غفلت از علوم انسانی اسلامی به معنای سپردن صحنه به سکولارها است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله علی اکبر رشاد رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چهارشنبه شب در همایش ملی" المیزان و علوم انسانی اسلامی" که در دارالقرآن علامه طباطبایی برگزار شد، با اشاره به خدمات بی نظیر علامه طباطبایی به جامعه و حوزه های علمیه گفت: علامه طباطبایی آبروی اسلام، حوزه و تشیع شد و شاید اگر حوزه این اعاظم را نمی داشت شرمسار توقعات بود.

وی افزود: می توانیم با عرضه آرای امثال علامه طباطبایی فخر کنیم و این آرا و نظریه ها بسیار می تواند گره گشا باشد، بزرگانی مانند علامه گام پیش نهادند و با حضور خود دانش را یک گام به جلو بردند، قطعا علامه طباطبایی از جمله کسانی است که حضور ایشان به معنای تحرک و پیشرفت به ویژه در حوزه های تفسیر، حکمت، مباحث کلامی و نظریه های اجتماعی بود.

رییس شورای حوزه علمیه استان تهران به تبیین نسبت میان فقه و علوم انسانی پرداخت و اظهار داشت: علوم انسانی فقه دوره مدرنیته است و فقه نیز علوم انسانی قدسی به شمار می رود که رقابت سنگین و جدی میان فقه و علوم انسانی در جریان است، البته منظور از علوم انسانی، علم سکولار است.

وی ادامه داد: این مسأله بدان معنا نیست که با اساس علوم انسانی مخالف هستیم، برخی توهم کردند کسانی که سخن از تحول علوم انسانی به زبان می آورند و آرمان علوم انسانی اسلامی را دنبال می کنند با اصل علوم انسانی مخالف هستند که واقعیت ندارد اما واقعیت را نمی توان انکار کرد که علوم انسانی موجود رقیب فقه است.

آیت الله رشاد با بین این که انقلاب اسلامی بر اساس مبانی فقهی صورت گرفت و توسط یک فقیه و مرجع تقلید رهبری شد، ابراز داشت: انقلاب اسلامی انقلابی علیه مدرنیته بود که بساط مدرنتیه را که بر حیات بشر حاکم شده بود درهم ریخت و نهضتی علیه دانش ها و سلوک های سکولار بود.

وی عنوان کرد: علوم انسانی همه آنچه را که فقه مدعی است جز در عبادیات مدعی است، این گفتمان ها دو سبک زندگی ارائه می کنند و بین آن ها موازات توام با رقابت جدی وجود دارد، از نظر معرفتی با 2 گفتمان مبتنی بر فقه و علوم انسانی مدرن مواجه هستیم.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی خاطرنشان کرد: این رقابت با پیروزی انقلاب اسلامی اوج گرفت، در ۲۰۰ سال گذشته علوم انسانی بدون رقیب همه ساحت های زندگی انسان را اشغال کرد اما علم فقه پیشرفته شیعی بعد از انقلاب به اهتزاز در آمد.

وی اضافه کرد: فقه و علوم انسانی علومی هستند که تعریف منطق و مبانی و مبادی خاص دارند، این دو علم در مبادی، موضوع، مسائل، منطق و غایت  با هم موازی هستند.

آیت الله رشاد با بیان این که فقه مجموعه ای از نظامات در حوزه های گوناگون مانند قضا، سیاست، اقتصاد و عبادات است، گفت: فقه مجموعه ای از نظامات سلوکی و رفتاری است گاهی تصور می کنیم فقه فقط تکالیف است اما هم حقوق و هم تکالیف  را بیان می کند.

وی افزود: ترک صحنه و غفلت از علوم انسانی اسلامی به معنای سپردن صحنه به سکولاریسم و بی پناه رها کردن امت و سپردن شئون مسلمین به دانش آموختگان سکولار است، در کشوری زندگی می کنیم که به نام اهل بیت(ع) است و تنها کشوری به شمار می رود که مردم، نظام، روابط، فقه و معرفت شیعی است.

رییس شورای حوزه علمیه استان تهران اظهار داشت: جمهوری اسلامی مبتنی بر مبانی فقهی و کلامی شیعی است اما متأسفانه بسیاری از شئون را به علوم انسانی سکولار سپرده ایم، در شئون فردی و شرعی مردم طبق فقه عمل می کنند اما در بسیاری از ساحات عرصه دست فقه نیست.

وی ادامه داد: تولید علوم انسانی اسلامی رسالت حوزه های علمیه و مجتهدان است چون مبانی باید دست مولد علوم بوده و منطق معتبر در آن به کار رود، این کار مهم جز از اصحاب حوزه بر نمی آید، حوزه هایی که فقه ما رسما وارد نشده بسیار است و به موازات همه شاخه های علوم انسانی باید ابواب فقهی تعریف شود.

آیت الله رشاد با تأکید بر این که فقه مدیریت، تربیت، توسعه، هنر، رسانه و فرهنگ از عرصه هایی است که باید برآن کار شود، ابراز داشت: باید ابوابی در فقه در زمینه های مورد نیاز وجود داشته باشد، باید بر‌ مبنای فقه، نظام سازی کارآمد وکاربردی کنیم.

وی عنوان کرد: تجربه توضیح المسائل نگاری تجربه خوبی است، توصیح المسائل نگاری برخلاف تصور عده ای کار ساده ای نیست بلکه اتفاقی گره گشا بوده است که اگر نمی بود مردم متحیر می شدند، اگر این تجربه را بسط دهیم و توضیح المسائل موضوعی و نهادی را در عرصه های گوناگون مدیریتی، اقتصادی، بانکی و عرصه های دیگر باید در اختیار دستگاه ها قرار دهیم، باید علوم انسانی اسلامی تولید شود و به استخدام فقه در آید که یکی از این عرصه ها موضوع شناسی است./۱۳۲۳/پ۲۰۲/ج