رحمت رحمانیه خداوند پیش‌برنده کارهای عالم است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت‎الله عبدالله جوادی آملی، دوشنبه در درس تفسیر خود در مسجد اعظم، بخشی از آیات سوره مبارکه الرحمن را تفسیر کرد و گفت: این سوره مبارکه دو فصل دارد و یک فصل آن مربوط به نعمت‌‌های دنیوی است و با ذکر جلال و اکرام ختم می‌‌شود و فصل دوم دربار، آیات الهی در آن دنیا است و با ذکر جلال و اکرام ختم می‌‌شود.

وی افزود: چیزی در عالم به عنوان غضب نیست، ذات اقدس اله یک اصل کلی را در سوره مبارکه انعام فرمود که رحمت من همه‌‌چیز را فراگرفته است، یک رحمت رحیمیه هست که از آن مؤمنان است و مقابل آن غضب برای کافران است و یک رحمت رحمانیه وجود دارد که برای عام است، مهندس عالم رحمت است، چیزی در عالم به عنوان غضب نیست، امام سجاد(ع) می‌‌فرماید ای خدایی که رحمت او مهندس غضب است، نقشه به دست رحمت رحمانیه است.

مفسر برجسته قرآن کریم افزود: خداوند در روز قیامت می‌‌فرماید «لاظلم الیوم» یعنی در دستگاه عالم هیچ ظلمی نیست، اما این همه رنج در عالم یا تنبیه است، یا امتحان یا مقدمه عذاب است، هیچ ظلمی از خداوند نه در دنیا و نه در آخرت وجود دارد، برای همین می‌‌فرماید همین کارهای شماست که به سر شما می‌‌آید، در دستگاه الهی هیچ ظلمی نیست و اگرچه جای انتقام است، انتقام مأموم است و نه امام، یعنی رحمت این انتقام را هدایت می‌‌کند.

وی با اشاره به این‌‌که انذار بیش از تبیشیر در جامعه اثر دارد، اظهار کرد: این همه فواید نماز شب که گفته شد تأثیری ندارد در میان مردم، اما وقتی دربارۀ نماز صبح سخن گفتیم از عذاب الهی سخن به میان آمد و همین سبب شد که بیشتر و اکثری مردم نماز صبح را بخوانند، در حدیث از امام حسن عسکری(ع) فرمودند که سفر به سوی خداوند جز با نماز شب میسر نمی‌‌شود و این اهمیت نماز شب را می‌‌رساند، با این همه فضیلت برای نماز شب، ما نمی‌‌خوانیم اما نماز صبح را می‌‌خوانیم چون از عذاب الهی سخن به میان آمده است.

حضرت آیت‌‌الله جوادی آملی ابراز کرد: در قرآن کریم گاهی اسم جن بر انس مقدم شده و گاهی اسم انس بر جن مقدم است، حالا این اعتباری دارد یا تفننی در عبارت است، در همین سوره مبارکه الرحمن انسان را زودتر ذکر کرد، اما بعد از آن نام جن را برد، انسان را زودتر ذکر کرد درحالی‌‌که جن زودتر از انسان خلق شده است، از جن نبی و امام نیامده است چون در این مقام نیستند، از آنان مؤمن وجود دارد اما در مقامی این نیستند که از آنان امام و نبی بیاید، جن‌‌ها در حرکت از انسان‌‌ها بالاترند، برای همین در سوره الرحمن که بحث نفوذ به آسمان‌‌ها مطرح شد، جنیان را زودتر ذکر می‌‌کند.

وی با قرائت آیه «فَيَوْمَئِذٍ لَا يُسْأَلُ عَنْ ذَنْبِهِ إِنْسٌ وَلَا جَانٌّ» ادامه داد: در آن موقف هیچ‌‌کسی از گناهش سؤال نمی‌‌شود، با این‌‌که در بخش‌‌های دیگر قرآن فرمود اینان را متوقف و بازداشت کنید که باید از آنان سؤال شود، سؤال هم گاه استفهامی است و گاه سؤال استعطایی است و گاه سؤال توبیخی است، «وقفوهم فانهم مسؤولون» یعنی سؤال توبیخی، اما در آیۀ فرمود «فیومئذ لایسئل عن ذنبه انس و لاجان»، یعنی در آن روز از کسی پرسش نمی‌‌شود.

استاد برجسته حوزه علمیه قم اظهار کرد: در هر کس علامت جرم هست، چرا دیگر سؤال شود، این شخص در یک مقطع دست و پای او شهادت می‌‌دهند، اگر زبان و دست و پا کار گناه انجام دادند، آن‌‌ها کاری نکرده‌‌اند در اصل خود انسان آن کار را انجام داده است، برای همین در روز قیامت از شهادت یاد کرده است چون شهادت درباره دیگری است، آن دست زیرمیزبگیر گناه نکرده بلکه آن شخص گناه کرده است، چون اگر آن دست مجرم بود این می‌‌شود اقرار و اعتراف، وقتی انسان خودش به گناهانش اقرار می‌‌کند، در واقع اقرار می‌‌کند، این دست بیچاره و این زبان بیچاره از ما به ستوه آمده است، ما همه این‌‌ها را گرفتار کردیم، فرمود این‌‌ها همه علیه شما شهادت می‌‌دهند./914/پ۲۰۳/ق