توضیحات آیت الله رئیسی درباره پرونده جاسوسی در پوشش فعالیت زیست محیطی

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری رسا، آیت الله رئیسی در «نشست هم اندیشی با فعالان محیط زیست با موضوع احقاق حقوق عامه در حوزه محیط زیست» تقارن روز حفظ محیط زیست با زمان ولادت امام رضا (ع) را مناسبت ارزشمندی عنوان کرد و گفت: قبل از اینکه لازم باشد دلایل نقلی برای ضرورت حفظ محیط زیست اقامه کنیم، دلیل عقلی در این مورد کاملا وجود دارد که امروز محیط زیست انسان‌ها، جانوران و موجودات مختلف در این عالم باید حفظ شود و لازمه زندگی کردن بشر و زنده بودن طبیعت حفظ محیط زیست است.

وی با اشاره به اینکه عقل به حفظ محیط زیست حکم می‌کند، ادامه داد: در آیات نورانی قرآن به حفظ محیط زیست تاکید شده و در تحقیقات و پژوهش‌های حوزه و دانشگاه و کتاب‌های مختلف و مقالات به آیات قرآن و سخنان امامان و پیشوایان در این موضوع تاکید شده و در سیره و روش عملی نیز ائمه اطهار (ع) اینگونه عمل کرده‌اند.

رییس قوه قضاییه در ادامه با اشاره اسناد بالادستی و اصل پنجاهم قانون اساسی که بر حفاظت از محیط زیست تاکید دارد، ادامه داد: ضرورت توسعه یافتگی کشور را همگان احساس می‌کنیم. امروز کشور ما باید توسعه اقتصادی پیدا کند؛ اما هرگونه توسعه فرع بر حفظ محیط زیست است.

وی گفت: احداث هر سد، پالایشگاه و کارخانه بزرگ و کوچک و هر کارگاه فرعِ برآن است که باید محیط زیست حفظ شود؛ یعنی اگر بر اساس مطالعات معلوم شود که اینجا محیط زیست به خطر می‌افتد، این کارخانه، موسسه تولیدی و بنگاه را نباید آنجا احداث کرد و باید جای دیگری برای آن انتخاب کرد که محیط زیست در مخاطره قرار نگیرد.

رییس قوه قضاییه تصریح کرد: توسعه یافتگی یک ضرورت است؛ اما این توسعه یافتگی باید در پرتو حفظ محیط زیست باشد و این اصل قانون اساسی است که اساس را در توسعه یافتگی و اصل را در حفظ محیط زیست قرار داده است.

آیت الله رئیسی گفت: دراین رابطه همه مسئولیت دارند؛ دولت و ملت، سمن‌ها و سازمان‌های مردم نهاد دراین رابطه احساس وظیفه روشنی می‌کنند. یکی از جلوه‌های امر به معروف و نهی ازمنکر حفظ محیط زیست است. باید با هرگونه تخریب محیط زیست برخورد کرد.

رییس قوه قضاییه در ادامه عنوان کرد: امروز حفظ محیط زیست از مهم‌ترین معروف‌هاست و این هم وظیفه همگان است و وظیفه همه احاد مردم است که به عنوان یکی از معروف‌ها باید محیط زیست را حفظ کرد. تمام آحاد مردم، مسئولان و بویژه نخبگان و مطلعان و کسانی که در کسوت استاد، دانشجو، محقق، فرهیخته و درد آشنا و دغدغه مند، مسائل اجتماعی و زیست محیطی را دنبال می‌کنند، می‌دانند که امروز آب، خاک، جنگل، هوا و فضا یک سرمایه الهی برای زیست انسان‌ها و همه موجودات است.

وی افزود: حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری دراین کشور یک مساله بسیار مهم است. اگر افراد ببینند امروز تخریب‌گران، محیط زیست را تهدید می‌کنند، کسانی که وابسته به قدرتند یا وابسته به ثروت هستند و با اتکا بر قدرت و وابستگی شان به یک سازمان قدرتمند و یک شخص قدرتمند کار‌های ضد محیط زیست می‌کنند، ما چطور انجام این کار را برای یک فرد عادی ممنوع بدانیم؟ حتما از یک سازمان، دستگاه و موسسه به هیچ عنوان چنین رفتاری پسندیده نیست و نه تنها پسندیده نیست، بلکه واقعا باید در مقابل آن ایستاد.

آیت الله رئیسی با بیان اینکه حفظ محیط زیست یک اصل اساسی است و سایر موارد از جمله الزامات توسعه‌ای در فرع این اصل قرار دارند، گفت: گاهی مشاهده می‌شود که برای یک پروژه اقتصادی محیط زیست را تخریب می‌کنند و این امر باعث وارد آمدن خسارت‌های جبران ناپذیر به آب و جنگل و خاک و سایر مولفه‌های محیط زیستی می‌شود.

رییس قوه قضاییه تصریح کرد: اگر برای تغییر در محیط زیست یک سری استثناها و ضرورت‌هایی وجود دارد، این استثناها و ضرورت‌ها را باید قانونگذار تعیین کند. اگر در منطقه‌ای نیاز ضروری به تغییر بخشی از محیط زیست وجود دارد، تشخیص این امر نباید در اختیار یک بخشدار یا فرماندار یا شورای شهر یا شورای ده مرتبط با آن منطقه باشد؛ بلکه تصمیم‌گیری در این رابطه باید در یک جمع علمی و تخصصی که در جایگاه‌های مسئولیت و مسئولیت‌پذیری هستند، باشد.

وی تصریح کرد: گاهی شاهد تغییراتی در محیط زیست به واسطه برخی مجوزها هستیم که خود آن مجوزها نیز محل تردید می‌باشند. یعنی مرکزی که آن مجوز را برای ایجاد تغییر در محیط زیست صادر کرده، اصلا در جایگاه صدور چنین مجوزی نبوده است.

آیت الله رئیسی با اشاره به تاکیدات حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری پیرامون مقوله حفظ محیط زیست گفت: مقام معظم رهبری در سال 92 به صورت مستوفی و کامل بیاناتی را در خصوص حفظ محیط زیست ایراد فرمودند و این امر را وظیفه همگان دانستند.

رییس قوه قضاییه با تقدیر از ایثار و اخلاص سه هزار محیط‌بان فعال در کشور گفت: محیط‌بانی اگرچه به صورت سازمانی امری است که وظیفه سه هزار محیط‌بان فعال در کشور می‌باشد، اما در واقع حفاظت از محیط زیست و محیط‌بانی وظیفه همگان است وچنانچه محیط زیست در کشور به خطر بیفتد، نه تنها محیط‌بانان بلکه همگان باید پاسخگو باشند.

وی تصریح کرد: شهادت و جانبازی محیط‌بانان نشان دهنده تلاش مخلصانه و ایثارگری آنها در حفظ ثروت ملی و حفاظت از محیط زیست هموطنان ماست.

آیت الله رئیسی با اشاره به اقدامات دغدغه‌مندان محیط زیست که در سازمان‌های مردم نهاد فعالیت می‌کنند، گفت: باید از فعالان و دغدغه‌مندان محیط زیست که در سازمان های مردم نهاد فعالیت می‌کنند، حمایت قانونی و قضایی صورت گیرد و سازمان‌های مختلف مرتبط با محیط زیست به گزارشات آنها ترتیب اثر دهند. ما هم در دستگاه قضایی بنا داریم این گزارشات را مورد توجه قرار دهیم.

رییس قوه قضاییه با اشاره به موضوع ورود فاضلاب شهری به تالاب انزلی که در سخنان یکی از حضار جلسه بدان اشاره شد، گفت: باید مسئولان امر از وقوع اتفاقاتی نظیر ورود فاضلاب‌های شهری به تالاب‌ها جلوگیری کنند. تالاب انزلی برای آن منطقه یک ثروت محسوب می‌شود و نباید اجازه داد که عده‌ای بدون مطالعه علمی اقدام به تغییرات نبایسته در محیط زیست یک منطقه کنند و به این واسطه باعث وارد آمدن آسیب‌های جبران‌ناپذیر به زیستگاه انسان‌ها و سایر موجودات شوند.

وی با بیان اینکه ایجاد تغییرات بدون مطالعه و نبایسته در محیط زیست ناشی از زیاده‌خواهی است، اظهار داشت: مطابق آمار و اخبار موجود بزرگترین تخریب کنندگان محیط زیست، مستکبرین هستند. قدرت‌های نظامی با ایجاد مسابقه تسلیحاتی در دنیا، محیط زیست عالم را به خطر انداختند و آمریکایی‌ها و بسیاری از کشور‌های اروپایی در این رابطه پیشگام هستند و برای منافع خود اقدام به آسیب رساندن به دریا، خشکی و جنگل‌ها می‌کنند.

آیت الله رئیسی با اشاره به ساخت زراد‌خانه‌ها توسط قدرت‌های استکباری و آسیبی که از این ناحیه به محیط زیست انسان‌ها وارد می‌شود، گفت: مستکبرین عالم و در راس آن‌ها غربی‌ها به واسطه منافع شخصی و گروهی و با سلاح‌هایشان، محیط زیست مردم دنیا را به خطر انداختند و به دریا‌ها و جانوران دریایی آسیب می‌رسانند. این امر ناشی از روحیه استکباری و خودخواهی آنهاست.

رییس قوه قضاییه در ادامه به مقوله تاثیر فرهنگ دینی بر محیط‌های شهری هم گریزی زد و گفت: اگر قرار است محیطی را به سبب فرسودگی، تغییر دهیم، این امر باید مبتنی بر حفظ فرهنگ ملی منطقه مزبور باشد. یعنی هر تغییری در هر منطقه‌ای که می‌خواهد اعمال شود، باید تغییر دهندگان به فرهنگ و مولفه‌های فرهنگی مردم بومی آن منطقه توجه کنند.

وی گفت: ما هم معتقدیم که باید بافت‌های فرسوده را تعمیر کرد؛ اما نه به قیمت از بین بردن فرهنگ یک منطقه. متاسفانه در شهر مشهد مقدس این اتفاق افتاده است و بدون توجه به فضای حرم مطهر، بلند‌مرتبه‌سازی‌هایی صورت گرفته؛ به نحوی که حرم مطهر به حاشیه رفته است که این امر بسیار خطرناک است و همواره دغدغه مردم مشهد و همه مسلمانان عالم و ارادتمندان به حضرت امام رضا (ع) بوده است.

آیت الله رئیسی افزود: برخی بلندمرتبه‌سازی‌ها در مشهد مقدس باعث شده که حرم مطهر حتی از خیابان‌های اطراف دیده نشود. پیش از آن حتی از مناطق اطراف مشهد و قبل از ورود به این شهر مقدس نیز، زائران می‌توانستند گنبد مطهر را ببینند؛ اما الان از مناطق نزدیک هم نمی‌توانند گنبد را رویت کنند.

پرونده متهمان جاسوسی از مراکز نظامی در پوشش فعالیت‌های زیست محیطی یکی از مطالبات حاضرین در جلسه بود که رئیس قوه قضاییه در این رابطه گفت: شما می‌گویید این پرونده در مورد کسانی که در حوزه محیط زیست فعال بودند، مطرح شده است و می‌گویید که این افراد را در سازمان، دانشکده و موسسه می‌شناختید؛ اما شناخت شما در همین حوزه است. بگذارید سازمان‌ها و دستگاه‌هایی که مسئولیت امنیتی دارند و این کار در حوزه تخصصی آنهاست، در این رابطه اظهارنظر کنند؛ لذا شما داوری نکنید و بگذارید داوری را قاضی انجام دهد.

وی ادامه داد: شما بر اساس شناخت‌تان می‌گویید تا روزی که فلان فرد با ما هم دانشکده، همخانه و همکار بود، خطایی از وی ندیدیم؛ اما بهتر است در این رابطه داوری نهایی را به عهده دستگاه قضایی بگذارید. شما به عنوان کسانی که همکار آن‌ها بودید، می‌توانید نسبت به آن‌ها اظهارنظری داشته باشید؛ اما اینکه قسم بخورید فلان فرد بی‌گناه است، بیگناهی و گناهکار بودن را نه تنها در این پرونده بلکه در همه پرونده‌ها بر عهده قاضی بگذارید.

رییس دستگاه قضا تصریح کرد: وقتی وارد دستگاه قضایی شدم، با این پرونده مواجه شدم. ابهامات و نکاتی بود که گروه‌های کارشناسی ساعات بسیاری روی آن کار کردند و نظراتشان را اعلام کردند. دادگاه کار خود را دنبال می‌کند؛ لذا همه کسانی که فعال در حوزه محیط زیست هستند و یا در بخش‌های دیگر، باید منتظر رسیدگی دادگاه باشند.

آیت الله رئیسی با تاکید بر اینکه بررسی اسناد و مدارک بر عهده دادگاه است، گفت: شما ممکن است ظاهر افراد را ببینید؛ اما ممکن است زوایا و لایه دیگری از زندگی فرد باشد که از دید شما مخفی مانده باشد؛ لذا اجازه دهید افراد متخصص و امنیتی‌ها موضوع را بررسی کنند. من هم در این رابطه نظری ندارم و در این قضیه باید کار را بر عهده دادگاه گذاشت. ما منتظر می‌مانیم شما هم تا نظر دادگاه منتظر بمانید.

آیت‌الله رئیسی در ادامه عنوان کرد: امروز آمار وارقامی که در این جلسه مطرح شد، نسبت به تهدیدی که درباره جنگل‌ها وجود دارد، نگران‌کننده است. نزولات آسمانی درهمه جای عالم به عنوان یک برکت مطرح است و در روایات ما هم این موضوع آمده است و امروز همه ما نزولات آسمانی را از خدا می‌خواهیم؛ اما چرا باید به خاطر آماده نبودن زیر ساخت‌ها در بعضی از مناطق، بعضی‌ها درمورد تخریب محیط زیست بواسطه نزولات آسمانی بعضی‌ها نگران باشند؟ ما نباید نگران نزولات اسمانی باشیم. وقتی نگرانیم، معلوم است که زیرساخت‌ها درست نگهداری نشده است و لایروبی و رسوب زدایی درست انجام نشده است و جنگلی که می‌تواند حافظ منطقه در برابر سیلاب‌ها باشد، تخریب شده است. مسیل‌هایی که می‌تواند بسیاری از این آب‌ها را بخوبی حفظ کند و در مسیر خودش قرار دهد تا بعدا به عنوان ذخایر از آن‌ها استفاده شود، اینجا مورد آسیب قرار گرفته است و به محل ساخت و ساز تبدیل شده است. سوداگران، سودجویان و فرصت طلبان و زیاده خواهان واقعا محیط زیست را تهدید می‌کنند. پس امروز وظیفه همه است؛ وظیفه همه آحاد مردم، سمن ها، ما، دولت، مسئولان و همه کسانی که با دغدغه‌مندی حفظ محیط زیست را دنبال می‌کنند، این است که با اقداماتی که به کل منطقه آسیب می‌زند و محیط زیست را مورد آسیب قرار می‌دهد، مقابله کنند. نگاه‌ها باید کاملا کارشناسی باشد.

وی با تاکید بر اینکه بافت فرسوده حتما باید اصلاح شود، گفت: اصلاح بافت فرسوده باید با حفظ فرهنگ مشهد مقدس باشد. در اطراف حرم مطهر شما می‌بینید پاساژهایی ساخته شده است و بعضا بخاطر این ساخت و سازها مراکزی مورد مخاطره قرار گرفته که فرهنگ ملی و مذهبی و تاریخ هزار ساله مشهد مقدس در آنجا شکل گرفته است. کسی مخالف برطرف شدن نیازها نیست؛ اما این مهم باید با حفظ جلوه‌های فرهنگی و آثاری باشد که ثروت و میراث ملی و اسلامی است.

رییس قوه قضاییه با اشاره به موضوع فعال شدن دیپلماسی محیط زیست که یکی از مطالبات مطرح شده در جلسه بود، گفت: بخشی از دیپلماسی ما باید حفظ محیط زیست و ارتباط با همسایگان در این زمینه باشد. ما 15 همسایه داریم که با آنها در مسئله رودخانه‌ها ، جنگل‌ها و محیط زیست ارتباطات بسیار نزدیکی داریم؛ لذا یکی از بخش‌ها و میزهای فعال باید میز دیپلماسی محیط زیست و حفظ آن باشد.

آیت‌الله رئیسی با تأکید بر آموزش قضات در رسیدگی به پرونده‌های تخصصی بیان کرد: معتقدیم همکارانمان در رسیدگی به پرونده‌های زیست محیطی باید با متخصصان و مشاوران محیط زیستی مشورت کنند. ممکن است خودشان دانش آموخته حقوق باشند؛ اما در ارتباط با محیط زیست هر بخش آن متخصصینی دارد و باید از نظرات متخصصان بهره برد.

وی اضافه کرد: در بخشنامه مربوط به دادگاه‌های تخصصی بر استفاده از مشاورین در همه حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و به ویژه محیط زیستی تاکید کردیم. علاوه بر آن به آموزش قضات معتقدیم؛ هر چند متخصص شدن در یک رشته، کار آسانی نیست؛ اما مطلع شدن از زوایای موضوع ولو به صورت اجمالی امری است که قابلیت دست یافتن دارد تا پرونده‌ها به صورت دقیق مورد بررسی قرار گیرد.

رییس قوه قضاییه گفت: موضوع محیط زیست (آب، خاک، هوا، جنگل ) حق عموم است و مربوط به تمام موجودات دارای حیات و ازمصادیق حقوق عامه است که از وظایف جدی قوه قضاییه بوده و در این رابطه یکی از حوزه‌های معاونت دادستانی کل کشور مربوط به مسئله دفاع ازحقوق عامه است و این بخش فعال‌تر این کار را دنبال می‌کند.

آیت‌الله رئیسی تصریح کرد: سازمان بازرسی کل کشور بخشی را در رابطه با حفظ محیط زیست دارد که تاکید داریم این بخش دنبال شود وانشاءالله فعال‌تر خواهد شد.

وی در ارتباط با توافق‌نامه پاریس که در جلسه به آن اشاره شد، گفت: به نظر بنده با این همه اسناد بالادستی هیچ نیازی به توافق نامه‌هایی همچون پاریس ودیگر توافق‌نامه‌ها که ما را در زمینه محیط زیست موظف کند، نداریم. به قدرکافی عقل ، نقل ، قوانین و اسناد بالادستی ما را به حفظ محیط زیست موظف کرده است.

رئیس قوه قضاییه افزود: همکاری‌های بین المللی نه در این حوزه، بلکه در همه حوزه‌ها و تعامل با کشورها و حضور در کنوانسیون‌ها و توافق‌نامه‌ها و حساس بودن ما در این زمینه اهمیت دارد و به آن معتقدیم؛ اما در مسئله حفظ محیط زیست نیازی به ورود در این حوزه‌ها نداریم.

آیت‌الله رئیسی بیان داشت: در نظام سیاست بین الملل، همکاری‌های منطقه‌ای و بین المللی جزو اصول کاری سیاست ماست؛ اما در عین حال در رابطه با حفاظت از محیط زیست به قدر کافی اسناد ، قوانین و دستورالعمل داریم که باید عملیاتی و اجرایی شود.

وی خاطر نشان کرد: برخی از شما بیان کردید که مسائل زیست محیطی را پیگیری می‌کنید؛ اما برخی می‌گویند چرا پیگیری می‌کنید. در اینجا باید بگویم که نسبت به این قضیه پیگیری کنید و خستگی ناپذیر باشید واگر لازم شد اقدامات اجرایی از ناحیه سازمان‌های مسئول واقدامات قضایی از ناحیه دستگاه‌های قضایی باید انجام شود.

رییس قوه قضاییه تاکید کرد: کار حفظ محیط زیست باید بدون هیچگونه توقفی از ناحیه همه بخش‌ها پیگیری شود و به هیچ عنوان نباید در این رابطه خسته شد و نباید احیانا کسانی که مرتبط با قدرت و ثروت هستند، شما را در این قضیه دچار سستی کنند. یقین داشته باشید حتما در یک کار جمعی موفق خواهیم شد.

آیت‌الله رئیسی با اشاره به ظرفیت قوه قضاییه در پیگیری موضوع محیط زیست افزود: دستگاه قضایی در بخش‌های نظارتی (سازمان بازرسی کل کشور و دیوان عدالت اداری) و با حضور در سازمان‌های تصمیم ساز و تصمیم گیر موضوع محیط زیست را دنبال می‌کند. همکارانمان در سراسر کشور باید موضوع قوانین محیط زیست را به صورت جدی دنبال کنند و سازمان‌های مربوطه با همه ظرفیت و قدرت این موضوع را دنبال کنند .

وی تصریح کرد: مدیران و معاونین سازمان‌ها در استان‌ها و مرکز به صورت جدی با مرزبانی محیط زیستی از حریم خود ، این محیط را از هر گونه تهدیدی محفاظت کنند. سازمان‌های مسئول، مسئولیت اول و مقدم را در این رابطه دارند و مردم نیز در صحنه هستند و دستگاه قضایی نیز تضمینی برای اجرای قانون است.

رییس قوه قضاییه در پایان خاطر نشان کرد: در این جلسه از نقطه نظرات شما بهره بردیم و برخی از نکاتی را که اشاره کردید، یادداشت کردم و انشاءالله آنها را پیگیری می‌کنیم و نشست‌های دیگری در این رابطه برگزار خواهیم کرد.