ضرورت عمل به احکام الهی با توجه به پیمان الهی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، آیت الله علم الهدی، نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی امروز در ادامه سلسله جلسات تفسیر سوره مائده در ماه مبارک رمضان از شبکه استانی خراسان رضوی با اشاره به آیه اول این سوره، گفت: وجوب وفای به عهد اولین دستور خداوند می باشد که در آیه اول این سوره مطرح شده است.

وی با بیان این که خداوند می فرماید:«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَکُمْ بَهیمَةُ الْأَنْعامِ إِلاّ ما یُتْلى عَلَیْکُمْ غَیْرَ مُحِلِّی الصَّیْدِ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ إِنَّ اللّهَ یَحْکُمُ ما یُریدُ»، افزود: چون احکام الهی مواد عهد الهی با بندگان خدا است و خداوند لزوم وفای به عهد را به عنوان اولین فرمان در این سوره صادر می کند.

آیت الله علم الهدی به سابقه پیمان به عهد در بین انسان ها و زندگی اجتماعی اشاره و ابراز کرد: برخی از اندیشمندان بیان می کنند که انسان ها از نظر خلقت و غریزه باید در اجتماع و به شکل هم زیستی با دیگران باشند اما برخی از فلاسفه اسلامی از جمله علامه طباطبایی هم زیستی بشر را فطری نمی داند و این با هم زندگی کردن را عادت می دانند چون اگر فطرت بود قابل تخلف نبود در حالی که در تاریخ بسیاری از مسیحیان تنهایی به سر می بردند در عین این که این ها بشر بودند و زندگی متمدنانه داشتند بنابراین اگر زندگی جمعی فطری بود، کسی قدرت تنهایی زندگی کردن را نداشت پس جمعی زندگی کردن عادت است.

امام جمعه مشهد به وجود آمدن عهد و پیمان را نتیجه مقابله با استخدام انسان به وسیله دیگر انسان ها دانست و اظهار کرد: انسان ها براساس عادت ناچار بودند که با هم زندگی کنند و منافع آن ها در جامعه برای آن ها مهم بود بنابراین در صدد این بودند که منافع و خواسته های خود به صورت حداکثری برسانند و برای این منظور این فکر در آن ها به وجود آمد که انسان در استخدام انسان در آید و از همه استعدادها، امکانات و انسان دیگر در جهت منافع و مطامع خود استفاده کند، در مقام این اصل ناهنجار که با تمدن و استعدادها سازگار نبود و باید با آن مقابله می شد، موضوع عهد و پیمان به وجود آمد.

وی افزود: برای زندگی عادلانه انسان ها با هم مسؤولیت های اجتماعی به وجود آمد تا انسان ها عهد ببندند که آن ها را انجام داده و هم زیستی کامل بین انسان ها به وجود آید، انسان در اختیار انسان نباشد و این طور نباشد که یک عده در راس قرار گرفته و همه امکانات، استعدادها و نیروهای جسمی در استخدام اقلیتی در اختیار جامعه  باشد که این امر با فطرت و غریزه انسان نمی ساخت.

آیت الله علم الهدی با بیان این که در آیه 1 سوره مائده از عهد تعبیر به عقد شده است، گفت: منظور از عقد در این آیه عقدهای شرعی است و برخی مفسرین منظور این آیه را همه عهدها بیان می کنند که باید اجرا کنند چون در روایت هم چنین آمده است بنابراین وفای به هر پیمانی واجب شرعی است و باید مورد پیگیری قرار گیرد و هر کسی تخلف کرد از واجب شرعی تخلف کرده است.

نماینده مجلس خبرگان رهبری با اشاره به معنای عقد باتوجه به نظر مفسران مختلف، اظهار کرد: برخی مفسرین در مورد معنای عقد می گویند: «عقد عبارت است از این که یکی از دو چیز به سمت دیگری کشیده شود به طوری که انفصال یکی از دیگری امکان نداشته باشد.» راغب اصفهانی در معنای عقد که همگی آن را قبول دارند، می گوید:«عقد عبارت است از این که اطراف چیزی را جمع کند.»

وی افزود: در جریان حقوقی در اسلام اگر عهد به صورت عقد در آید قابلیت اجرایی پیدا می کند و عهدی را عقد می گویند که در ضمن عقد خارج لازم مانند عقد نکاح به وجود آید که لازم الاجرا می شود، اما در آیه یک سوره مائده می فرماید:«أَوْفُوا بِالْعُقُودِ» بنابراین تمام عهدها و پیمان ها از جمله پیمان های اجتماعی اسلام قابل پیگیری است و تنها منحصر به عقد خارج لازم نیست تا قدرت اجرایی پیدا کند چون أَوْفُوا بِالْعُقُودِ است./864/پ202/ب1