اظهارات آقای خدایاری‌فرد؛ منافی فرآیند بروز رفتار در انسان‌ها است

حجت الاسلام دکتر رضا مهکام، رئیس کمیسیون روانشناسی اسلامی کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در گفت وگو با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، با اشاره به اظهارات آقای دکتر خدایاری‌فر مبنی بر این که «با پوشش اختیاری زنان، هویت حقیقی و اصیل فرد نشان داده می شود و این به نفع سلامت روان جامعه خواهد بود» اظهار داشت: به هیچ وجه این مسئله یک گزاره روان شناختی نیست و اینکه ما بگوییم کسی که به صورت اختیاری حجاب یا بی حجابی را انتخاب می کند، این فرد خودش است و هویت خود را نشان می دهد، این امر به هیچ وجه نمی توان به معنای گزاره روانشناختی باشد.

وی در ادامه افزود: این نکته از ابعاد مختلفی قابل بررسی است؛ وقتی شخص، تحت تاثیر عوامل متعددی، رفتارهایی را از خود بروز می دهد، آیا می توانیم بگوییم این فرد خودش است و همه رفتارهای او از درون او برخاسته و نشان دهنده خود واقعی اوست؟ تعدادی از افراد تحت تاثیر عواملی چون فشارهای روانی، بیماری های روان شناختی یا فشارهای محیطی، در رفتار خود تغییراتی ایجاد می کنند که هیچ کدام نشان دهنده خود درونی افراد نیست و اتفاقا در روان شناسی ما بر اساس این عوامل و گونه های بروز آن اقدام به تحلیل آن رفتار نموده و در مورد بهنجاری و یا نابهنجاری آن قضاوت می کنیم.

حجت الاسلام دکتر مهکام، گفت: انتخاب پوشش و نوع حجاب نیز یکی از این رفتارهاست و اقدام به کنار گذاشتن نوعی از پوشش و یا انتخاب نوعی دیگر از پوشش به تنهایی به معنای سلامت روان فرد نیست؛ برای مثال اگر فردی به دلیل افسردگی اقدام به پوشیدن لباس خاصی کند، آیا نشان از سلامت روان و حاکی از خود فرد است؟ آیا افرادی که تحت تاثیر فرقه هایی همچون شیطان پرستی  و امثال آن، اقدام به پوشیدن لباس های خاصی می‏ کنند و یا تحت تاثیر مُد لباس قرار گرفته و مدلی خاص از لباس را انتخاب کرده و با آن لباس وارد فضای اجتماع می شوند و با تغییر مد در محیط بلافاصله و بی اختیار با مد روز همراهی می کنند؛ خود واقعی خودشان را به نمایش می گذارند و افراد بهنجاری از دید علم روان شناسی به حساب می آیند؟ این مسئله در علم روان شناسی و روان شناسی اجتماعی (الینه شدن) و از خودبی خود شدن نام دارد و به هیچ وجه در فضای علم روانشناسی به عنوان فرایند طبیعی و نرمال بروز رفتار به حساب نمی آید.

رئیس کمیسیون روانشناسی اسلامی کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، اظهار داشت: زمانی یک فرد، طبیعی به حساب می آید که بتواند به صورت آزادانه و تحت تاثیر هیچ کدام از عواملی که می تواند او را از خود بی خود ‌کند، به راحتی و به صورت طبیعی پوششی را انتخاب کند.

وی در ادامه افزود: اگر زمانی من به عنوان یک عضو اجتماع، توانستم با مُد یا سایر عوامل فشار زای درونی مانند مشکلات شخصیتی و روان شناختی؛ مخالفت کنم و در جامعه که همه تحت تاثیر تبلیغات و پروپاگاندا پوشش و مد، پوشش خاصی استفاده می‌کنند؛ من از آن پوشش ها استفاده نکنم، اینجا است که می توان گفت من خودِ خودم هستم و بنابر تدبیر و خواسته خودم اقدام به انتخاب می کنم؛ بنابراین اگر کسی تحت تاثیر رفتارهای دیگران و تبلیغات قرار گیرد و به دنبال تغییر پوشش و لباس خود برآید، این به معنای خود فرد بودن نیست.

حجت الاسلام دکتر مهکام اضافه کرد: از طرفی دیگر اگر قرار باشد که خود بودن و هر نوع رفتاری که از ما سر می زند، به معنای خودِ طبیعی بودن ما باشد، در بسیاری از مواقع انسان ها تحت تاثیر برخی از عوامل، اقدام به خودکشی و یا آسیب زدن به دیگران می کنند؛ آیا آقای خدایاری‌فر اینجا نیز می تواند بگوید که این فرد سلامت روان دارد؟ آیا در اینجا نیز می توان گفت که فرد، خودش است؟

رئیس کمیسیون روانشناسی اسلامی کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی ابراز کرد: هر کسی که دارای پوششی می باشد، اگر ما بخواهیم با آن فرد برخورد کرده و آن را ارزیابی کنیم، آیا صرفاً بر اساس اینکه چه نوع پوششی را انتخاب کرده است، می توان گفت که این فرد، آزادانه این نوع پوشش را انتخاب کرده است؟ بسیار جالب است که همه روانشناسان معتقد هستند که انسان ها، تحت تاثیر عوامل مختلف می توانند دچار مشکلات متعددی شوند که همین مشکلات سبب بروز رفتارهای متفاوتی در اشخاص می شود و رفتارهای متفاوت می تواند انسان را دچار برخورد های گوناگون کند.

حجت الاسلام دکتر مهکام با اشاره به این که به طور کلی علل بروز رفتار در انسان ها می تواند موارد متعددی باشد، اظهار داشت:  لزوماً اینکه ما در روانشناسی می گوییم هر رفتاری که از یک فرد سر می زند، رفتار، از خود آن فرد سرزده و ناشی از هویت و یکپارچگی درونی آن است، به هیچ وجه درست نمی باشد.

وی در ادامه افزود: بسیاری از اوقات افراد دچار گُم گشتگی هویت هستند و این به این معناست که در بسیاری از زمان ها، تحت تاثیر عوامل روانشناختی، فیزیولوژیک و اجتماعی؛ برخی از رفتارها از آنان سر می زند که همیشگی نیست و در یک زمان دیگر درست رفتاری خلاف رفتار قبلی از وی سر می زند و این نشان دهنده تغییر پذیری شدید رفتار بوده و نشان از عدم ثبات در رفتار است که باز در علم روان شناسی نشان از این دارد که فرد تکلیفش با خودش روشن نیست و این عدم ثبات نشان از نابهنجاری و فقدان سلامت روانی است نه بهنجاری و سلامت روان.

رئیس کمیسیون روانشناسی اسلامی کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در پایان افزود: اگر ما بگوییم که هر کس حجاب دارد و هر کس که حجاب ندارد بدون اینکه منشاء و ریشه این رفتار آنها را به طور دقیق مورد بررسی و سنجش قرار دهیم؛ بیاییم ادعا کنیم این رفتار از خود درونی آن شخص سر می زند و نشان دهنده هویت آن فرد است، درست نمی باشد؛ چرا که ذکر شد انسان ها تحت تاثیر عوامل درونی و بیرونی می توانند رفتارهای متفاوتی از خود نشان دهند که برخاسته از خود درونی آنها نباشد.