اشتغال به دنیا انسان را از یاد خدا غافل می کند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله جعفر سبحانی، ظهر بیست و یکم ماه مبارک رمضان در سلسله مباحث تفسیری سوره مؤمنون که در مجتمع آموزش عالی فقه جامعه المصطفی العالمیه در قم برگزار شد، خاطرنشان کرد: خدا در سوره مؤمنون اعذار مشرکان را بیان می فرماید که چرا اینها به پیامبر اسلام(ص) ایمان نمی آوردند؛ شش عذر از طرف مشرکان مطرح و همه را به صورت استفهام انکاری رد می کند که پنج عذر آنها، انکار آیات الهی، بی سابقه بودن حضور پیامبر در میان بشر، تکذیب پیامبر(ص)، مجنون بودن پیامبر(ص) و ناخوشایند بودن حق در منظر مشرکان بود که روزهای گذشته بیان شد.
این مرجع تقلید ضمن بیان آخرین عذر مشرکان از ایمان آوردن به خدا اظهار داشت: عذر ششم مشرکان این بود که خداوند در آیه 72 این سوره می فرماید «أَمْ تَسْلُهُمْ خَرْجًا» این که مشرکان ایمان نمی آورند، آیا از اینها مزد و مال خواسته ای؟ محال است که پیامبر از آنها مزد خواسته باشد؛ «فَخَرَاجُ رَبِّكَ خَيرٌْ» مزد خدا بهتر است؛ مزد بشر علاوه بر این که همراه با منت است، روزی خواهد بود و روز دیگر نیست، اما مزد خدا بدون منت بوده و هم دنیا و آخرت را شامل می شود؛ عذر مشرکان بی اساس بوده و سرانجام آنها دوزخ است.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم تصریح کرد: اگر همه انبیا می گویند «إِنْ أَجرِيَ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ» و در این آیه خدا به صورت استفهام انکاری این مسأله را مطرح می فرماید؛ شعار انبیا این است که در تبلیغ ما اجری از جانب خدا است.
پاسخ به شبهه ای درباره درخواست اجر از سوی پیامبر اسلام
وی با اشاره به آیه «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى» به شبهه ای پاسخ داد و گفت: در این آیه اجر بیان شده، به ظاهر مزد است، در صورتی که این اجر به انسان ها بر می گردد و به نفع بشر است، نه بر پیامبر(ص)؛ آیت الله گلپایگانی پیرو این مسأله می فرمود گاهی فردی فقیر نزد پزشکی می رود و پزشک نسخه را می نویسد و سپس فقیر مزد طبیب را می پردازد و طبیب قبول نمی کند و می گوید که به جای مزد، از شما عمل به نسخه را می خواهم؛ این در ظاهر مزد طبیب است، اما در واقع به نفع بیمار خواهد بود؛ اگر کسی اهل بیت(ع) را دوست می دارد و راه آن حضرات را پیش می گیرد، در واقع این به نفع آن فرد است.
حضرت آیت الله سبحانی در تفسیر آیه 73 سوره مؤمنون یادآور شد: خداوند متعال در این آیه می فرماید «وَ إِنَّكَ لَتَدْعُوهُمْ إِلىَ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيم»؛ ظاهر آیه این است که ای پیامبر غم مخور، این خیره سر ها بدبخت هستند و تو اینها را به راه مستقیم دعوت می کنی؛ اگر انسان در راه مستقیم راه برود، گم نمی شود و حرکت در مسیر غیرمستقیم سبب انحراف فرد خواهد شد.
صراط مستقیم فطرت انسان است
این مرجع تقلید با بیان این که دستورات اسلام تماما صراط مستقیم است، خاطرنشان کرد: صراط مستقیم فطرت انسان است؛ تمام احکام انسان، مطابق با فطرت او است و فطرت همیشه انسان را به راستی دعوت می کند؛ به عنوان مثال، دزد ها هم موقع دزدی به هم می گویند که مبادا به صاحب خانه خیانت کنیم و همچنین موقع تقسیم به یکدیگر می گویند که باید به عدالت تقسیم کنیم.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم در تفسیر آیه 74 سوره مؤمنون اظهار داشت: «وَ إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالاَْخِرَةِ عَنِ الصِّرَاطِ لَنَاكِبُون»کسانی که در صراط مستقیم راه بروند، منحرف نمی شوند؛ کسانی که به آخرت ایمان ندارد، از راه راست منحرف خواهند شد؛ این آیه مسفر و مکمل آیه قبل است؛ کسانی که در صراط مستقیم هستند منحرف نمی شوند و کسانی که به آخرت ایمان نمی آورند در صراط مستقیم نیستند.
وی با بیان این که ایمان به آخرت، جزو صراط مستقیم است، گفت: اگر انسان برای این دنیا آفریده شده و مرگش پایان زندگی اش باشد، مثل حیوان می شود؛ فطرت انسان آخرت را باور دارد؛ ایمان به آخرت، جزو صراط مستقیم است؛ مفسران می گویند که در مکه گویا پیامبر قوم قریش را نفرین کرده است که خدایا قحطی دوران حضرت یوسف(ع) را بر قریش هم بیاور؛ قحطی آمد و ابوسفیان اشک ریزان و قد خمیده خدمت پیامبر آمد و به پیامبر اکرم(ص) گفت دعا کن که خدا این بلا را از ما ببرد و ما با تو خواهیم بود؛ قرآن در آیه بعد می فرماید «وَ لَوْ رَحِمْنَاهُمْ وَ كَشَفْنَا مَا بِهِم مِّن ضُرٍّ لَّلَجُّواْ فىِ طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُون» اینها دروغ می گویند، موقع قحطی و شدت همگی مؤمن می شود و وقتی شدت را برداریم، به دوران خود بر می گردند؛ توبه اینها پذیرفته نیست.
ناامیدی از درگاه خدا نشانه کافر شدن است
حضرت آیت الله سبحانی در تفسیر آیه 75 سوره مؤمنون تصریح کرد: خداوند متعال می فرماید «خداوند وَ لَقَدْ أَخَذْنَاهُم بِالْعَذَابِ فَمَا اسْتَكاَنُواْ لِرَبهِّمْ وَ مَا يَتَضَرَّعُون»؛ فرق ضَر با ضُر در این است که ضَر مربوط به خسارت مالی و ضُر درباره بد حالی(مثلا سردرد) است؛ خداوند در آیه 76 این سوره می فرماید «وَ لَقَدْ أَخَذْنَاهُم بِالْعَذَابِ فَمَا اسْتَكاَنُواْ لِرَبهِّمْ وَ مَا يَتَضَرَّعُون» بر قریش عذاب نازل کردیم و به حالت تضرع نیامدند؛ سپس می فرماید تا آن گاه كه درى از عذاب سخت بر رويشان گشوديم، چنان كه از همه جا مأیوس شدند؛ این حالت، حالت کافر است.
پاسخ به شبهه ای در عبادت خدا
این مرجع تقلید در پایان سخنان خود به شبهه ای پاسخ داد و اظهار داشت: مادی ها کسانی هستند که اعتقاد به خدای واحد ندارند، به ما تهمتی می زنند که ترس از حوادث، بشر را بر این داشته که به پناهگاهی به نام خدا بیندیشد و بلاها او را به سمت خدا کشانده است و اعتقاد بشر به خدایش به خاطر ترس است؛ در پاسخ می گوییم این عذاب ها، سبب می شود که فطرت باز شود و پرده از روی فطرت بیرون برود و پرده بر روی فطرت آمده و این خدا شناسی در باطن است و این گرفتاری ها سبب می شود که پرده کنار رفته و فطرت خود را نشان دهد.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم گفت: بلاها خداساز نیست، بلکه کشاف خدا است؛ علت ثبوتی نیست، بلکه علت اثباتی است؛ بچه وقتی در کوچه با بچه ها بازی می کند، مادرش را فراموش می کند و وقتی دستش زخمی شد، به فکر مادرش می افتد؛ وضع ما هم همینطور است، همه ما خدا را در دل داریم و اشتغالات به دنیا، ما را از یاد خدا غافل می کند./822/پ201/ج