معرفی پایان نامه‌های حوزوی؛
شیوه برخورد علما «شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی» با مدعیان مهدویت
خبرگزاری رسا ـ پایان نامه « شیوه برخورد علما «شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی» با مدعیان مهدویت» پژوهش مهدی رسولی نیا به بررسی برخوردهای علمای شیعه به مدعیان مهدویت پرداخته است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان نامه شیوه برخورد علما با مدعیان مهدویت با دلایل عقلی و نقلی این ادعای آنان را باطل کرده و هدف این مدعیان را یا انگیزه‌های خاص مثل محمد بن حنفیه یا جاه طلبی و قدرت طلبی دانسته‌اند.
بر اساس این گزارش، مدعیان مهدویت انگیزه‌های فردی و سیاسی داشته‌اند که از سبائیه که به مهدویت حضرت علی اعتقاد داشتند شروع شده است.
چکیده
اعتقاد به مهدی موعود به عنوان امام دوازدهم، فرزند امام حسن عسکری از اعتقادات مسلم شیعه امامیه است، لکن در طول تاریخ اسلام انحرافاتی در تطبیق آن صورت گرفته، و افرادی ادعای مهدویت نموده‌اند.
در این پژوهش به برخورد علمای شیعه با دو گروه از آنان پرداخته میشود.
الف: کسانی که دیگران با انگیزه‌های خاصی آنان را مهدی نجات بخش خوانده‌اند، مثل محمد بن حنفیه.
ب: کسانی که به انگیزه جاه طلبی و قدرت خواهی چنین ادعای دروغین را نمودند، مثل جعفر کذاب.
مدعیان مذکور به لحاظ برخورد تعدادی از عالمان بزرگ شیعه (شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی) جهت بحث و بررسی انتخاب شده‌اند که پس از معرفی نه گروه از مدعیان در هر فصل، شیوه برخورد علمی و عملی علمای یاد شده با یکی از فرقه‌های یاد شده بیان می‌گردد.
در فصل اول ادعای فرقه «سبائیه» که به مهدویت امیر مؤمنان علی معتقدند، با ادله هم چون «روایات شهادت آن حضرت، احادیث ائمه اثنا عشر، روایات ولادت امام زمان، معجزات امام زمان مبنی بر اثبات امامتشان، و مخالفت ادعای این گروه با امری محسوس«شهادت آن حضرت» توسط این علما ابطال شده است.
در فصل دوم، ادعای فرقه «کیسانیه» که به مهدویت «محمد بن حنفیه» اعتقاد دارند، با دلایلی مانند «شهادت امام باقر(ع) به وفات محمد بن حنفیه، و گواهی امام صادق(ع) به اقرار محمد حنفیه بر امامت امام سجاد(ع) قبل از وفات، عدم عصمت وی که شرط امامت است و عدم نص از جانب امامان قبلی، ابطال شده است.
در فصل بعدی نیز ادعاهای مدعیان دیگر به ترتیب ذیل مطرح میشود و از منظر علمای یاد شده مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد.
ادعای فرقه «جارودیه زیدیه» که گروهی محمد بن عبدالله بن الحسن، و گروهی دیگر «محمد بن قاسم» و گروه سوم نیز «یحیی بن عمر» را امام غائب به شمار می‌آورند، با ادله‌ای همانند: «آشکار بودن وفات آن‌ها و عدم وجود نص، عدم وجود شرایط امامت در آنان»ابطال میشود.
ادعای «ناووسیه» که معتقد به مهدویت امام صادق(ع) بودند، با دلایلی همچون روایات شهادت آن حضرت و عدم بقای این فرقه ابطال شده است.
ادعای «اسماعیلیه خالصه و قرامطه» که به ترتیب بر مهدویت «اسماعیل» و «محمد بن اسماعیل» اعتقاد داشتند، با نقدهایی مثل: عدم نص بر امامت اسماعیل و یا فرزندش محمد روایات وفات و دفن اسماعیل در زمان امام صادق و انقراض فرقه‌های مذکور باطل شده است.
ادعای «واقفیه» که بر امامت «موسی بن جعفر(ع)» توقف کردند و او را همان مهدی موعود تلقی کردند، به دلیل «روایات شهادت آن حضرت و عدم روایات اثبات امامت و معجزات امام رضا(ع) و نکوهش واقفیه باطل شده است.
ادعای «محمدیه که پس از امام هادی «سید محمد» فرزند آن حضرت را امام موعود دانستند، به خاطر روایات امامت امام حسن عسکری(ع) و وفات سید محمد قبل از پدر، و عدم نص درباره ایشان، باطل گردیده است.
ادعای «جعفری» بر امامت و مهدویت «جعفر کذاب» برادر امام حسن عسکری به دلایلی همچون «متناقض و متضاد بودن گفتار جعفریه، جمع نشدن امامت در دو برادر پس از امام حسن و امام حسین و عدم شرایط امامت «علم و عصمت» در ایشان، باطل میشود.
ادعای «عسکریه» را مهدی پنداشته و به غیبت او قائل شدند، به دلایلی همچون «روایات شهادت و دفن امام حسن عسکری، و روایات امامت و غیبت فرزندش امام زمان و زوال این فرقه» باطل میشود.
علاوه بر برخوردهای علمی مذکور، برخوردهای عملی عام همانند: «برائت و دوری جستن، نائب قرار ندادن در حج و زیارت، تعلق نگرفتن زکات مال و زکات فطره به آن‌ها، ندادن گوشت قربانی به آنان، عدم پرداخت مالی به آن‌ها جهت تقرب به خدای متعال، عدم پذیرش شهادت آنان، و نماز نخواندن پشت سر آن‌ها» و برخوردهای خاص همچون «صدقه ندادن به زیدی‌ها، عمل نکردن به حدیث راوی زیدی مسلک، هم‌نشین نشدن با و اقفی‌ها و عمل نکردن به خبر واحد واقفی‌ها از سوی علمای فوق صورت گرفته است.
نتیجه‌گیری
ادعای مهدویت از زمان حضرت علی با ادعای فرقه سبائیه به وجود آمده و از ناحیه ائمه معصومین مردود، و با آنان برخورد شده است، علما نیز که به عنوان مراجع دینی و نائبان عام امام زمان به شمار می‌آیند، به پیروی از آن بزرگواران با مدعیان به مقابله و برخورد برخاسته‌اند.
در تحقیق حاضر به برخورد علمی و عملی چهار تن از علمای بزرگ شیعه که عبارت از «شیخ صدوق، سید مرتضی، شیخ طوسی، شیخ مفید» است، با نه گروه از مدعیان دروغین مهدویت «سبائیه، کیسانیه، زیدیه، ناووسیه، اسماعیلیه، واقفیه، محمدیه، جعفریه و عسکریه پرداخته شد. که به برخورد آنان را می‌توان به زیر فهرست‌وار بیان کرد:
فرقه «سبائیه» اولین گروهی بودند که ادعای مهدویت حضرت علی را نمودند، اما ادعای آنان به این دلایل باطل است زیرا:اولاً روایات فراوانی بر شهادت حضرت علی و محل دفن ایشان وجود دارد. ثانیاً آنان با این ادعا، امری محسوس که شهادت آن حضرت است، را انکار نمودند و حال آنکه محسوسات نزد همه عقلا باطل است.
ثالثاً: احادیثی داریم که می‌فرمایند: «ائمه دوازده نفرند»
رابعاً: روایات بسیاری در زمینه ولادت امام زمان همان موعود راستین وجود دارد. خامساً معجزاتی که از امام زمان مبنی بر اثبات امامتشان صادر شده است.
«کیسانیه» که به مهدویت محمد بن حنفیه فرزند امام علی (ع) گرایش پیدا نمودن، ادعای آنان نیز به دلایل زیر باطل است: اولاً محمد بن حنفیه به گواهی روایات منقول از امام باقر وفات یافته است.
ثانیاً: به فرموده امام صادق محمد بن حنفیه وفات نکرده تا این که به امامت امام سجاد(ع) اعتراف نمود، و علت آن مناظره او با امام سجاد بود که در پایان، امامت آن حضرت را پذیرفت.
ثالثاً: بزرگانی همچون سید حمیری که بر این عقیده بودند، با تشرف خدمت امام صادق(ع) از اعتقاد خویش بازگشتند و به اعتقاد امامیه معتقد گردیدند.
رابعاً: سه دلیلی که کیسانیه بر امامت محمد بن حنفیه اقامه نموده‌اند، بر امامت او دلالت ندارند.
خامساً: اگر محمد بن حنفیه امام است، باید معصوم باشد و دیگر اینکه روایتی بر امامت او از امامان قبلی صادر شده است، و حال آن که هیچ کدام از آن جود ندارد.
«زیدیه» که به امامت زید بن علی بن الحسین اعتقاد دارند، به سه فرقه «جارودیه، سلیمانیه، صالحیه یا بتریه» منشعب شدند، و در میان آنان جارودیه در زمینه مهدویت به انحراف کشیده شد و به سه گروه تقسیم شد، که گروهی «محمد بن عبدالله بن الحسن» را امام غائب و قائم دانستند، و گروهی دیگر «محمد بن قاسم» و گروه دیگر «یحیی بن عمر» را امام غائب به شمار آوردند، اما ادعای آنان باطل است زیرا:
اولاً: اشخاص فوق از دنیا رفته‌اند.
ثانیاً: روایتی بر امامت آنان نقل نشده است، و دیگر آن که دارای شرایط امامت نبوده‌اند.
«ناووسیه» که به مهدویت امامت امام صادق(ع) اعتقاد داشتند، اعتقاد آنان به دلایل زیر باطل است که به گواهی روایات، امام صادق(ع) به شهادت رسیده‌اند.
و همچون فرقه‌های دیگری که نام برده شده است با دلایلی که علمای چهارگانه ادعای دروغین این مدعیان مهدویت را رد کرده‌اند.
شایان ذکر است که پایان نامه « شیوه برخورد علما «شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی» با مدعیان مهدویت» به قلم مهدی رسولی نیا و با راهنمایی رسول رضوی و با مشاوره عبدالرحیم سلیمانی بهبهانی برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد رساله علمی «سطح سه» حوزه علمیه قم رشته کلام نوشته شده و در سال 1388دفاع شده است.
علاقه‌مندان به مطالعه این پایان‌نامه می‌توانند به کتابخانه آیت الله حائری یزدی در «مدرسه عالی فیضیه» مراجعه کنند./905/پ202/ن
ارسال نظرات