جلسه دفاعیه پایان نامه «بررسی لغزش‌های مترجمان معاصر در ترجمه اصطلاحات شرعی قرآن کریم»
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، امروز جلسه دفاعیه پایان‌نامه «بررسی لغزش‌های مترجمان معاصر در ترجمه اصطلاحات شرعی قرآن کریم» که از سوی کاظم عباسی دانشجوی کارشناسی ارشد در رشته تفسیر قرآن کریم با مشاوره و راهنمایی حجت‌الاسلام محمد خامه‌گر تدوین شده بود، همراه با داوری حجت‌الاسلام محمدرضا جواهری در اتاق جلسات دانشکده تربیت مدرس قرآن کریم مشهد برگزار شد.
در آغاز این جلسه دفاعیه کاظم عباسی به تبیین پایان‌نامه خود پرداخت و گفت: ترجمه‌های موجود دارای نارسایی‌ها و کاستی‌هایی هستند که ما را به هدف نمی‌رسانند زیرا ارتباطی بین نص و مخاطب برقرار نمی‌کنند. از جمله راه‌کارهایی که می‌توان به آن اشاره کرد این است که مترجم باید از شایستگی علمی برخوردار باشد.
وی در ادامه افزود: مترجم باید تسلط زیادی به زبان مقصد داشته باشد. همچنین او باید نگاهی فرا ملی و توجه به فرهنگ‌های دیگر نیز داشته باشد.
عباسی به تفاوت ترجمه قرآن کریم با دیگر متون اشاره کرد و گفت: واژگان و اصطلاحات شرعی و قرآنی به دلیل اینکه با احکام و اعمال شرعی ما مربوط هستند و خطا در آن سبب بروز اشتباه می‌شود زیرا برخی از این واژگان در معنای لغوی به کار می‌روند و برخی در معنای اصطلاحی و برای دچار نشدن به آن باید با ریشه کلمه و معنای آن در زمان نزول و معنای آن در زمان حال و همچنین با ادبیات عرب آشنا بود تا با مشکلی مواجه نشویم.
این دانشجوی کارشناسی ارشد با بیان اینکه در همه ادیان آسمانی، دستورالعمل‌های مختلف و متنوعی در مورد اعمال و رفتارهای انسان بیان شده است، ابراز داشت: دستورات در ادیان آسمانی مربوط به اعمال و وظایف فردی انسان است یا اعمال و وظایفی است که در برابر خداوند باید انجام داد مانند عبادات.
وی افزود: همچنین دستوراتی هستند که انسان در برابر دیگر انسان‌ها و اجتماع بر عهده دارد. در هر صورت این دستورات متنوع و مختلف، به شکل قواعد و قوانین معینی است که کیفیت رفتار و زندگی هر فرد را از نظر آن دین، روشن می‌کند. به این دستورات و قوانین در هر دینی، «شریعت» می‌گویند.
عباسی در ادامه بعد از برشمردن فصل‌های پایان‌نامه به بیان قواعد ترجمه اصطلاحات شرعی پرداخت و گفت: نخستین قاعده اصل قرار دادن معنای لغوی واژه نه معنای شرعی است؛ یعنی واژه در معنای لغوی بکار رفته باشد مگر آنکه قرینه‌ای در کلام وجود داشته باشد که نشان دهد معنای اصطلاحی آن‌ها مورد نظر است. بسیاری از مترجمان قرآن بدون توجه به این قاعده در اکثر موارد واژه «صلاه» را به «نماز» ترجمه کرده‌اند و مفهومی نادرست را به مخاطب القاء کرده‌اند.
وی در تبیین قاعده دوم گفت: دومین قاعده ترجمه نشدن واژه‌های شرعی مشترک فارسی و عربی است، اگر واژه‌ای در معنای اصطلاحی به‌کار رفته باشد و معادل آن در فارسی رایج باشد باید از همان واژه استفاده نمود مانند «صلاه» که معادل فارسی آن نماز است یا «صیام» که معادل فارسی آن روزه است.
در ادامه حجت الاسلام جواهری داور این جلسه دفاعیه به بیان نظرات خود پرداخت و گفت: یکی از ویژگی‌های خوب این پایان‌نامه این است که به ترجمه قرآن کریم می‌پردازد که بسیار ضروری و دارای اهمیت است. بنابراین یکی از امتیازات این پایان‌نامه نیازی است که به ترجمه قرآن کریم وجود دارد.
وی در ادامه به تعدادی از کاستی‌های ویرایشی و نگارشی این پایان‌نامه اشاره کرد و افزود: قاعده در چکیده‌نویسی آن است که خواننده مطلب بتواند از تمام مطالب نکته‌ای را متوجه شود به عبارت دیگر چکیده باید خلاصه تمام پایان‌نامه باشد در حالی که چکیده این پایان‌نامه چنین خصوصیتی ندارد.
حجت الاسلام جواهری ابراز داشت: در قسمت بیان مسأله، دانش‌پژوه نباید کلماتی به کار برد که نشان از قضاوت و ابراز احساسات باشد. کلمه «متأسفانه» در این قسمت نباید بیاید.
گفتنی است، پایان نامه کاظم عباسی با موضوع «بررسی لغزش‌های مترجمان معاصر در ترجمه اصطلاحات شرعی قرآن کریم» در تاریخ ۲۳آبان ۱۳۹۵ با نمره ۱۹پذیرفته شد./201/862/ب1