حوزه علمیه تهران مکتب حکمت و عرفان بوده است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر رشاد، رییس شورای عالی حوزه علمیه استان تهران در نشست خبری آیین افتتاحیه سال تحصیلی 92-91 حوزه علمیه تهران به تشریح تاریخچه حوزه علمیه تهران پرداخت و گفت: حوزه علمیه تهران از یک پیشینه تاریخی بسیار دیرین و ریشه دار و پررونقی در بعضی مقاطع تاریخی برخوردار است.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد با اشاره به این که شهر تهران جدید است و از عمرش بیش از 2قرن نمیگذرد گفت: اگر ری جزو تهران قلمداد شود حوزه تهران از کهن ترین حوزه های علمیه شیعه به حساب می آید که از دوره ائمه معصومین برخی از بزرگان و علما و تلامذه ائمه به ری آمده اند که یکی از آن ها حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) است.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه با اشاره به محدثان بزرگی چون صدوقین و کلینی اظهار داشت: بزرگ ترین محدثان ما از ری بودند و از زمان ائمه کرسی های درس در ری برقرار بود.

حوزه تهران مکتب حکمت و عرفان بوده است

وی خاطرنشان کرد: از دویست سال گذشته که شهر طهران به مثابه پایتخت و مقر حکومت برگزیده    می شود، علما در تهران مستقر می شوند و مدارس علمیه ای در این شهر احداث می شود و کرسی درس های فلسفی، حکمی، علمی، تفسیری و حدیثی در تهران آغاز می شود.

رییس شورای عالی حوزه علمیه تهران افزود در فاصله بین مکتب اصفهان که حکمای بزرگی مثل صدر المتالهین آنجا بودند تا دوره معاصر ما که قم به عنوان مرکز علمی مطرح است تهران به عنوان مکتب حکمت و عرفان مطرح بوده است.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد با بیان این که فلاسفه ای مانند شهید آیت الله مطهری(ره) و حضرات آیات جوادی آملی و حسن زاده آملی شاگردان فلاسفه اخیر تهران بودند و در تهران حکمت را آغاز کردند گفت: با مهاجرت علامه طباطبایی و شروع درس امام راحل(ره) و مرحوم علامه طباطبایی در قم فلسفه در قم رونق می گیرد.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه در ادامه افزود: سپس درس امام به فقه تغییر پیدا می کند و مبارزات پیش می آید اما علامه طباطبایی ادامه می دهد که عملا مکتب فلسفی قم که از آن به عنوان فلسفه نوصدرایی قلمداد می شود شکل می گیرد.

وی در رابطه با تفاوت فلسفه صدرایی و نوصدرایی گفت: فلسفه صدرایی بازگشت به مکتب اشراق و فلسفه نوصدرایی بازگشت به مکتب مشایی است.

رییس شورای عالی حوزه علمیه استان تهران با بیان این که همزمان با فلسفه، فقه هم در تهران رواج فوق العاده ای داشته و فقهای بزرگی در حوزه علمیه تهران حضور داشتند و کرسی درس چند فقیه صاحب رساله بصورت همزمان در تهران برقرار بوده است، گفت: این فقها در دوران قاجار مسائل قضایی و حکمی مردم را به عهده داشتند و سهمی در تحقق و اجرای حدود و حکومت نیز بر عهده داشتند.

حوزه علمیه تهران، موثر در مشروطه و انقلاب اسلامی

حجت الاسلام و المسلمین رشاد با تاکید بر این که در مشروطه بعد از نجف، حوزه علمیه تهران بیشترین نقش را داشته است اظهار داشت: مراجعی که در نجف ریاست مشروطه را به عهده داشتند تحت تاثیر علمای تهران تصمیم گیری می کردند.

وی با اشاره به این که کانون وقایع تهران بوده و مردان بزرگی مثل شیخ فضل الله نوری در تهران حضور داشته اند گفت: صدور پیام ها و بیانیه هایی از سوی میرزای نایینی و آخوند خراسانی با مشورت علمای تهران صورت می گرفته است.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه خاطرنشان کرد: در مقابله با انحراف مشروطه و نهضت ملی شدن صنعت نفت علمای تهران نقش بزرگی داشته اند.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد با بیان این که انقلاب اسلامی بزرگترین انقلاب در تاریخ اسلام و تاریخ ایران است گفت: در انقلاب اسلامی حوزه علمیه قم محوریت بزرگی داشت اما علمای تهران و حوزه علمیه تهران هم سهم به سزایی داشتند و پایتخت بودن تهران ایجاب می کرد علمای تهران نقش بیشتری در انقلاب داشته باشند.

وی با اشاره به این که پس از پیروزی انقلاب استقرار رهبر انقلاب و تاسیس نظام جمهوری اسلامی در تهران اتفاق افتاد گفت: پس از پیروزی انقلاب علما و روحانیت تهران نقش خودشان را در اداره امور مردم داشته و دارند.

حوزه علمیه تهران و سکولارسازی پهلوی

رییس شورای عالی حوزه علمیه تهران با بیان این که حوزه علمیه تهران در جریان سکولارسازی پهلوی تضعیف شد ابراز داشت: در دوره حکومت پهلوی اول و دوم برنامه ریزی شد تا حوزه علمیه را بردارند و به جای آن مدارس معقول و منقول مانند سپهسالار به وجود آمد.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه هدف از ایجاد رشته های الهیات در دانشگاه در دوران پهلوی را جذب جوانان علاقمند به علوم دینی به سمت دانشگاه و تضعیف حوزه دانست و گفت: با این کار می خواستند مشتی الهی دانان لباس شخصی را جایگزین علما که ملبس به لباس مقدس روحانیت بودند بکنند تا ارتباط جوانان با حوزه و روحانیت قطع بشود.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد با بیان این که رضاخان ابتدا تلاش کرد زمام امور حوزه را با ایده نظم بخشی به دست بگیرد گفت: آیت الله شیخ عبدالکریم حائری که استاد امام راحل و مراجع متاخر بود مقابل رضاشاه ایستاد و گفت نظم ما در بی نظمی است و نظم شما را نمی پذیریم.

وی با اشاره به این که در جمله « نظم ما در بی نظمی است» تناقض نمایی وجود دارد گفت: منظور آیت الله حائری این بود که آنچه را که تو بی نظمی می انگاری نظم خاص و پیچیده ای است که باعث می شود هرکسی مثل تو نتواند ورود پیدا کند.

متولی مدرسه علمیه امام رضا(ع) تهران افزود: وقتی نتوانستند زمام حوزه را دست بگیرند به مقابله با حوزه پرداختند و لباس روحانیت را ممنوع کردند.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه با بیان این که این کار رضاخان الگوبرداری از آتاتورک بود گفت: آتا تورک به دلیل ضعیف بودن حوزه علمیه ترکیه موفق بود اما رضاخان به دلیل سابقه و قدرت حوزه علمیه شیعه موفق نبود و فقط تا حدی موجب تضعیف حوزه شد.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد با تاکید بر این که مبارزه بین رژیم ستمشاهی و حوزه علمیه از مبادی تحقق انقلاب اسلامی بود گفت: نهایتا حوزه علمیه با ایستادگی رژیم پهلوی را سرنگون کرد چون مردم ما استقلالشان را در حوزه می دیدند.

وی با بیان این که مردم ما دیده اند در طول تاریخ هرگاه علما در صحنه آمدند استقلال مردم حفظ شده است گفت: نمونه بزرگ آن نیز دفاع مقدس است که یک وجب از خاک کشور کم نشده است.

رییس شورای عالی حوزه علمیه تهران با بیان این که حجت الاسلام رحیمیان نماینده ولی فقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران گفته است نسبت شهدای روحانیت به سایر اقشار 20 برابر است گفت: حتی تعداد شهدایی که از فرزندان و وابستگان روحانیون است به نسبت سایر اقشار 4 برابر است و این خود موجب شد که مردم ایران که از دیرباز مردمی دیندار و موحد بوده اند به میدان بیایند.

تهران و حوزه علمیه صدهزار نفری

وی با بیان این که سعی پهلوی در تضعیف حوزه علمیه تا حدی موثر بود و حوزه علمیه تهران تا حدی تضعیف و از هم پاشیده شد گفت:این اقدامات پهلوی باعث شد حوزه علمیه تهران در خفا بماند و نادیده شود و تا این اواخر مردم کمی متوجه بودند که در تهران حوزه علمیه وجود دارد.

متولی مدرسه علمیه امام رضا(ع) با اشاره به این که حوزه علمیه تهران جزو چهار حوزه مطرح ایران است گفت: در حدود صد مدرسه علمیه حوزه تهران حدود ده هزار طلبه مشغول به تحصیل هستند و علاوه بر مدارس بعضی از علما در مساجد و منازلشان کرسی درس دارند.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد با بیان این که 60درصد طلاب تهران از برادران هستند و 40 درصد از خواهران گفت: این میزان طلبه و حوزه در خور تهران نیست و تهران 12میلیون نفری باید حداقل حوزه علمیه صدهزار نفری داشته باشد و به تناسب جمعیت تهران در آن طلبه تربیت شود.

رییس شورای عالی حوزه علمیه تهران افزود: مدارس علمیه برادران به دلیل سابقه بیشتر تا سطح چهار و دوره عالی اجتهادی برای طلاب کلاس دارند و در مدارس خواهران غالبا تا سطح 2 کلاس دارند و سطوح بالاتر کمتر است .

وی با بیان این که برای خواهران درس خارج مستقل نداریم گفت: اما تعداد خواهرانی که در تهران در دروس خارج از جمله درس خارج مقام معظم رهبری شرکت می کنند تعداد قابل توجهی است.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه با اظهار این که حوزه علمیه تهران در جریان سکولارسازی پهلوی بیش از هر حوزه ای آسیب دید و هیچ گونه حمایتی از حوزه های علمیه نمی شد گفت: با این که حوزه علمیه تهران بعد از دهه ها و صده ها مرکزی برای مدیریت واحد از خود دارد، بازسازی و احیای حوزه علمیه تهران امکانات و فرصت زیادی را می طلبد.

تشکیل شورای عالی استان موجب رونق مدارس علمیه شد.

وی با اشاره به برخی صحبت ها مبنی بر ضعیف شدن مدارس شهرستان های استان تهران گفت: اینطور نیست که هر شهری مستقل باشد و پذیرش سراسری بوده و خود طلاب مدارسشان را انتخاب می کنند.

حجت الاسلام و المسلمین رشاد با تاکید بر این که تشکیل شورای حوزه و مرکز مدیریت تاثیر مثبت و به سزایی در جذب جوانان داشته است گفت: اینطور نیست که با تقویت مراکز استانی حوزه، مدارس علمیه شهرستان ها ضعیف شود بلکه تشکیل شورای استان موجب رونق مدارس در شهرستان ها می شود.

رییس شورای عالی حوزه علمیه تهران در پایان از ساخت چهار مدرسه علمیه بزرگ در چهار نقطه تهران خبر داد و گفت: در آینده حوزه علمیه تهران دارای چهار مدرسه بزرگ و جامع خواهد بود./959/پ202/ص