آرامش بشر در پناه ایمان است

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی در پنجمین شماره از سلسله مقالات خویش به مناسبت ماه مبارک رمضان آورده اند: بشر دنیای مادّی، انسان عصر فضا، جهان سرکش و رها شده از التزامات اخلاقی، جوامع ماشینی و اجتماعات سرمایه ‎داری که شب و روز از کار و کوشش برای یک زندگی پر از حرارت مادّی آرام نمی‎ گیرند؛ جوامعی که در آن رشته‎ های محکم و استوار فضیلت، پاکدامنی و عفاف یکی پس از دیگری گسسته می‎ شود، هر روز ناراحتی‎ های روحی و فکری و بی‎ اعتمادی تازه ‎ای بر سرشان سایه می‎ افکند.

جامعه جهانی، گرفتار آخرین مراحل فساد و انحطاط

خیانت و شهوت‎رانی به سر حدّ افراط رسیده است؛ به گونه‎ ای که تاریخ بشر مانند آن را به خود ندیده است.
وضع واقعی برخی انسان‌ها در آخرین مرتبه‌ی انحطاط و پستی و سقوط قرار گرفته و شرافت آن‎ها لکّه‌دار شده و بلکه از میان رفته است؛ چرا که خوش‌بخت ‎ترین آنان در منطق و مکتب مادّی‎گری، کسی است که در اجتماعات شهوت‌رانی، و در بین مردان پست و کثیف بیشتر و برهنه ‎تر، آشکار شود و با بوالهوسان هم پیاله گردد و از این رهگذر و از طفیل این روابط به ظواهر زندگی خود سر و سامان داده و شکم خود را سیر سازد.

در پاره ‎ای از نقاط، وضع به طوری است که زن بدبخت، خواه و ناخواه باید خود را تسلیم امیال حیوانی مردان متجاوز سازد؛‌ و اگر این موازین اخلاقی که هنوز پرتو ضعیفی از آن، بر دل‎ها می ‎افتد از میان برود و این نور خفیف عفّت و پاکدامنی و احترام به ناموس و زن و التزام به انجام غریزه جنسی از طریق ازدواج مشروع از بین برود، و اگر یک برنامه تربیتی اسلامی همه جانبه که رهبر و راهنمای بانوان به عفاف و پاکدامنی، تعدیل غریزه جنسی، حفظ موجودیّت و شخصیّت ارجمند زن موجود نباشد و یا به اجرا در نیاید، زن هیچ‎گونه استقلالی نیافته و برای جلوگیری از تجاوز به او هیچ قانونی و قدرتی دست به اصلاح نخواهد زد و باید به حکم اجبار، به هر پستی و ننگی تن در دهد. تصوّر مفاسدی که از تعقیب روش «اختلاط زن و مرد» در اجتماع کنونی بشریت پدید می‎ آید، واقعاً سرسام آور است.

آرامش واقعی، گمشده بشریت

بی‎ شک، آرامش و آسایش مصنوعی ـ ‎که با سرگرمی ‎ها، شب نشینی ‎ها، و مواد تخدیرکننده قوای عقلی و روحی فراهم می‎ شود ـ نمی‎ تواند بشر را سیر و قانع سازد، و افرادی که بدین ابزار متوسّل می‎ شوند از بهتر زیستن واقعی که با آرامش و سکون روحی و اطمینان قلبی توأم باشد، دورتر می ‎شوند.

در چنین جهانی که تشریح ناکامی‎ های آن در این مجال ممکن نیست و آن چه می‎ شنویم و می‎ بینیم گوشه‎ ای از بدبختی‎های جهان انسانی است، یگانه راه علاج برای آرام‌کردن روح بشر، توسّل به نیروی ایمان، تقوا، تقویت قوای اخلاقی و کنترل غرایز حیوانی است.

مللی که در زور و قدرت مافوق دیگران‌ اند و مللی که ضعیف و خودباخته و غارت‌زده هستند، و بالاخره تمام انسان‎های عصر ما، برای رسیدن به یک حال معتدل، و توازن روحی و برای رفع این همه نگرانی‎ها و تأمین زندگی آرام‌بخش به برنامه ‎هایی اطمینان ‌بخش، بیش از انسان‎های سال‎ها و قرون پیش نیاز دارند.
تمام برنامه ‎های دینی برای تکمیل و ترقّی انسانیّت و تقویت اراده پی ‎ریزی شده و حبّ فضیلت، بشردوستی و راهنمایی به سوی اهداف عالی‎تر از اهداف مادّی را مدّ نظر دارد.

برنامه نجات‌بخش ماه رمضان

یکی از مهم‌ترین این برنامه ‎ها، همین برنامه «روزه ماه رمضان» است. آیا می‎دانید و هیچ فکر کرده ‎اید که اجرای این برنامه در هر سال تا چه حدّ انسان را به خود باز می‎ گرداند و ضمیر فرد را آگاه و شعورش را بیدار می ‎سازد؟

آیا اندیشیده ‎اید که اجرای برنامه ماه رمضان توسّط انسان‎هایی که در عصر ما گرفتار مسایل مادّی و حیوانی، مسابقات بیهوده، شهوت‎رانی‎ های بی‎ نهایت شرم‎ آور، شرکت در مجالس لهو و لعب و رقص، و صدها آفت دیگر شده ‎اند، چه آثار نیک و سودمندی دارد و چگونه آنان را از منجلاب این پلیدی‎ ها نجات می‎ دهد؟

کسانی که در طول سال به واسطه اشتغالات مادّی حتّی برای لحظه‎ ای فرصت توجّه به امور روحانی را نداشته ‎اند و از وجدان انسانی خود جدا شده و موج اجتماع، آنان را از این سو به آن سو پرتاب کرده و پناهگاه و آسایشگاهی نیافته ‎اند، اکنون در پناه ماه رمضان می‎ آرمند و در لذایذ روحانی و معنوی غرق می‎ شوند؛ با خدا مناجات کرده و دعا می‎ خوانند: «اَللُهَّم اِنّی اَسئَلُکَ اِیماناً تُباشِرُ بِه قَلبِی …»(۱) گریه کرده و اشک می‎ ریزند؛ و با روحی سرشار از امیدواری عرض امید نموده و دعای: «اِلهِی لَو قَرَنتَنِی فِی الاَصفاد، وَمَنعَتَنِی سَیبَکَ بَینَ الاَشهاد، وَدَلَلتَ عَلی فَضائِحِی عُیونَ العِباد ما قَطَعتُ رَجائی مِنکَ، وَمَا صَرفتُ تَأمیلی لِلعَفوِ عَنکَ أنَا لاأنسی أیادیَک عِندی»(۲) را زمزمه می‎ کنند که دین، منبع امید و خدا مصدر تمام خیرات است و غیر از این مادّیّات، غیر از جنگ‎ها و مسابقه‎ ها، خیانت‎ها و جنایت‎ها، استثمارها، پرده‌دری‎ ها و بی‎ غیرتی‎ ها ‎که خسته‎ کننده روح و تاریک کننده باطن و باعث تضعیف اعصاب و پرده خرد و بینش و کشنده غیرت و مردانگی و شخصیّت است عالم دیگر و لذّت‎های بهتری وجود دارد.

می‎ فهمند که آدمی‎زاد می‎ تواند به مادّیّات بی‎ اعتنا باشد؛ و در مقابل شهوات، امیال تشنگی و گرسنگی، زبان، چشم‎ چرانی و… سر خم نکند.

می‎ فهمند که آرامش واقعی روح، در یاد خداست، و در عالم فضایل انسانی صفاتی مانند: راستی و درستی، شکیبایی، بشر دوستی، خدمت به هم نوع، دانش پژوهی، نیکوکاری، فروتنی و دادگری وجود دارد؛ و مزاحمت، دشمنی و کینه، جنگ، بی‎ خانمان کردن و صفاتی از این قبیل در آن راه ندارد.
عالم فضایل، عالمی است که هر چه بشر، عالی همّت و بلندنظر باشد، زودتر در آن به مقصد می‎رسد.

ثمرات ماه خدا در تعالی جامعه

راستی، کدام مدرسه و چه مکتبی برای تربیت این بشر، بهتر از ماه رمضان است؟
در ماه رمضان؛ شعائر اسلام ـ که شعائر انسانیّت و فضیلت است ـ زنده می‎ شود. نماز جماعت‎ ها رونق یافته و در آن مساوات اسلامی و حسّ هم ردیفی و هم قدمی آشکار می‎ شود.

غرورها، خودخواهی‎ ها، کبرها و طمع‎ ها و حسدها همه در ماه رمضان ضمن اجرای برنامه‎ هایی از قبیل: ادعیه، مجالس وعظ و خطابه و… به اندازه قابل توجّه ضعیف یا نابود می‎ شود.

اگر کسانی که مادّیّات، چشم بصیرت آنان را کور کرده، این برنامه‎ های اسلامی را انجام دهند و از لذایذ مادّی کناره‎ گیری نموده و به حال معنوی خود برسند، در یازده ماه دیگر سال نیز از حدود اعتدال، چندان تجاوز نمی‎ کنند.

ادعیه ‎ای که در ماه رمضان می‎ خوانیم، هر یک درسی آموزنده و راهنمایی برای توجّه به مصالح عموم و آسایش همگان است. این جمله ‎ها، گویای احساسات و خواسته‎ های روزه‎ دار است: «اَللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورِ. اَلّلهُمَّ اَغْنِ کُلَّ فَقیر اَلّلهُمَّ اَشْبِعْ کُلَّ جائِع …»(۳)
ما باید از ماه رمضان حداکثر استفاده را برده و شکر این خوان گسترده و نعمت بی‎ دریغ را به جای آوریم و از موائد و غذاهای روحی آن بهره ‎مند گردیم.

پی‌نوشت‌ها:
۱. خدایا! از تو درخواست می‌کنم ایمانی ثابت که همیشه در قلبم برقرار باشد.
۲. از دعای ابی حمزه : معبود من! اگر مرا در قیود در بند کنی، و در بین گواهان عطایت را از من بازگیری؛ و چشم‎های بندگان را بر رسوایی ‎های من دلالت دهی; و فرمان دهی مرا به سوی آتش برند، و میان من و نیکان حایل شوی، امیدم را از تو نمی‎گیرم و آرزویم را از عفو تو برنمی‎گردانم. و دوستی تو از دلم بیرون نمی‎رود. من نعمت‌های تو را ـ که در نزد خود دارم ـ فراموش نمی‎کنم.
۳. خدایا! بر اهل قبول شادی و سرور عطا کن، خدایا هر نیازمندی را بی‌نیاز کن خدایا هر گرسنه‌ای را سیر کن.