توبه، توفیق الهی به شرط دلشکستگی و پشیمانی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام محمدباقر حیدری کاشانی، استاد حوزه و دانشگاه ظهر امروز در جمع زائران و مجاوران در رواق امام خمینی (ره) حرم مطهر رضوی به بیان اخلاق پیامبران در قرآن پرداخت.

حجت الاسلام حیدری کاشانی با تأکید بر اهمیت اخلاق، اظهار کرد: یکی از موضوعاتی که در ماه مبارک رمضان باید بدان توجه ویژه داشت زندگی پیامبران و اخلاق و سیره آنان در قرآن است، زیرا ایشان الگو و اسوه ما هستند.

استاد حوزه و دانشگاه در ادامه افزود: خداوند متعال نام ۲۵ تن از ۱۲۴ هزار پیامبر را در قرآن ذکر کرده و بر سیره عملی، علمی و اخلاقی آنها تأکید می کند، بنابراین باید آنها را شناخت و با مرامشان آشنا شد.

وی با بیان این که نخستین پیامبری که مورد بحث است حضرت آدم می باشد، ابراز کرد: نام حضرت آدم (ع) بیست مرتبه در قرآن ذکر شده، یازده مرتبه نام خود حضرت آدم، هشت مرتبه واژه بنی آدم و یک بار هم ذریه و نسل آدم آمده است.

حجت الاسلام حیدری کاشانی در میان ویژگی‌های اخلاقی حضرت آدم (ع) به دو ویژگی خاص ایشان اشاره و تصریح کرد: نخستین خصیصه حضرت آدم سکوت است، وقتی همسر و فرزندان ایشان از رمز سکوت شان پرسیدند فرمودند «پروردگارم از من عهد گرفته اگر فراوان سکوت کنم مرا به جایگاه قبلی بر مي گرداند.»

استاد حوزه و دانشگاه ویژگی اخلاقی دیگر حضرت آدم را توّاب دانست و تشریح کرد: آدم (ع) در میان انبیای الهی به درگاه خدا بسیار توبه و استغفار کرد؛ چهل سال توبه، انابه و گریه به درگاه الهی تا خداوند او را بخشید.

وی با اشاره به آیه 37 سوره بقره «فَتَلَقَّي آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ فَتابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحيمُ»؛ پس آدم كلماتى از پروردگارش دریافت داشت و (خداى پرمهر) توبه او را پذیرفت، چرا كه او توبه پذیر و مهربان است»، بیان کرد: کلمه تواب هم برای خدا به کار می رود و هم برای انسان ولی معنای آنها با هم متفاوت است، انسان تواب یعنی بسیار توبه کننده، کسی که در توبه از گناهانش مداومت کند.

حجت الاسلام حیدری کاشانی در ادامه اضافه کرد: خدا تواب است دو معنا دارد؛ علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می گوید تواب یعنی خدا توفیق توبه را عنایت می کند به شرط پشیمانی و دلشکستگی؛ ابلیس تکبر قلبی دارد و بر خطایش اصرار می کند، توفیق توبه از او گرفته می شود ولی حضرت آدم (ع) خطا کرد و بدون تکبر توبه کرد تا خدا او را ببخشد.

استاد حوزه و دانشگاه در باب دومین معنای تواب، گفت: تواب یعنی توبه پذیری، خداوند توبه کننده را مورد رحمت و مغفرت خود قرار می دهد؛ معادلات انسانی با معادلات خدا بسیار متفاوت است، ما انسانها اگر کسی خطایی کند حتی اگر طلب پوزش کند او را بخشیده ولی همیشه به نگاه اخم آلود او را می نگریم، اما خداوند نه تنها می بخشد بلکه به جایگاه قبلی باز می گرداند و توبه کننده محبوبیت بیشتر و ویژه ای در مقابل خدا خواهد داشت.

وی مکان توبه، زمان، آداب و واسطه توبه را از شرایط پذیرش توبه عنوان و اظهار کرد: برای توبه باید مکان و زمان توبه، آداب و واسطه را در نظر گرفت، حضرت آدم (ع) به واسطه جبرئیل امین به مسجد کوفه رفت و کلماتی بر ایشان الهام که به واسطه آبروی کلمات توبه اش قبول شد.

حجت الاسلام حیدری کاشانی با بیان این که آن کلمات نام پنج تن آل عبا (ع) بود، افزود: خطاب آمد آدم توبه ات به واسطه «الهی یا حمید به حق محمد (ص)، الهی یا عالی به حق علی (ع)، الهی یا فاطر به حق فاطمه (س)، الهی یا محسن به حق الحسن (ع) و الهی یا قدیم الاحسان به حق الحسین (ع)» پذیرفته شود، خدا را به این نام ها خواند و توبه اش قبول شد.

استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: در این ماه بیش از هر چیزی بر استغفار و توبه تأکید شده؛ حضرت علی (ع) می فرمایند: «بر شما باد در ماه رمضان به استغفار، فراوانی دعا تمام بلاها را از شما دفع کرده، استغفار و توبه گناهان گذشته را می زداید و پاک به سال بعد وارد می شوید.»

وی با تأکید بر این که اولیای الهی گاه از شب اول ماه رجب، مناجات، روزه داری و شب زنده داری می کردند تا خود را برای شبهای قدر آماده کنند، خاطرنشان کرد: جای تأسف دارد که ما شب های قدر، خود را برای توبه آماده می کنیم، شب قدر شبی است که باید بدانیم توبه مان مقبول شده نه اینکه آیا خداوند توبه ما را قبول می کند، شبی که باید سرنوشت و رزق و روزی سال رقم زده شود و دستمان به ولی عصر (عج) برسد؛ باید از ائمه (ع) بخواهیم تا توبه ما پذیرفته شود و رگ حیات شیطان قطع شود./201/861/ب1