فراموشی مرگ و آخرت سبب قساوت قلب می‌شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، در برنامه مکارم خوبان رادیو معارف، صدای ضبط شده مرحوم آیت‌الله مجتبی تهرانی درباره بحث اقسام قلوب پخش شد که متن آن بدین شرح است: در آیات و روایات داریم که قلب و دل یک حالت سلامت و یک حالت مرض دارد، آن گاه که دل بیمار می‌شود بدترین بیماری‌هایی که عارض دل می‌شود و چه بسا قابلیت علاج ندارد، قساوت و سختی قلب است.

یکی از اموری که موجب قساوت قلب می‌شود، طول امل است، طول امل به این معنا است که انسان اعتقاد به بقای خودش در دنیا داشته باشد، طول امل ناشی از رغبت به جمع کردن مال و چیزهای دنیایی است، از نظر نفسانی طول امل یک بیماری است که منشأش دو رذیله عقل و شهوت است، این دو هستند که موجب می‌شوند انسان به طول امل مبتلا شود.

رذیله عقل، جهل است، طول امل یک منشأ عقلانی دارد و یک منشأ شهوانی، وقتی این دو با هم ترکیب شدند، از آن طول امل متولد می‌شود، روایت معروفی از پیامبر (ص) است که در نهج‌البلاغه هم وجود دارد، پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید «آن چیزی که خیلی از آن برای شما بیم دارم، هوای نفس و طول امل است».

کسی که مبتلا به هوای نفس باشد نمی‌تواند در مسیر حق گام بردارد، و کسی که دچار طول امل باشد آخرت را فراموش می‌کند، فراموشی آخرت انسان را دچار قساوت قلب می‌کند، پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید «مبتلا به قساوت قلب نشوید که اگر چنین شد، هرگز در مسیر معنویت قدم برنخواهید داشت».

پیامبر اکرم (ص) در یکی از دعاهای خود می‌فرماید «خدایا پناه به تو می‌برم از دنیایی که مانع آخرت من می‌شود و از زندگی که مانع خیر مرگ در من می‌شود»، یعنی از آرزویی که مانع خیر عمل می‌شود به خدا پناه می‌برم، حضرت علی (ع) می‌فرماید «هیچ کس طول آرزو پیدا نکرد مگر اینکه مرگ را فراموش کرد و اعمالش زشت شد».

نسیان آخرت همراه با سوء عمل است، کسانی که دست از گناه برمی دارند، پشتوانه این کارشان مسئله باور به قیامت است، اگر چنین انسان‌هایی باور به قیامت نداشته باشند و اعتقاد به این داشته باشند که آن دنیا خبری نیست، از هر حیوان وحشی، وحشی‌تر هستند و در بعد شهوت و غضب، هیچ حیوانی به پای چنین انسان‌های نمی‌رسد.

آن چیزی که شهوت و غضب انسان را مهار کرده است، اعتقاد به قیامت است، که اگر این اعتقاد نباشد اعمالی از انسان صادر می‌شود که از هیچ گرگی صادر نمی‌شود، طول امل یعنی اعتقاد به بقای در دنیا، همراه با بهره و رغبت به توابع بقا و این موجب می‌شود که انسان آخرت را فراموش کند، و کسی که آخرت را فراموش کند دیگر انسان نیست، بلکه از هر حیوانی پست‌تر است، البته این قساوت در بعد معنوی است نه در بعد انسانی.

طول امل قساوت قلب می‌آورد، به این معنا که دیگر دل هیچ راهی به معنویت ندارد، و در روایات فراوانی داریم که مرتباً مرگ را به خودتان یادآوری کنید، این موجب از بین رفتن قساوت قلب می‌شود، نباید فکر کنید همیشه در این دنیا می‌مانید، هرگز شب به خودتان وعده ندهید که تا روز زنده می‌مانید، بلکه همیشه مرگ را نزدیک خود بدانید تا دچار قساوت قلب نشوید. /9194/پ202/ن