درنگی فقهی به مسئله نوروز
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، عید نوروز از اعیادی است که بحث در رابطه با آن بسیار زیاد است و عدهای نسبت به این مساله افراط و برخی دیگر تفریط میکنند و در مجموع میتوان نظرات را به سه قسم تقسیم کرد:
الف. عدهای که به اصطلاح خودشان دین زرتشت را قبول دارند و باستانگرا هستند و اعتقاد بسیار زیادی به شاهان قدیم ایران دارند این افراد به عید نوروز توجه ویژهای دارند به دلیل اینکه اسلام را در تقابل با این اعیاد میدانند.
پاسخ به این افراد خود مطلبی جدا میطلبد، به علاوه اینکه بحث ما درون دینی میباشد و نه برون دینی اما وقتی جواب دسته دوم گفته شود تا حدی جواب این دسته نیز داده میشود.
عید نوروز و بررسی ابعاد آن
ب. در مقابل افرادی هستند که به شدت با این اعیاد مخالف میباشند و اعتقاد به این اعیاد را در تضاد با اسلام میدانند و برای این منظور روایاتی را هم ذکر میکنند، بنابرین با تمام توان به این اعیاد میتازند و حتی به رهبری هم اشکال میگیرند که چرا ایشان این اعیاد را تبریک میگویند.
در رابطه با این دسته باید گفت که اولا با یک یا دو روایت نمیتوان چیزی را با قطعیت اثبات کرد و به اسلام نسبت داد، بلکه باید نگرش سیستمی در روایات داشت و سند روایات را بررسی کرد، سپس خانواده روایی برای آن تشکیل داد، ثانیا اینکه روایاتی در تایید این عید آمده است که طبق هیچ مکتب فقهی، اصولی (مکتب مدرسهای یا تجمیع ظنونی) نمیتوان از آن صرف نظر کرد که موجب تناقض بدوی در این روایات میگردد و باید حل تعارض کرد، بنابرین مستند محکمی در تقابل ندارند.
نوروز با اسلام منافاتی ندارد
ج. به نظر ما این اعیاد هیچ منافاتی با اسلام ندارد و حتی میتواند در خدمت اسلام قرار بگیرد.
یکی از اموری که در تایید این اعیاد میتوان گفت استناد به سنت الهی است. سنت الهی در زمان نبی مکرم اسلام این بوده است که حتی در عرب جاهلی اگر سنتی صحیح بود و مطابق با عقل و عرف درست به حساب میآمد و منافاتی با شرع نداشت، جلوه دینی به آن میداد و آن را تایید میکرد، مخصوصا در معاملات که این رویکرد زیاد اتفاق افتاد.
حال این عید نوروز که پر است از سنتهای الهی که به حمل شایع در این عید انجام میگیرد و قابل تقدیر است و این عید را شرعی مینماید.
ولی بر فرض اگر با هیچ دلیلی قائل به این نمیباشید که این عید به حمل اولی مورد تایید شرع میباشد، میتوان به حمل ثانوی یعنی به خاطر اعمال مستحبی که در این عید انجام میگیرد، این عید را سعید و مبارک دانست.
افعال مستحبی که در این عید انجام میگیرد، در زمانهای دیگر بسیار کم است و وقتی مجموعه مستحبات در یک زمان کنار هم قرار میگیرد، باعث معنوی شدن و مبارک شدن آن زمان میگردد.
ولی در این زمان از این جهت که ویروس کرونا شیوع پیدا کرده است و جان انسانها در خطر است و جان انسانها خطر قرمز شرع میباشد و دفع ضرر محتمل واجب است، بین مهمترین مستحب در این عید که دید و بازدید است و یک واجب تعارض شده که انجام واجب مقدم است و برای حفظ سلامتی نباید دید و بازدید حضوری رفت.
بنابرین میتوان این عید را مبارک و سعید دانست. /882/ 703/
علی رضا سیاحت هویدا، طلبه درس خارج حوزه علمیه قم