سومین نشست «گفتار در باب دفاع مقدس» برگزار شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، سومین نشست «گفتار در باب دفاع مقدس»، سه شنبه با سخنرانی فرج‌الله علی‌قنبری، عبدالله قنبرلو و حمیدرضا اکبری در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
ابرقدرت‌ها پیروزی برای جنگ ایران و عراق نمی‌خواستند
علی قنبری در مورد سیاست غرب و شرق در مورد جنگ ایران و عراق گفت: با وجود اختلافاتی که آمریکا و شوروی در مسائل سیاسی داشتند اما هر دو در یک مطلب اتفاق نظر داشتند و آن اینکه جنگ ایران و عراق نباید پیروز داشته باشد.
وی در مورد وضعیت ایران و عراق در ابتدای جنگ افزود: دوره جنگ، دوره‌ای است که مناسبت‌های ایران با کشورهای غربی قطع شده و ایران وضعیت خوبی ندارد، همچنین ایران درگیر مسائل داخلی بوده و قبل از آن نیز کودتای نوژه را داریم. از طرفی عراق علاقمند بود که جایگاه مصر در جهان عرب را که پس قرارداد کمپ‌دیوید از دست رفته بود به دست بیاورد.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: دغدغه شوروی در این جنگ، مسأله گاز است و هدف آمریکا این است که جلوی شوروی را از ورود به منطقه بگیرد و همچنین آمریکا، دغدغه نفت خاورمیانه را دارد. از این رو شوروی ابتدای جنگ ایران و عراق بی‌طرف می‌ماند و معتقد بود که این جنگ، همسو با اهداف امپربالیستی است اما بعد از اینکه خرمشهر فتح می‌شود طرف عراق را می‌گیرد تا ایران پیروز نشود و ثبات منطقه حفظ شود. سیاست آمریکا نیز همین‌طور است که ثبات منطقه حفظ بشود.
سکوت جهان مقابل سلاح شیمیایی صدام
در ادامه این نشست، عبدالله قنبرلو در تبیین سیر تاریخی پذیرش قطعنامه 598 از سوی ایران گفت: پذیرش قطعنامه 598 توسط جمهوری اسلامی در تیرماه بود؛ در حالی که در دوازدهم این ماه، هواپیمای مسافربری ایرانی توسط ناو آمریکایی مورد هدف قرار می‌گیرد که امام‌خمینی(ره) پیامی صادر می‌کنند و 14 روز بعد قطعنامه مورد پذیرش قرار می‌گیرد که روز قبل‌اش نیز امام‌خمینی(ره) پیامی داده بودند.
وی افزود: قبل از پذیرش قطعنامه سه نامه مورد توجه است. یکی نامه محسن رضایی به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی است که در آن نامه نیاز به ماشین جنگی مطرح شده که خیلی هزینه داشت و چندین میلیارد دلار نیاز داشت که برآورده کردن آن، ناممکن بود؛ نامه دوم، نامه محمدجواد ایروانی، وزیر دارایی وقت به نخست‌وزیر وقت است که رونوشتی نیز به حضرت‌امام(ره) می‌فرستند، در این نامه، بیکاری، تورم مردم گوشزد شده بود؛ نامه سوم، نامه حجت‌الاسلام خاتمی به عنوان وزیر ارشاد است که در آن گفته شده تمایل عمومی برای ادامه جنگ تضعیف شده است، این‌ها منجر به پذیرش قطعنامه 598 شد.
این استاد دانشگاه در تبیین قطعنامه 598 اظهار کرد: قطعنامه یک سال قبل از پذیرش ایران، صادر شده بود، مفادش این بود که طرفین جنگ به مرزهای خود برگردند و اسرا را آزاد کنند. ایران، این قطعنامه را قبول نکرد و درخواست کمیته تشخیص خسارت کرده بود و در این یکسال، اتفاقاتی افتاد که همان باعث شد حوادث تلخی اتفاق بیفتد. آخرین عملیات ایران، عملیات کربلای-5 بود که نشان داد شرایط برای هر دو طرف سخت شده است.
وی بیان کرد: اگر در تیرماه همان سال قطعنامه را می‌پذیرفتیم برایمان بهتر بود زیرا اتفاقاتی افتاد که شرایط را برایمان وخیم کرد. از لحاظ اقتصادی، قیمت نفت که حدود 13 دلار بود کم به حساب می‌آمد، نرخ بیکاری بالا رفت، تورم در سه سال پایانی جنگ، افزایش یافته بود، کسری بودجه بسیار شدیدی به وجود آمده بود و درآمد سرانه ایران نیز بالا رفته بود. این‌ها شرایط زندگی را برای ایرانیان سخت کرده بود.
قنبرلو در مورد تغییرات نظامی گفت: بعد از صدور قطعنامه 598 بود که دولت عراق سعی می‌کند جنگ را حالت بین‌المللی بدهد و از حمایت قدرت‌های بزرگ استفاده کند، از این رو تحریم‌های اقتصادی علیه ایران تشدید می‌شود، دولت‌هایی مثل فرانسه از عراق حمایت نظامی کردند و در همان یکسال، ارتش عراق از 26 لشکر به 48 لشکر افزایش یافت و موضع آنان از حالت تدافعی به حالت تهاجمی تغییر می‌کند که از سال 67 ما خروجی آن را می‌بینیم.
وی افزود: دولت عراق از سلاح شیمیایی نیز استفاده می‌کند و عملیات وسیعی را در مناطق اشغالی خودشان شروع می‌کنند و فاو را می‌گیرند و وارد ایران می‌شوند، یعنی شرایط جنگ کاملاً دگرگون شده و به نفع عراق می‌شود، به ویژه باتوجه به اینکه جامعه بین‌المللی در مورد استفاده از سلاح شیمیایی از سوی عراق سکوت می‌کنند.
قنبرلو در پایان سخنانش اظهار کرد: همه این‌ها در هرحالی بود که جمهوری اسلامی محق بود اما می‌گویند یک جنگ را یک کشور آغاز می‌کند ولی پایانش نیازمند اجماع همه کشورهاست. هرچند اتفاقاتی که بعداً افتاد مجدداً منجر شد که ایران منافع خودش را به دست بیاورد.
598 الگویی بهتر از برجام است
در ادامه این مراسم، حمیدرضا اکبری در مقایسه قطعنامه 598 با برجام گفت: قطعنامه 598 برای ایران، مقطع مهمی است و برجام نیز همین‌طور است که هر دو، شرایط ما را برای مدتی طولانی به تصویر کشیدند. ایران در زمان قطعنامه، پایین‌ترین سطح روابط را با اعراب داشته و الان نیز دارد، آن زمان سوریه از ایران حمایت کرد، الان ایران از سوریه حمایت می‌کند، آن زمان حج تعطیل شد و الان نیز حج تعطیل شده است که این هم‌زمانی‌ها جالب توجه است.
وی افزود: در زمان قطعنامه، یک نظام دوقطبی (شرق و غرب) در جهان وجود داشت اما الان نظام سلسله مراتبی است که سازمان ملل دارد، آن زمان نگاه رئالیستی بود که نظام‌ها تصمیم می‌گرفتند اما الان لیبرالیستی شده است و مردم مهم هستند، آن زمان، کمونیست‌هراسی وجود داشت اما الان تروریست‌هراسی وجود دارد. موضوع هسته‌ای از مهم‌ترین مسائل جهانی است اما در زمان جنگ ایران و عراق، بحران منطقه‌ای تلقی می‌شد نه یک بحران بین‌المللی.
این کارشناس سیاسی با مقایسه وضعیت خارجی و داخلی ایران در زمان پذیرش قطعنامه و برجام، اظهار کرد: تعهدات برجام الزام‌آورتر از 598 بود، ضمن اینکه قطعنامه‌های قبل از 598 در آن قطعنامه تأثیر داشت؛ برجام شرایط جدید به وجود آورد، اما 598 خودش بُعد حقوقی داشت، برجام پایان تهدید است؛ 598 خیلی وقت است که عمل نشده و کسی هم دنبال این نیست که چرا عمل نشده است اما برجام خب فعلاً مدت زیادی طول نکشیده که انجام نشده است.
وی افزود: در 598 حضرت‌امام(ره) تصمیم گرفتند اما الان در مورد برجام، با اینکه رهبری در رأس هستند، اما مکانیزمی وجود دارد که ایشان را به تصمیم وامی‌دارد و ایشان همه مسؤولیت برجام را بر عهده نگرفتند و بخشی از اختیارات را به تیم هسته‌ای دادند و می‌بینید که تیم مذاکره کننده در تلویزیون حاضر می‌شوند و پاسخگو هستند.
اکبری در معرفی شخصیت‌های اثرگذار مشترک در 598 و برجام بیان کرد: هاشمی، روحانی، ظریف، تخت روانچی و جمشید ممتاز از جمله این اشخاص بودند. که این‌ها نگاهشان همان است.
در بخش دیگری از این نشست، اکبری در پاسخ به خبرنگار رسا در مورد نتیجه مقایسه برجام با قطعنامه 598 گفت: به دنبال این نبودم که نتیجه بگیرم و بگویم کدام خوب بوده است و کدام خوب نبوده است، اما اجمالاً قطعنامه 598 نسبت به برجام، الگوی بهتری است زیرا آن محدودیت‌ها را برای ما ایجاد نکرده است. ضمناً این‌طور هم نیست که بگویم جمهوری اسلامی هرکجا مورد تهدید و فشار قرار گرفته تسلیم شده است./200/805/ب1