لازم بود با استدلال و برهان و آنجا که لازم بود با شمشیر رفتار کرد، در زمره اینها قرار می گیرد.

حضرت آیت الله جوادی آملی بیان داشت: اگر یک نفر مثل حضرت امام پیدا کردید، او می شود از جمله شاهدین، این گونه افراد و عالمان را امام سجاد(ع) می فرماید در کنار فرشتگان قرار می گیرند و شاهدین حقانیت دین هستند.

این مفسر برجسته قرآن کریم در ادامه سخنان خود تصریح کرد: انسان وقتی محب و دوستدار ذات اقدس اله بود، غیر از خدا را نمی بیند، نه اینکه کور باشد و یا به خاطر اینکه طرف مقابل قابل دیدن نیست، بلکه محبوب حقیقی آنها خدا است و به غیر او به هیچ کس فکر نمی کنند. /924/پ202/ع