نعمت های الهی راهی برای عبرت گرفتن انسان

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله جعفر سبحانی، ظهر امروز در هفتمین روز از ماه مبارک رمضان در سلسله مباحث تفسیری سوره مؤمنون که در مجتمع آموزش عالی فقه جامعه المصطفی العالمیه در قم برگزار شد، خاطرنشان کرد: طبق آیه 18 این سوره یکی از نعمت های بزرگ خداوند متعال، نعمت آب است، به این دلیل گفته می شود که آب مایه حیات است؛ اگر آب از زندگی بشر حذف شود، بنده ای در روی زمین نخواهد ماند؛ قدر نعمت آب را نمی دانیم؛ با توجه به روایتی از معصوم(ع) هنگامی که انسان نعمت را از دست داد، آن موقع به عظمتش پی می برد.

این مرجع تقلید اظهار داشت: خداوند در آخر این آیه می فرماید«وَإِنَّا عَلَى ذَهَابٍ بِهِ لَقَادِرُونَ»؛ ای بشر حواست باشد که ممکن است روزی بیاید که خدا آب را از شما بگیرد؛ انسان باید به نحو احسن از آن بهره برداری کند.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم تصریح کرد: عقاید ما مطابق قرآن است و معتقدیم این جهان، جهان مسسبات است و خداوند مستقیما کارهای جزئی دنیا را انجام نمی دهد، اما اشاعره می گویند که همه کارها از طرف خدا است و ما می گوییم که خدا مسبب الاسباب است، بنابراین نفی سببیت بر خلاف آیه قرآن است.

وی گفت: در الازهر کتابی به نام «عن فرید» بود که در بیتی در آن گفته شده بود طبیعت آب خنکی و طبیعت آتش گرمی است یا بگوید که آتش علت سوختن است، کفر به حساب می آید؛ نباید گفت طبیعت آب، ویتامین و غیره فلان است، و کسی که اینطور بگوید، کافر است؛ داعشی ها همین ها هستند؛ در بسیاری جاها سببیت را خدا اثبات می کند.

حضرت آیت الله سبحانی در پاسخ به روایتی از صحیح مسلم یادآور شد: ما به صحیح مسلم و بخاری و سنن احترام قائل هستیم، معنای احترام این نیست که هر چه گفته است صحیح است، فقط قرآن از ابتدا تا انتها صحیح است؛ در صحیح مسلم آمده است که پیامبر(ص) به مدینه آمد و مردم کشاورز بودند و دید مردم نسبت به درختان خرما لقاح انجام می دهند و آن حضرت فرمود این کار را انجام ندهید و آنها انجام ندادند و سال بعد درختان میوه نداد و خطاب به پیامبر(ص) دلیل آن را لقاح نکردن دانستند پیامبر اکرم(ص) فرمودند پس شما در مسائل دنیایی از من آگاه تر هستید و بروید لقاح کنید؛ این حرف یعنی این که آن مردم از پیامبر اعلم تر هستند و این روایت از نظر قرآن، عقل، روایات عادات عرفی صحیح نیست.

این مرجع تقلید افزود: آیا پیامبر گرامی اسلام(ص) نمی داند که درختان لقاح می خواهند و نیاز دارند؛ پیامبر(ص) در میان اینها بزرگ شده است و آیا می فرماید که این کار را انجام ندهید، این سنت خدا است و آیا می شود که پیامبر سنت خدا را درک نکند؛ آیا می توان درباره پیامبری که علمش عظیم است، بگوییم که این سنت آفرینش را در جهان نمی داند.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم با بیان این که سببیت مسأله قابل انکار نیست، اظهار داشت: دنیا، دنیای مسببات است و این رقم احادیثی که سببیت را انکار کند را باور نمی کنیم؛ اگر آیاتی که درباره برف و باران آمده است را مطالعه کنید، علیت و سببیت را تصریح می کند؛ باید به قرآن و سنت برگشت و عقاید را از قرآن و سنت بگیریم.

حضرت آیت الله سبحانی در تفسیر آیه 19 سوره مؤمنون گفت: خداوند متعال در آیه «فَأَنشَأْنَا لَكُم بِهِ جَنَّاتٍ مِّن نَّخِيلٍ وَأَعْنَابٍ» از میان تمامی میوه ها، خرما و انگور را نام می برد که که خرما مربوط به مناطق گرما و انگور مربوط به مناطق معتدل است و در بین میوه ها این دو میوه ویتامین فراوان تری را دارند؛ به این خاطر گفته شده است که روزه داران موقع افطار خرما بخورند تا ویتامین بدنشان را تأمین کند.

وی تصریح کرد: در موسوعه العربیه العالمیه آمده است که در دنیا 2700 نوع درخت خرما و 300 نوع انگور وجود دارد این دو میوه از نظر درخت و ویتامین خیلی ممتاز هستند؛ میوه جنبه غذایی ندارد، اما خرما و انگور جنبه غذایی دارند.

این مرجع تقلید با اشاره به آیه 21 سوره مؤمنون خاطرنشان کرد: خداوند در آیه بعد نعمت سومی به نام طور سینا را نام می برد طور به معنا کوه و سینا به معنای صحرا و درختی از که در سینا پرورش پیدا می کند و در قرآن با عنوان طور یاد کرده است؛ خداوند در آخر این آیه می فرماید«تَنبُتُ بِالدُّهْنِ وَصِبْغٍ لِّلْآكِلِينََ» درختی در کنار کوه طور وجود دارد که از میوه آن روغن گرفته می شود و خورشت آن برای خورندگان است و در این آیه، اسم این میوه را نمی برد و مراد از آن زیتون است؛ قبل از این که بشر توصیه به زیتون کند، خداوند در قرآن انسان ها را به آن توصیه کرده است؛ قرآن 1400 سال پیش به زبان وحی تذکر می دهد و این طور می گوید تا انسان ها تفکر کنند.

حضرت آیت الله سبحانی افزود: معلوم می شود که خورشت مردم این بوده که مردم نان را در روغن زیتون می زدند و می خوردند و این چاقی ها به خاطر تغذیه نامناسب است؛ اگر زندگی به سمت سادگی برود، چنین مشکلاتی به وجود نمی آید.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم اظهار داشت: خداوند متعال در آیه بعد، نعمت دیگری به نام انعام مطرح می کند؛ در آیه بعد به انعام اشاره می کند که چهارپایان هستند؛ شتر در آن زمان کشتی بیابان بود؛ در این آیه نعمت هایی از جمله شیر، پشم و پوست، گوشت و وسیله سوار شدن را نام می برد که از انعام می توان بهره گرفت.

وی در پایان نعمت ها را راهی برای عبرت انسان ها عنوان و تصریح کرد: قدرت بسیاری می خواهد که در این چند آیه، این همه نعمت بیان شود؛ و در آیه بعد آمده است که این نعمت ها را برای عبرت گرفتن انسان ها نام می برد؛ قرآن بسیاری از مسائل را مطرح می کند و بشر می گذرد و عبرت نمی گیرد و شکر نمی کند؛ باید نعمت را در جای خود استفاده کرد و شکر آن را به جا بیاورد؛ همه اینها هشدار است که ما را به عالم بالا متوجه کند./822/پ201/ج