فقیهی که خود را از مسائل جامعه دور کند هیچ فایده ای ندارد

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین علی خیاط، مدیر حوزه علمیه خراسان با آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در مشهد دیدار و گفت‌وگو کرد.

آیت الله فاضل لنکرانی در این دیدار با اشاره به مسئله پذیرش حوزه علمیه خراسان و راهکارهای ارتقای آن گفت: می بایست ائمه جماعات نیروهای با استعداد را شناسایی و در بدنه حوزه جذب و پذیرش کنند.

وی با بیان این که زمانی رهبر معظم انقلاب در دیدار مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی(ره)، بر احیای موقوفات تأکید کرده و بیان داشتند که باید موقوفات احیا شود تا حوزه ها جان بگیرند و مشکلات معیشتی برطرف شود، گفت: امام(ره) نیز به احیای موقوفات حوزه های علمیه معتقد بود و این احیا، نقش مهمی در استقلال حوزه دارد.

متن کامل سخنان آیت الله فاضل لنکرانی بدین شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

از اینکه ما را مفتخر به زیارت خود و دوستان محترم‌تان فرمودید متشکرم. در این ماه مبارک از خدای تبارک و تعالی مسئلت می‌کنم که توفیقات تان را افزون و این حوزه مقدسه مشهد و خراسان را روز به روز بالنده‌تر کند و ان شاءالله اساتید بسیار بزرگ و محصولات علمی بسیار خوبی که مفید برای نظام اسلامی و جامعه بشری ومتدیّنین باشد ارائه نماید.

در مورد معیشت حوزه در سفری که رهبری معظم انقلاب در سال ۱۳۷۹ به قم مشرف شده بودند در بازدیدی که از والد ما در دفتر داشتند فرمودند آقای فاضل موقوفات حوزه باید احیا بشود تا حوزه‌ها جان ‌بگیرد و  مشکلات معیشتی طلاب برطرف ‌شود. مرحوم والد گفتند تردیدی نیست که این موقوفات باید احیا شود چون وقف حوزه است و مصرف آن درجای دیگر جایز نیست . حتماً باید یک سازمانی برای تنظیم امور آن تشکیل شود و اگرحق حوزه از این موقوفات ادا بشود دیگر نیازی به دولت نخواهد داشت اما تأکید امام رحمة الله علیه بر تشویق مردم به پرداخت سهم امام به حوزه ها بود وحتی نظر به موقوفات نداشتند.

بعد این مسئله را مطرح کردند آن کسی که می‌خواهد وجوهاتش را بپردازد سراغ مرجع تقلید یا نمایندگانش می‌آید و در کنار آن مسائل شرعی‌ خود را می پرسد و مشکلاتش را هم با او در میان می گذارد. ارتباط دو طرفه ای برقرار می شود هم مردم وجوهات خود را برای حوزه می‌دهند و هم مرجع تقلید با توده مردم و اجتماع ارتباط پیدا می کند و این رابطه نباید از بین برود. اگر معیشت حوزه حتی به موقوفات وابسته شود چنانچه مسئولی در اوقاف پیدا شود و موقوفات حوزه را ندهد و چوب لای چرخ بگذارد کما اینکه الآن هم فی الجمله همینطور است آنگاه حوزه چه کند؟ ولی پرداخت وجوهات ریشه دینی دارد و هیچ عاملی نمی‌تواند آن را تحت الشعاع قرار بدهد.

الآن هم به نظر من جنابعالی و دوستان‌تان از صدا و سیما بخواهید برنامه هایی برای معرفی خدمات وفعالیتهای حوزه تهیه و پخش کند چون اولاً مردم اطلاع زیادی از حوزه‌ها ندارند، اینکه یک طلبه در حوزه چقدر زحمت می‌کشد؟ چقدر با قناعت زندگی می‌کند تا درسی بخواند و به یک مرتبه‌ای برسد؟ این قابل مقایسه با سنوات درسی دانشگاه نیست. باید به مردم نشان داده شود این سهم امامی که می‌دهند کجا ،چرا و چگونه مصرف می‌شود؟

این آمار درست مال ۲۰ سال پیش است؛ یک آقایی که سفیر ایران در واتیکان بود گفت امسال از سوی مسیحیان تهران ۱۰ میلیون دلار برای واتیکان فرستاده شده، واتیکان هم گزارش می دهد که ما امسال این کارها را کردیم. اینجا هم ما باید مردم را یک مقدار از فعالیتهای حوزه آگاه کنیم. قطعا اگر مردم از تعداد مدارس، وضعیت مدارس و اینکه طلبه ها در مدارس چکار می‌کنند، اطلاع دقیق داشته باشند با رغبت بیشتری ‌سهم امام شان را به عنوان ادای تکلیف شرعی پرداخت می کنند.

بعضی از مقلدین مرحوم والد ما می‌پرسیدند شما با این سهم امام ما چکار می‌کنید؟ ایشان می‌فرمود این همه کتابی که در طول این هزار سال نوشته شده چه کسانی نوشته اند؟ روحانیونی بودند که با همین سهم امام زندگی کرده و منبر رفتند و تدریس کردند، مردم از این مسائل درست خبر ندارند.به هر حال از این نکته  نباید غفلت بشود، اگر ما فقط به سمت موقوفات برویم و استغنایی از مردم پیدا کنیم! فرض کنید بتوانیم به یک طلبه‌ حقوق مکفی هم بدهیم اما وقتی با مردم ارتباط نداشته باشد چه فایده‌ای دارد؟ تمام ارزش روحانیت به این است که ایام تبلیغ ماه رمضان و محرم برود در دل مردم، همراه مردم و سر سفره مردم باشد. این ارتباط مردمی موضوعیت دارد و باید حفظ شود.

نکته دوم اینکه مرحوم والد ما قبل از تأسیس مرکز فقهی مشهد می‌فرمود از آرزوهای ما این است که حوزه مقدسه مشهد مناسب با شأن امام رضا(ع) باشد، باید همیشه مملو از فقها، مفسران و محققان باشد و در هر زمانی چندین مرجع در حوزه خراسان باشد. هدف تربیت روحانیون قوی و جامعی باشد که مسلط براساس مسائل علمی و اجتهادی باشند و این می طلبد درسها را روز به روز عمیق تر کنیم. اگر بخواهیم حوزه بماند باید به سمت تقویت و تعمیق علمی حوزه پیش برویم نه آنکه خدای ناکرده با برنامه ریزیهای نادرست آن را ضعیف کنیم.

مسئله‌ دیگر این است که در آموزش، پژوهش و تبلیغ باید نیازهای امروز جامعه در نظر گرفته شود. هدف مرحوم والد ما از تأسیس مرکز فقهی که در قم و مشهد و افغانستان این بود که فقهای جامع و قوی که به درد نظام بخورند تربیت بشوند وگرنه فقیهی که یک گوشه بنشیند و به هیچ دردی نخورد فائده ای نخواهد داشت.

حدود ده سال قبل در سفر به نجف اشرف آیت الله سیستانی این حرف را به من فرمودند که من از دورنگری والد شما تعجب می کنم که در چه زمانی تشخیص داد در آینده همین حوزه‌ها از اجتهاد خالی می‌شود و تا دیر نشده باید به فکر تربیت مجتهدین کارآمد در حوزه باشیم.

هر چند به برکت انقلاب موضوعات بسیار جدید و تا حدودی تحقیقات جامعی ارائه گردیده که قبل از انقلاب اصلاً مطرح نبوده و این از افتخارات حوزه‌هاست، لذا فکر باطل و اندیشه موهونی که می گوید این حوزه مثل ۴۰ سال قبل است واقعاً یک جفای بسیار بزرگ است. امروز در حوزه قم و خراسان موضوعاتی در مباحث مورد نیاز جامعه در مسائل پزشکی، اقتصادی، اجتماعی، زنان، امنیت، هنرمورد پژوهش وآموزش است که اصلاً قبل از انقلاب مطرح نبوده. منتهی همه اینها یک بخش کمی از حوزه است، انتظار ما و بزرگان از حوزه این است که خیلی قوی‌تر و عمیق‌تر جلو برود.

نکته دیگر آن است که بنای اصلی حوزه در پذیرش طلاب کیفیت افراد باشد نه کمیت، برای کسانی که پذیرش می‌شوند قبل از ورود به حوزه برنامه‌هایی گذاشته شود تا کاملاً نسبت به طلبگی و آینده طلبگی و محسنات طلبگی توجیه شوند.

برای ایجاد نشاط علمی با اساتید حوزه جلسات زیادی داشته باشید و به یک جلسه در طول سال بسنده نکنید، اساتید با بدنه حوزه و طلاب ارتباط دارند. برای حفظ موجودیت و بقاء حوزه اول برای اساتید برنامه‌ریزی کنید و خیال آنها را از بعضی امور حاشیه‌ای زندگی راحت کنید تا با خیال راحت درس بدهند؛ استادی که وقت ازدواج بچه‌هایش رسیده و دائما فکرش این است که جهیزیه و وسائل ازدواجشان را چه طور تهیه کند این با چه آرامشی درس بدهد؟ یک کار اساسی در مورد اساتید انجام شود، نمی‌گویم زندگی شان را مرفه کنیم که نه درست است و نه ممکن، ولی تا اندازه‌ای می توان مشکلاتشان را با اختصاص یک شهریه خاص حل کرد.

الآن در خود قم اساتید زیادی هستند که خجالت می‌کشند به قسمت عمومی دفتر ما که نماز و روزه استیجاری پرداخت می کنند مراجعه نمایند، به من پیغام می‌دهند و من هم برایشان می‌فرستم، وقتی یک استاد بخشی از زندگی‌ اش را صرف نماز و روزه استیجاری می‌کند دیگر چه انرژی‌ برای تدریس در او می ماند؟

به سهم خود دعا می‌کنیم خدا کمک‌تان کند تا این مسئولیت بسیار بزرگ به احسن وجه انجام شود. ان شاء الله در دوره شما کارهای خیلی درخشانی انجام بگیرد، ما هم در مجموعه‌ی مرکز فقهی و مرکز مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی در خدمتتان هستیم. تأکیدم به آقایان این است که هر چه بیشتر با مدیریت حوزه  ارتباط داشته و قوانین و ضوابط حوزه  را مد نظربگیرند. هدف ما واقعاً خدمت به حوزه و نظام و انقلاب است، ان شاءالله خدا ما را در این هدف بیشتر یاری کند، من هر چه شکر کنم کم است، امیدوارم با همفکری و همکاری بتوانیم قدم‌های بزرگی برداریم. ان شاءالله