جایگاه استخاره در اسلام و شرایط آن

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله جعفر سبحانی، استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه یک‌شنبه شب در بیست و هفتمین برنامه چشمه معرفت که در ماه مبارک رمضان از شبکه اول سیما پخش می شود با اشاره به جایگاه استخاره در اسلام، اظهار داشت: افرادی هستند که در هرکار بزرگ و کوچکی استخاره می کنند، آیا واقعا استخاره در اسلام هست؟

معانی استخاره

وی ادامه داد: در حقیقت استخاره دو معنی دارد؛ در درجه نخست استخاره به این معنا است که انسان از خدا خیر را می طلبد،  می خواهد معامله ای انجام دهد به خدا عرضه می دارد خدایا از تو خیر می خواهم که این نوع استخاره خیلی خوب است و انسان باید این را مدنظر داشته باشد و حدیث هم می فرماید هیج بنده ای نیست که طلب خیر کند ولی خدا خیر را بر اومقدر  نکند، بنابراین باید کارگران، کارمندان و  بازرگانان موقع آغاز به کار از خدا خیر بخواهند که خدا هم دعای آن ها را مستجاب می کند.

حضرت آیت الله سبحانی با اشاره به معنای دوم استخاره یعنی استخاره به قرآن و تسبیح عنوان داشت: کسانی هستند که می خواهند آب بخورند استخاره می کنند، می خواهند راه بروند استخاره می کنند که اصلا کار درستی نیست بلکه انسان باید در درجه نخست به عقل خودش مراجعه کند که چراغی روشنگر برای مسیر زندگی است، بنابراین جوانی که می خواهد برای تحصیل خود در دانشگاه رشته ای را برگزیند در مرحله نخست عقل خود را به کار بیاندازد و ببیند استعداد و علاقه او چگونه است؛ عقل می تواند او را از تحیر بیرون بیاورد و این امتیازی برای بشر است.

عقل همیشه کارساز نیست

وی با بیان این که عقل همیشه نمی تواند کارگشا باشد، اضافه کرد: چه بسا یک زمان امری با مراجعه به عقل حل نشود که در این جا راه دوم مشورت با اهل خبره است که خدا در قرآن نیز با آیه «و امرهم شوری بینهم» بر آن تأکید کرده است، بنابراین انسان می تواند با مشورت با افراد دانا و بی طرف به حقیقت امر رهبری شود که روایتی از امیرمؤمنان نیز هست که «هرکس در امور بزرگ با عقلا مشورت کند، عقل آن ها را شریک عقل خود قرار داده است».

وی افزود: اگر امری با عقل و مشورت حل نشد، نوبت به استخاره به قرآن یا تسبیح می رسد ولی متأسفانه خیلی ها این دو مرحله را ترک می کنند و مستقیم سراغ مرحله سوم می روند؛ استخاره به قرآن به معنای طلب هدایت به قرآن است و دعایی است که خدا آن را مستجاب می کند؛ انسان با استخاره از خدا می خواهد حالا که راه عقل و مشورت بسته شده است بهترین امر را برای او رقم بزند و اگر اهل فهم باشد می تواند از قرآن استفاده کند.

استاد برجسته درس خارج ابراز داشت: دعای انسان با استخاره مستجاب می شود و بعید است با وجود این که همه درها به روی انسان بسته شده و از کتاب خدا طلب خیر کند خدا راه را به او نشان ندهد؛ ولی برفرض محال اگر استخاره مستجاب نشد، ضرری ندارد چرا که انسان بین دو امر فعل و ترک مردد بود و اگر استخاره نمی کرد بلأخره یک طرف را انتخاب می کرد، حال چه بهتر آن یک طرف را قرآن نشان دهد؛ استخاره در مرحله سوم بدون شک مفید است و برفرض محال اگر مفید نباشد، مضر هم نیست و ما می توانیم از هدایت قرآن استفاده کنیم و این کتاب بزرگ می تواند از ما رفع تحیر کند که خود نعمتی بزرگ است.

استخاره عجیب شیخ انصاری

وی با بیان این که برخی مواقع استخاره هایی هست که عین واقع را نشان می دهد، خاطرنشان کرد: هنگامی که شیخ انصاری قصد داشت به نجف برود، مادر او راضی نبود که توافق کردند که استخاره بگیرند، هنگامی که استخاره کردند این آیه آمد «انا رادوه الیک وجاعلوه من المرسلین» که درباره مادر حضرت موسی(ع) است، هنگامی که می خواست فرزندش را به دریا بسپارد خدا به او گفت ناراحت نباش ما او را به تو برمی گردانیم و همین طور هم شد، شیخ می رود و به عنوان عالمی بزرگ برمی گردد که مانند چراغ می درخشد./1330/پ202/ج