عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی:
معارف شیعی با فلسفه گره خورده است
خبرگزاری رسا ـ عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: بسیاری از مباحث فقه شیعه و امامیه از فلسفه بهره برده است، نمی‌توانند خود را از فلسفه رها کنند و معارف شیعی با فلسفه گره خورده است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا حجت‌الاسلام علیاکبر میرسپاه، عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) پنج‌شنبه صبح در سومین نشست علمی «فلسفه اسلامی و مواجهه آن با چالشهای معاصر» که در مدرسه فیضیه قم برگزار شد، گفت: ابتدا باید معنای «تعریف پیشینی» و «تعریف پسینی» را معلوم کنیم.
وی افزود: به عنوان مثال شیعه یک تعریف پیشینی از امامت دارد که با تعریف اهل سنت که یک تعریف پسینی است متفاوت است.
معنای تعریف پیشینی و پسینی
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) در ادامه خاطرنشان کرد: این تعریف پیشینی یعنی این‌که ما پیش از امامت امام ویژگی‌های امام را می‌دانیم و قائل به نصب او از طرف خداوند هستیم اما در در تعریف پسینی بعد از آنکه کسی در جایگاه امام قرار گرفت به بحث و بررسی درباره ویژگی‌های او می‌پردازیم.
وی بیان داشت: در تعریف پسینی امام، اهل‌سنت دچار یک آشفتگی در مورد امام می‌شوند و هر کس می‌تواند در جایگاه امام قرار گیرد.
حجت‌الاسلام میرسپاه با اشاره به این‌که این نوع تلقی راجع به رهبری و امامت شیعه را تبدیل به یک گروه معترض کرده است، بیان داشت: پس از امام، اگر امام معصوم(ع) حاضر باشد از میان عالمان کسانی تعیین می‌شود که مشکلات و نیازهای مردم به امام حل شود؛ برای گسترش فعالیت امام در زمان غیبت مسأله‌ای به نام روحانیت تعریف می‌شود و درباره روحانیت نیز تعریف شیعه پیشینی است و پسینی به حساب نمی‌آید.
وی ابراز کرد: گاه در بیرون مشاهده می‌شود که خطاهایی از کسانی که لباس روحانی را می‌پوشند سرمی‌زند؛ این‌ها به واقع روحانی نیستند چون تعریف ما از روحانی پیشینی است.
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) ادامه داد: اگر روحانیان این لباس ویژه را دارند نمی‌توان گفت که همه آنان روحانی هستند زیرا ای بسا آلوده که پاکیزه ردایی دارد.
فلسفه علمی است که به پاسخ شبهات می‌پردازد
حجت‌الاسلام میرسپاه به بیان اهمیت فلسفه پرداخت و گفت: فهم ما از فلسفه پسینی است، ما به سمت فلسفه رفتیم، منطق و فلسفه به ما محتوا نمی‌دهد بلکه ذهن را نظام‌مند می‌کند، ما نباید خود را روی واژه اسیر کنیم.
وی اظهار داشت: زمانی که آموزش فلسفه علامه مصباح نوشته شد، آیت‌الله مصباح بحثی را مطرح کردند که چرا فلسفه می‌خوانیم و در آن بحث مطرح نکردند که چون ابن‌سینا خوانده و یا صدرالمتألهین خوانده ما نیز فلسفه می‌خوانیم، بلکه نوع رویکرد ایشان در چرایی آموزش فلسفه جواب دادن به سؤال‌های بنیادین دینی است.
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به این‌که نباید درباره فلسفه جانب‌دارانه نگریست، افزود: ما فلسفه را تعریف پسینی نمی‌کنیم، بلکه تعریف پیشینی می‌‌کنیم، این‌که بگوییم فلسفه یعنی شفای ابن‌سینا، فلسفه یعنی صدرالمتألهین اشتباه است، بلکه فلسلفه علمی است که جواب سؤالات ما را می‌دهد.
حجت‌الاسلام میرسپاه فلسفه علمی است که حدیث « رَحَمَ اللهُ امرءً عَرَفَ مِن أین و فی أین و إلی أین» و شعر «از کجا آمده‌ام به کجا می‌روم آخر ننمایی وطنم» را حل می‌کند و به بیان آن می‌پردازد.
وی اظهار داشت: ما دانشی را می‌خواهیم که آن دانش مسائل بنیادین را حل کند، و خود ائمه(ع) طلبکارانه از ما می‌خواستند که به یادگیری این مسائل بپردازیم.
اشکال به یک فیلسوف اشکال به فلسفه نیست
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به این‌که گاه دیده می‌شود که کسی به یک فیلسوف اشکالاتی وارد کرده و بر آن اساس فلسفه را زیر سؤال می‌برد، اما اشکال به یک فیلسوف اشکال به فلسفه نیست، ادامه داد: گاه نیز کسی می‌رود زندگی شخصی یک فیلسوف را بررسی می‌کند و بعد با آن بررسی فلسفه را زیر سؤال می‌برد که این کار نادرست است.
حجت‌الاسلام میرسپاه با اشاره به این‌که افرادی که گمان می‌کنند بزرگان حوزه، فقط مقلد ملاصدرا و ابن‌سینا هستند، ادامه داد: این تفکر اشتباه است، علامه طباطبایی و آیت‌الله مصباح یزدی نقدها و نکته‌هایی بر بحث‌های ملاصدرا وارد کرده‌اند، و با این نقدها فلسفه رد نشد، بلکه فلسفه رشد و عمق پیدا کرد.
وی تصریح کرد: ما فلسفه را در چهره فلاسفه نمی‌بینیم، بلکه فلسفه یک نیاز فطری و بنیادین است که باید به دنبال آن برویم؛ با فلسفه می‌توان شبهات جدید را پاسخ داد، حالا اگر کسانی به این پرسش‌ها پاسخ دادند آیا گناه کرده‌اند؟
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان این‌که ما حساسیتی روی واژه فلسفه نداریم، افزود: منظور محتوای فلسفه است، همان گونه که ما در روایات به فلسفه تشویق نشدیم، اصول فقه نیز در روایات نیامده است؛ این علوم با این عنوان‌ها در روایات ائمه(ع) نیامده است.
وی خاطرنشان کرد: ائمه(ع) ما را به محتوای علوم تشویق می‌کنند، همان طور که درباره اصول فقه به کسی که از عقل خود برای استفاده از دین، از فقه استفاده کرد از سوی ائمه(ع) مورد توجه واقع شد.
برگزاری جلسات مناظره از سوی ائمه، تأیید فهم فلسفی دین است
حجت‌الاسلام میرسپاه با اشاره به این‌که ائمه(ع) مخالف بودند با این‌که کسی اعلام استقلال فکری کند، اما یادگیری روش فهم دین مورد اشکال آنان نبوده است، اظهار داشت: برگزاری جلسات مناظره از سوی امام صادق(ع) و دیگر ائمه(ع) نشان‌دهنده تأیید این نوع تفکر بوده است.
وی ادامه داد: نحوه تفکر و بیانات امامان(ع) ما را به سمت تفکرات فلسفی سوق می‌دهد، امام حسین(ع) می‌فرماید «متی غبت حتی تحتاج الی دلیل» یا «عمیت عین لاتراک» یا این‌که آیه «هو الاول و الاخر و الظاهر و الباطن» انسان را به تفکر فلسفی می‌کشاند.
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) ادامه داد: البته گاهی اوقات معصومان(ع) اگر علمی بدآموزی داشته باشد از آن پرهیز می‌دادند، گاه واژه فلسفه اشاره به افکار الحادی داشت و مخالفت ائمه(ع) در برخی موارد از این قبیل بوده است.
وی ابراز داشت: گاه ائمه(ع) به یک علمی حمله خاصی می‌کردند، زیرا گروهی بودند که تحت آن عنوان به فعالیت‌های گمراه‌کننده روی می‌آوردند.
حجت‌الاسلام میرسپاه بیان کرد: بسیاری از مباحث فقه شیعه و امامیه از فلسفه بهره برده است، نمی‌توانند خود را از فلسفه رها کنند و معارف شیعی با فلسفه گره خورده است./914/پ201/پ
ارسال نظرات