قیام عاشورا یک بازشناسی معنایی مجدد برای مفاهیم تحریف شده بود

حجت الاسلام مرتضی کشاورز، کارشناس مسائل اعتقادی و شرعی و عضو کمیته علمی اداره پاسخگویی به سؤالات شرعی آستان قدس رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، به واکاوی ابعاد مختلفی از قیام عاشورا پرداخت و گفت: حدیث «حُسین مِنّی وَ أَنا مِن حُسین» دالّ بر این حقیقت معنایی است که ابلاغ و نشر اسلام اگرچه به دست پیامبر اسلام (ص) حادث شد، امّا حفظ و بقای آن بر عهده حسین بن علی (ع) بود، به همین خاطر هم امام حسین (ع) را پاسدار اسلام می دانند.

قیام عاشورا، انقلابی برای اصلاح بشریّت بود
حجت الاسلام کشاورز با تبیین اهداف ممکن برای یک انقلاب اظهارداشت: خیزش هایی که در دوران حکومت بنی امیّه و بنی عبّاس در جامعه اسلامی به وقوع پیوست، عمدتاً دو هدف بیشتر نداشت؛ یعنی یا برای احقاق حقوق شیعیان بود ـ مثل قیام توّابین ـ و یا به قصد اصلاح جامعه اسلامی اتفاق می افتاد، مشابه قیام مختار ثقفی.

وی افزود: اما ویژگی ممتاز قیام اباعبدالله (ع) در جایی است که مخاطب این نهضت، نه فقط شیعیان، مسلمین و موحّدین بلکه تمام جامعه بشری بود. حضرت سیدالشّهدا (ع) در جایی رو به لشکر ابن زیاد می فرمایند «إِن لَم یَکُن لَکُم دین فَکونوا أَحراراً فی دُنیاکُم» یعنی اگر دین ندارید، لااقل آزاده باشید. خطاب این سخن، محدود در شیعیان، مسلمانان و یا خداپرستان نیست، بلکه همه جامعه بشری است. این یکی از رازهای ماندگاری نهضت حسینی است.

چطور ممکن است از کربلا درس توافق و سازش گرفت؟
این کارشناس مسائل اعتقادی و شرعی مذاکره با عمرسعد را یکی از نمونه های بارز تجلّی عزت اسلامی خواند و خاطرنشان کرد: مفهوم امروزی مذاکره و توافق که به معنای تهاتر حقوق و منافع است، کاملا با مذاکره امام و عمرسعد تفاوت دارد. آنچه که امروزه از آن  به عنوان مذاکره و تعامل یاد می شود، به گونه ای است که هر طرف در ازای تأمین بعضی از منافع خود، از برخی خواسته های خود چشم می پوشد و با تکرار این اتفاق از جانب طرف مقابل، یک توافق حاصل می شود. اما هیچگاه امام معصوم از حرف حق خود کوتاه نمی آید.

وی تصریح کرد: اگر ادّعا کنیم امام حسین(ع) پای میز مذاکره نشسته و برای رسیدن به اهدافش، حاضر شده که از حرف حقّ خود صرف نظر کند، چگونه می‌توانیم مقاومت سرسختانه اباعبدالله و یارانش را تا آخرین قطه خون توجیه کنیم؟ امام حسینی که حتی در هنگام سقوط از اسب و در میانه قتلگاه، حاضر به تسلیم نشد. چگونه میتوان از کربلا درس مذاکره و سازش گرفت؟

سخنان امام حسین (ع) در کربلا عین سخن گفتن از مقام عزّت بود
حجت الاسلام کشاورز با توصیف مواضع عزتمندانه امام حسین (ع) در جریان گفت‌وگو با عمرسعد، گفت: در تاریخ نقل شده که عمربن سعد خواهان گفت‌وگو با امام بود به این امید که بتواند با گفت‌وگو، امام را از تصمیم خود منصرف کند. پس نماینده اش را به خیمه گاه امام حسین(ع) می فرستد تا خواسته های امام را بداند.

وی ادامه داد: نماینده عمرسعد که از معاندین تندروی اهل بیت بود، به خیمه گاه امام می رسد و نزد جناب حبیب بن مظاهر می آید.  حبیب از وی می خواهد قبل از ورود به خیمه اباعبدالله، شمشیرش را تحویل بدهد تا در برابر امام مسلّح نباشد اما وقتی نماینده ابن سعد از تحویل شمشیرش سر باز زده و رفتار مستکبرانه از خود نشان می دهد، حبیب بن مظاهر بلافاصله به او می گوید یا شمشیرت را تحویل بده و مؤدبانه در برابر امام حاضر شو و یا برگرد. به هرحال، حق نداری از موضع استکبار با امام حرف بزنی.

حجت الاسلام کشاورز تأکید کرد: رفتار امام حسین(ع) و یاران ایشان در کربلا عین سخن گفتن از مقام عزّت بود. امام مذاکره را شروع نکرد، حاضر به کوتاه آمدن از حرف حق خود نشد، زیر بار تحمیل خواسته های ناحقّ دشمن نرفت و لحظه ای در برابر رفتار استکبارگرانه طرف مقابل خود، تن به ذلّت و سازش نداد.

رفتار اهل بیت سیدالشّهدا (ع) در دوران اسارت، نمونه دیگری از رفتار عزتمندانه و عاشورایی بود
عضو کمیته علمی اداره پاسخگویی به سؤالات شرعی و شبهات دینی به جریان اسارت خاندان امام حسین (ع) اشاره کرد و اظهارداشت: در دوران اسارت اهل بیت اباعبدالله (ع) هیچگاه به دنبال ترحّم دشمن نبودند. در روزهایی که داغ شهادت عزیزان، فشارهای روحی اسیری و تحقیرهای ظالمانه بنی امیّه، اهل بیت امام حسین (ع) را آزار می داد، یزید به نیّت تخریب جلال و ابهت خاندان پیامبر پیش روی مردم دستور داد تا به کاروان اُسرا صدقه بدهند.

وی افزود: امام سجّاد(ع) در برابر این توطئه، پذیرش مساعدت ها و صدقاتی را که به اُسرا داداه می شد، تحریم کردند. این دستور، از سوی حضرت زینب به زنان و کودکان ابلاغ شد و همگی از پذیرش صدقات امتناع کردند و به این ترتیب، توطئه یزید در هم شکست. در اوج فقر و تنگدستی، اهل بیت سیدالشّهدا که همگی تربیت شده مکتب حسینی هستند، این چنین رفتار عزتمندانه ای را نشان دادند و با حفظ مقاومت و عزّت خود، پیشنهاد رفع فشارهای دشمن را نپذیرفتند.  

حجت الاسلام والمسلمین کشاورز ادامه داد: حسین بن علی (ع) در قیام خود دست به یک بازشناسی معنایی گسترده می زند، یعنی با خون خود تحریف هایی که برای مفاهیم وجود داشت، می شوید و دوباره برای مردم مرگ، حیات، عزّت و ذلّت را تعریف می کند. آنهایی که عزّت را حیات و زندگی دنیوی ـ حتی به قیمت کشتن امام زمانشان ـ می دیدند، با شنیدن «اِنّی لاأَری المَوت إِلّا سَعادَه وَ الحَیاه مَعَ الظّالِمینَ إِلّا بَرَما» و مشاهده عزّت و افتخار سیدالشّهدا (ع) پس از شهادت، در راه غلط خود تشکیک کردند.

عضو کمیته علمی اداره پاسخگویی به سؤالات شرعی و شبهات در انتها خاطرنشان کرد: قیام اباعبدالله(ع) معنای حقیقی عزت و ذلت را برای ما روشن کرد و به این وسیله، حجت تمام شد. با این حال، این تصمیم بر دوش ماست که میان مقاومت عزتمندانه و سازش ذلیلانه کدامیک را انتخاب کنیم. ان شاء الله خداوند متعال بصیرتی را به ما عنایت کند تا از این امتحان سخت، سرافکنده خارج نشویم./863/302/ب2