تحول رفتاری انسان معاصر در مکتب عاشورا
اشاره: چه کسی از جنگ خسته شده است، ما به فطرت خویش بازگشته‌ایم و در آن حسین بن علی(ع) را یافته‌ایم، و اینچنین است، ما از جنگ خسته نمی‌شویم زیرا به کانونی دست یافته‌ایم که که هرچه شور و نشاط هست از آن سرچشمه می‌گیرد، این قلب حسین(ع) است که در پیکر ما می‌تپد و این چنین اراده ما اراده حق است و قدرت ما از منبع قدرت لابزال قدرت الهی است، نه، اینجا خستگی معنا ندارد، ملت مسلمان ایران اکنون آینه‌ای است که نور حق در آن جلوه کرده است و همین نور می‌رود تا از مشرق وجود طلوع کند و آسمان تاریخ را به چهره عدل بیاراید، ما آیینگی را از طریق شهدا آموخته‌ایم و هرچه داریم از حیات طیبه شهادت است، آیینگی نه کار هر شیشه شکسته و غبار گرفته‌ای است از خود گذشتن می‌خواهد که تا از خود نگذریم نور خدا در آن جلوه نمی‌کند؛ این مطالب بخشی از نوشته های شهید آوینی است که ما را هوشیارانه به کربلا می برد.
برای درک بهتر این مطالب خبرنگار خبرگزاری رسا، گفت‌و‌گویی با حجت‌الاسلام مهدی اقبالی مدیر مدرسه علمیه علوی قم ترتیب داده است.
متن این گفت‌و‌گو در ذیل به خوانندگان رسا تقدیم می‌شود.
رساـ انسان در مکتب عاشورا چگونه و با چه نیرویی به تحول رفتاری می رسد؟
عاشورا زمینه سازی برای رشد و تعالی انسان است، مکتب حسین(ع) با داشتن همه ویژگی‌ها و خصوصیات خوبی که دارد، خود حسین(ع) که شهادت، قیام و حرکتش همه وهمه برای این بوده تا اصلاحی صورت پذیرد و انسان‌ها را از آن مسیر باطلی که قدم نهاده‌اند به مسیر صحیح و درست برگرداند و این همان چیزی است که انبیاء ما دنبال آن بودند و در طول تاریخ همه پیامبران براین بوده اند که آن را اصلاح کنند.
در قرآن کریم آمده است:« وَمَا أُرِيدُ أَنْ أُخَالِفَكُمْ إِلَى مَا أَنْهَاكُمْ عَنْهُ إِنْ أُرِيدُ إِلَّا الْإِصْلَاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِيقِي إِلَّا بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ» به معنای آنکه« من نمىخواهم در آنچه شما را از آن باز مى‌دارم با شما مخالفت كنم [و خود مرتكب آن شوم] من قصدى جز اصلاح [جامعه] تا آنجا كه بتوانم ندارم و توفيق من جز به [يارى] خدا نيست بر او توكل كردهام و به سوى او بازمىگردم» تمام انبیاء و امامان ما هدفشان این بوده است که انسان هایی که مسیر غیر الهی را دنبال می‌کنند و دنبال هوا و هوس خویش هستند که شیطان را الگوی خود قرار دهند، آن ها را از آن مسیر برگردانند و به طرف راه صحیح و خدا پرستی هدایت کند.
در تاریخ آمده است زمانی‌که لشکر اسلام به ایران حمله کرد، پادشاه ایران از فرستاده لشکر مسلمانان سؤال کرده بود که شما به چه انگیزه‌ای به اینجا آمده‌اید؟ وی پاسخ داد ما برای تصاحب مال و جان و خاک شما نیامده‌ایم بلکه می‌خواهیم بندگانی که بردگی و بندگی هرچیزی جزء خالق یکتا را می‌کنند به خداپرستی روی آورند، لذا تمام این‌ها نشان دهنده این است که همه انبیا و امامان آمده‌اند که بشر را به سوی اصلاح و نورانیت هدایت کنند.
اما امام حسین(ع) تفاوتی که با بقیه دارد این است که برخی با زبانشان بشر را هدایت می‌کردند و این امام بزرگوار ما با قیامش و فداکردن جان خود و عزیزانش در این مسیر بشر را به سمت نورانیت هدایت کردند همچنان که در زیارت اربعین آمده است شهادت می دهیم که تو با شهادتت بشر و انسان ها را نجات داده ای لذا اینکه انسان بخواهد در این مکتب و این مسیر درست شود یک سری شرایطی را باید مدنظر قرار دهد.
گام اول، شناخت درست از امام حسین(ع)
گام اول، ما باید حسین(ع) شناس خوبی باشیم و این امام بزرگوار را به معنای واقعی بشناسیم، تا این اتفاق رخ ندهد نمی‌توانیم از این مسیر بهره‌برداری کنیم آن کسی که بخواهد از مکتب حسین(ع) درس اخلاق و تربیت فرا گیرد اولین کارش این است که حسین(ع) را بشناسد، از این رو معرفت و شناخت ضرورت است و اولین گامی است که انسان در پیمودن راه عاشوراییان باید بردارد به طوری که بداند امام حسین(ع) برای چه قیام کرد و هدفش از اینکه عزیزترین کسانش را در این راه به خطر انداخت، جه بوده است.
گام دوم، اخلاص در عمل
اگر انسان بخواهد برای غیر خدا در مکتب حسین(ع) کاری بکند همان‌طور که اگر هر عبارتی برای غیر خدا صورت بگیرد باطل است، در عزاداری سرور و سالار شهیدان و در این مسیر هم کسی که برای غیر خدا و ریا کاری انجام دهد باطل است و تیجه مؤثری نخواهد گرفت لذا بسیار کسانی بودند که در این زمینه بدون اخلاص وارد شدند و بهره نبردند.
گام سوم، عمل نمودن به شعارها
گام سوم در اینکه انسان در مکتب حسینی رشد تربیتی و اخلاقی داشته باشد باید عملکردش آن‌طور باشد که حسین(ع) می‌خواهد به گونه‌ای که آن کار و عملکردی که امام حسین(ع) داشتند را ما در عمل، الگو قرار دهیم و اگر اینگونه نباشد این به معنای آن است که ما هنوز حسینی نشده ایم.
یزید صفتان امروز تاریخ ابر قدرت های ظالم هستند و مقابله در برابر آن ها ادامه راه حسین(ع) است.
امام حسین(ع) در مقابل یزید زمان خود ایستاد و باید محبان اهل بیت(ع) و مسلمانان بدانند که یزید به یک تاریخ اختصاص ندارد و تمام شدنی نیست و یزید صفتانی همچنان در طول تاریخ وجود دارند که با افکار و عقاید باطل خود در مقابل اسلام واقعی و حق طلبان مقابله می‌کنند.
امروز این ابر قدرت ها و کسانی که داعیه قدرت مندی در جهان می‌کنند یزیدان زمانه هستند و وظیفه هر مسلمانی است که به خوبی این هارا تشخیص دهد و در مقابلشان ایستادگی کند.
اگر حسین(ع) در مقابل یزیدیان و ظالمان ایستادگی کرد و شعار «هیهات من الذله» سر داد، ما هم همچنان در عمل نباید زیر بار خفت و ذلت برویم، اگر حسین(ع) فرمود:«إن كان دين محمّد لم‌يستقم الاّ بقتلي فياسيوف خذيني» اگردين جدم محمد جز با کشته شدن من برپا نمی ماند پس ای شمشير ها مرا فرا بگيريد، ماهم باید اینچنین باشیم، مدافعان حرم همینگونه هستند.
لذا اگر ما درکارمان شعار را کنار بگذاریم و آنچه که حسین(ع) انجام داد، انجام دهیم و از شهادت، اسیر شدن و آواره شدن هراسی نداشته باشیم، این نشان دهنده آن است که ما در مکتب حسین(ع) رشد کرده و پرورش یافته‌ایم.
امام حسین(ع) فرمودند برخی دین لقلقه زبانشان است و افرادی بودند در زمان این بزرگوار که ابراز وفاداری می‌کردند، حتی در تاریخ می‌خوانیم که به امام بزرگوار ما می‌گفتند ما با شما همراهی خواهیم کرد تا زمانی که خظری متوجه خود و خانواده‌مان نشود، خوب همینگونه هم شد وقتی دیدند امام حسین(ع) در وضعیت بحرانی قرار گرفتند سوار بر اسب های خود شدند و امام مظلوم زمانه خودشان را در میدان مبارزه تنها گذاشته و گریختند.
ما نباید اینگونه باشیم و این عزاداری ها و مجالس عزای سرور و سالار شهیدان و یاران باوفایشان باید این سازندگی را در مردم به وجود آورد که در عمل هم حسینی باشند و در مقابل ظلم و ستم ذره‌ای سرخم نکنند و ایستادگی کنند.
گروهی ارزش های دینی محبان اهل بیت(ع) را مورد خدشه قرار می‌دهند.
امروز متأسفانه ارزش های دینی محبان اهل بیت(ع) را گروهی زیر سؤال می‌برند، امروز به ارزش‌های دینی ما عده‌ای دهن کجی کرده و حتی در شهر قم به ارزش های دینی ما خدشه وارد می‌کنند، آیا روحیه امر به معروف و نهی از منکر و اینکه ما فساد را در جامعه از بین ببریم و با آن مبارزه کنیم را انجام می‌دهیم؟
رساـ به نظر شما برای نقش آفرینی در عرصه جهانی باید روی چه شعارهای کلیدی عاشورا تأکید کرد؟
برای جواب این سؤال باید مسأله ظلم ستیزی و مبارزه با ظالم را بیان کنیم، اگر ما واقعا دشمن شناس باشیم و بدانیم باید تا از بین رفتن دشمن از جان دادن هم هراسی نداشته باشیم و جلو برویم همچنان که در قرآن کریم خداوند متعال می فرماید: با کفار مبارزه کنید، تنها راه مقابله با کفار مبارزه کردن با آن ها هست.
مبارزه حتما به معنای گرفتن سلاح در دست نیست
تنها را مبارزه گرفتن سلاح در دست نیست و امروز ابزار مختلفی برای مقابله با جبهه ظلم وجود دارد، اینکه ما در عمل‌مان زیر بار زور و ظلم نرویم یک مبارزه است و نظام جمهوری اسلامی ایران هم با همین شعارها جلوی دشمنان خود ایستادگی کرده است.
نکته دیگر این است که همان مکتب متعالی حسین(ع) را که همان مکتب دین واقعی نبی مکرم اسلام(ص) است و می فرمایند: من همان دین جدم را ادامه می‌دهم، آن دین واقعی را به جامعه عرضه کنیم.
دشمنان سعی دارند امام حسین(ع) به عنوان یک خشونت طلب و خون‌خواه در دنیای کنونی معرفی کنند، در حالی که یقین داریم دشمنان ایشان اینگونه بده و هستند، ما باید به هر شکلی اسلام واقعی و مکتب واقعی حسین(ع) را به دنیا معرفی و زمینه پذیرش آن را فراهم کنیم.
ما در حال حاضر با دو گروه روبه‌رو هستیم یکی ابر قدرت ها و دیگری هم مردمی هستند که آگاهی خوبی از مکتب عاشورا و دین واقعی اسلام ندارند، متأسفانه تکفیری ها امروزه از اسلام وجهه خوبی نشان نمی‌دهند و اسلام را به عنوان دین خشونت معرفی می‌کنند، دینی که فهمی و عاطفه ای و محبتی در آن وجود ندارد، در حالی که حسین(ع) به عنوان الگوی مسلمانان جهان در آن بحبوحه بازار جنگ و خونریزی هم کارهایی انجام می‌دهد نه از سر ترس بلکه از سر عطوفت، تا دشمن به عقب برگردد، از افکار غلطش دست بردارد و از خونریزی جلوگیری شود.
قمه زنی و خرافات در مراسم های عزاداری چهره خوبی از اسلام به جهان عرضه نمی کند
این مسیری است که امام حسین(ع) برای ما تعیین کرده‌اند، بنابر این باید کاری کنیم که چهره واقعی اسلام و شیعه در عزاداری های‌مان دچار خدشه و مورد سوء استفاده قرار نگیرد، به طور مثال این قمه‌زنی چهره شیعیان را خراب کرده است و طوری نشان می‌دهد که گویا حسین(ع) هم همین گونه بوده و خدایی ناکرده ایشان طالب خونریزی بوده‌اند. ما باید عطوفت، مهربانی و رحمانیت اسلام را همان گونه که خداوند متعال ارحم الراحمین است، در عزاداری ها و برنامه هایی که در محرم داریم به دنیا نشان دهیم.
به طور کلی در مقابل ستمگران ایستادن و نشان دادن رحمانیت اسلام بزرگترین شعار عاشورا هست.
رساـ در پایان اگر نکته ای دارید بیان بفرمایید.
ان شاء الله بتوانیم که روز‌به‌روز سبک و روش های زندگی‌مان را حسینی کنیم، با حسین(ع) زندگی و با حسین(ع) هم بمیریم و نسل آینده‌مان و خودمان را مشغول به مسائل حاشیه‌ای و گذرا نکنیم و به رشد و تعالی برسیم.
ما باید نسل جوانی که گرفتار هزاران شبهه در عصر کنونی می‌شود با آن شیوه‌های خوبی که وجود دارد به درستی هدایت کنیم و تمام روحانیت و مداحان و مبلغان وظیفه دارند از شیوه های صحیحی استفاده کنند که زمینه جذب حداکثری جوانان را در این مجالس و عزاداری‌ها فراهم کند تا به آن هدف مطلوب اثرگذاری برسیم/874/ت300/س
خبرنگار: محمدصالح غلامعلی نژاد