نفاق؛ ویروس خزنده این روزها

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، آلودگی هوا و گاز مونوکسیدکربن قاتل خاموش نامیده می شوند. هر دو در طول سال تعدادی از مردم را به کام مرگ می کشانند.

دو آمار ذیل را بخوانید:

سرپرست گروه سلامت هوای وزارت بهداشت گفته است سالانه ۳۶۰ هزار مرگ در کشور داریم که حدود ۳۶ هزار مرگ مربوط به آلودگی هوا است.

سازمان پزشکی قانونی هم اعلام کرده است در هفت ماهه سالجاری 244 تن بر اثر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن جان خود را از دست دادند.

آیا عامل دیگری هم هست که آرام و بی صدا مردم را تلف کند؟ پاسخ مثبت است. اما این بار خبری از یک عامل محسوس که بشود آن را با حواس پنجگانه درک کرد وجود ندارد. هرچند که می توان و باید عنوان قاتل خاموش را بر روی آن گذاشت.

قاتل خاموش مورد نظر در تمام فصول و در همه زمان ها و مکان ها وجود دارد و بی رحمانه تر از آن دو تای دیگر از بین می برد و نابود می کند. درصد تلفاتی که به بار می آورد خیلی بیشتر از آن چیزی است که تصورش را بکنید. دلیلش هم این است که تقریباً جدی گرفته نمی شود.

آن قدر جدی است که 350 آیه قرآن را به خودش اختصاص داده است. نامش نفاق است و شاخه های مختلفی دارد. آن چه در قرآن درباره منافقین آمده است مربوط به نفاق اعتقادی است یعنی آن هایی که دین باور نیستند ولی خودشان را دین باور نشان می دهند؛ وَ إِذا لَقُوا الَّذينَ آمَنُوا قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلَوْا إِلى‏ شَياطينِهِمْ قالُوا إِنَّا مَعَكُمْ إِنَّما نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُنَ. (1) «و هنگامى كه افراد باايمان را ملاقات مى‏كنند، و مى‏گويند: «ما ايمان آورده‏ايم!» (ولى) هنگامى كه با شيطانهاى خود خلوت مى‏كنند، مى‏گويند: «ما با شمائيم! ما فقط (آنها را) مسخره مى‏كنيم!» (2)

نفاق اخلاقی هم در روایات مورد تأکید قرار گرفته است. در روایت هست که سه خصلت در هر کسی باشد او منافق است؛ مَنْ إِذَا حَدَّثَ كَذَبَ وَ إِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ‏ وَ إِذَا اؤْتُمِنَ خَان‏(3) . یعنی کسی که دروغ می گوید و آن کسی که خلف وعده می کند و شخصی که در امانت خیانت می کند منافق است. اصولا از ویژگی های نفاق توجیهات دروغ و توجیهاتی است که با واقع منطبق نیست. نوعی دیگر از نفاق ، عبارت است از نفاق اجتماعی که در روایات ما نامش ذوالوجهین و ذواللسانین است _یعنی آدم دو چهره و دو زبان_. نفاق سیاسی هم عبارت است از قرار گرفتن حاکم نا اهل در هرم جامعه اسلامی.

شاخه بعدی نفاق عبارت است از نفاق خوفی و شامل جریانی می شود که هرگاه قدرتشان کاهش پیدا کند تشکیلاتشان را زیرزمینی می کنند. ریشه این جریان از مدینه است و ماجرای مسجد ضرار مربوط به این گروه است.

مرحوم علامه طباطبایی در کتاب شریف تفسیر المیزان از یک شاخه دیگری هم نام می برد با عنوان نفاق طمعی (4) - یا نفاق فرصت طلبانه_. این نوع از نفاق شامل حال همه کسانی می شود که به محض احساس پیروزی یک گروه یا حزب و جریان، با آن ها همراه می شوند تا در آینده بتوانند از رهگذر این همراهی به نان و نوایی برسند.

«خطر نفاق بسیار زیاد است و هر چه بشر متمدن تر می شود نفاقش بیشتر می شود و قدرتش بر ظاهرسازی افزایش پیدا می کند. باید در برابر جریان نفاق هوشیار باشیم. ویروس نفاق با فرصت طلبی و سوءاستفاده از بی خبری اهل ایمان سرایت می کند. به همین دلیل است که مقابله مولا علی علیه السلام با ناکثین، فاسطین و مارقین به مراتب مشکل تر از برخورد پیامبر با بت پرستان بود زیرا در دوران ایشان هم شگردهای منافقان بیشتر و پیچیده تر و حساب شده تر بوده و هم غفلت و بی خبری و سستی عوام مردم بیشتر شده بود.

در برخورد با مقوله نفاق سیاست و زیرکی لازم است به علاوه اطلاع رسانی صحیح. همچنین باید به شبهات پاسخ مناسب داد و بصیرت دینی و سیاسی را افزایش داد.» (5)

نفاق با همه شاخه هایش یک ویروس تخریب گر است که همه افراد جامعه را بی رحمانه خفه می کند و اجازه نمی دهد صدای حق طلبی مردم از گلویشان بیرون بیاید. روحیه نفاق، مطالبه گری و اعتراض را خنثی می کند و منفعت طلبی را جایگزین می سازد. آن وقت است که فضای اجتماعی سرد و بی روح می گردد و هرکسی راه خودش را می رود و با دیگران کاری ندارد./۸۴۱/ی۷۰۳/س

حجت الاسلام محمد هادی سمتی، نویسنده و پژوهشگر حوزوی

پی نوشت

1_ سوره بقره آیه 14

2- ترجمه آیت الله مکارم شیرازی

3_ تحف العقول، النص، ص : 316

4_ الميزان في تفسير القرآن، ج‏19، ص: 287

5_ بخشی از پایان نامه‌ نشانه های نفاق در قرآن کریم، محمد طباطبایی، دانشجوی ارشد الهیات، دانشگاه امام صادق علیه السلام