«فتنه جمل» و درس هایی که باید از آن آموخت

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، شتر حیوان عجیبی است که هم دارای ویژگی های بد و هم خوب هست؛ از جمله ویژگی های خوب این حیوانِ پُر ماجرا را می توان، تحمّل بسیار طولانی تشنگی و حرکت در بدترین شرائط آب و هوایی و بیابانی دانست. ولی همه شتر را با این ویژگی نمی شناسند بلکه بیشتر از این، شتر به کینه شناخته می شود.

کینه ای که حتی با گذشت مدت خیلی زیاد هم از یاد شتر نمی رود و باید تلافی کند و کینه اش را خالی. شتر بیشتر به این ویژگی شناخته می شود تا به استقامت زیادش.

شاید بتوان گفت ویژگی مشترک مسببان جنگ جمل که به نام شتر نر هم نامگذاری شده است همین کینه توزی و عقده گشایی افراد باشد. دلیل این سخن وقتی واضح و روشن تر می شود که برخی از ویژگی های امیرالمومنین(ع) از نظر گذرانده شود.

امیرالمومنین(ع) مجسمه عدل و عدالت است و به کسی باج نمی دهد؛ او حتی ثمنی بیشتر از حق افراد به آنها پرداخت نکرده و حق و حقوق همه را به طور یکسان تقسیم می کند. امیرالمومنین (ع) برای پیش بُرد اهداف و برای رسیدن به مقاصد دنیایی، پارتی بازی نکرده و ضابطه را قربانی رابطه نمی کند.

یکی از ویژگی­ها و القاب بارز حضرت علی(ع) که به آن معروف نیز شده است «ضیغم الغزوات»[1] بودن آن حضرت است که در میدان جنگ و در مقابل هیچ کس، شکست نخورد و بسیاری از مشرکین و منافقین را به درک واصل کرده بود.

برخی از مسببان جنگ جمل کینه امیرالمومنین(ع) را در دل داشتند. برخی به خاطر کشته شدن خویشان و نزدیکانشان به دست امیرالمومنین(ع)، برخی به خاطر اینکه امام عدل و عدالت به درخواست های خارج از عرف و لیاقتشان و برای کسب مقام و منصب آنان جواب منفی داده بود به جنگ با نظام اسلامی پرداختند؛ و چون به درخواست­های غیر قانونی و غیر شرعی خود، پاسخ­های دندان شکنی از طرف امیرالمومنین(ع) موجه شدند، با پشت کردن به امام برحق و بهترین وصی رسول خدا(ص) به دشمنی با این امام همام پرداخته و در مقابل آن دست به لشکرکشی و شمشیر کشی زدند.

برخی نیز با فکر اینکه چون نسبتی با پیامبر(ص) دارند، می توانند دست به هر کاری زده و خواسته های خود را بر امام خویش تحمیل کنند.

دلیل اینکه چرا امثال طلحه و زبیر با امیرالمومنین(ع) به مقابله پرداختند بر کسی پوشیده نیست - و در اینجا هم مجال سخن بیش از این ممکن نیست - و همان چند سطر بالا به خوبی بیانگر دلیل مخالفت و جنگ آنان با امیرالمومنین(ع) است.

حال آنچه که دانستن آن برای امروز ما مفید است این است که، چه اتفاقی افتاد که برخی از افراد که عمری در رکاب رسول الله(ص) شمشیر زده بوده و از سیره و وصیت آن حضرت به تبعیت از امیرالمومنین(ع) در روز غدیر آگاه بودند و از مدافعان سر سخت آنان به حساب می آمدند، با برترین وصی عالم این گونه دشمنی کنند؟

باید از خود پرسید چه شد که این گونه افراد اینقدر نمک نشناس شده و در مقابل نماد عدالت شمشیر کشیدند؟ مگر همین افراد، عمری را از جان و مال خود برای برپایی عدل و عدالت، تلاش و کوشش نکرده بودند؟ پس چرا از اجرای عدالت خشمگین شدند؟

چرا آنقدر ضعیف شدند که به خاطر دو روز نشستن بر میز ریاست، کینه عدالت را در دل خود پرورانیدند؟ مگر در روز غدیر خم نبودند و صدای رسای رسول الله(ص) را که فرمود: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» نشنیدند؟

برای درک بهتر و شناخت بیشتر، کافی است که به حوادث عصر خویش نگاهی گذرا انداخته و کمی با دقت و تأمل مورد دقت قرار دهیم تا فتنه هایی همچون جمل را بهتر بشناسیم و به بصیرت واقعی و ظاهری یاران و هواداران امیرالمومنین(ع) پی ببریم.

یکی از نمونه های بارز حوادث عصر ما، فتنه 88 است؛ نمونه ای که درونش طلحه ها و زبیرها دارد و کسانی که از ابتدای انقلاب از سفره انقلاب بهره مند شده و مسئولیت های هم طراز طلحه و زبیر را یدک می کشیدند؛ اما به دلایلی از قافله بصیرت عقب مانده و از عدالت حکومت علی­وار نظام جمهوری اسلامی برآشفته شده و عدالت علوی را برنتافتند و با سوار شدن بر «شتر فتنه و کینه» آنچه را که نباید می کردند، کردند.

کینه توزی و حسادت یکی از بدترین خصوصیات عوام و بدترین ویژگی خواص است. فتنه جمل و فتنه جملی ها در سال 88 زنگ هشداری برای ما پیروان علی(ع) است تا عدالت الهی و منافع عمومی را فدای منفعت طلبی و ریاست و سروری بر دنیای فانی نکرده و با طلب عاقبت بخیری از خداوند متعال و با پیروی از دستورات مولا و اقتدا به مقتدای عادل و حکیم خود، شتر درون خود را نهر کنیم تا خدای ناکرده در بحبوحه های فتنه ها، راه نجات را گم نکرده و در صراط مستقیم حرکت کرده و ثابت قدم بمانیم./ی703/

سعید چراغی

[1] . شیر غزوه ها.