نظرات علامه طباطبایی درباره موضوع فلسطین به روایت حداد عادل

غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی پیش از ظهر امروز در آئین اختتامیه کنگره بین المللی علامه طباطبایی به بیاناتی از علامه طباطبایی در رابطه با قضیه فلسطین اشاره کرد و گفت: علامه طباطبایی در پاسخ به نامه ای ضمن اشاره به آیات و روایاتی گفته است خدای متعال پیشرفت اسلام و سرکوبی یهود را به مسلمانانی وعده می دهد که قوانین اسلام و اتفاق کلمه را حفظ می کنند نه کشورهایی که چیزی جز اسم اسلام ندارند، آیات بر این دلالت دارد که این دول روزی با اجانب طرح دوستی ریخته سر سپرده آنها شده، سطله و غلبه را از دست داده عزت و سیادتشان نصیب دیگران خواهد شد.

وی به نقش علامه طباطبایی در ورود علوم انسانی به حوزه های علمیه اشاره کرد و افزود: تا پیش از علامه طباطبایی در حوزه های علمیه مقوله ای به عنوان علوم انسانی تشخص و موضوعیت چندانی نداشت و مسئله اصلی در فقه و اصول خلاصه می شد و فلسفه در حاشیه بحث می شد و به این صورتی که علوم انسانی در حوزه مطرح است، مطرح نبود.

وی به قدرت و قوت و دایره گسترده مباحث علوم انسانی در حوزه های علمیه کنونی اشاره کرد و با بیان این که طلاب امروز پیش از ورود به حوزه نیز در تحصیل مدارج دانشگاهی نیز اهتمام دارند و غالبا در رشته های علوم انسان تحصیل کرده اند، اظهار داشت: انجمن های علمی حوزه ناظر به روزکرد علوم انسانی که تقویت شده، مهمترین پایگاه وحدت حوزه و دانشگاه هستند.

عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی با بیان این که انواع پایان نامه ها و کتابها و مقالات نگاشته شده، فقها در درس های خود مباحث تازه ای را مطرح می کنند که همه مرتبط با علوم انسانی است، یادآور شد: علامه طباطبایی بیش از هر کسی دیگری در جهت دهی به حوزه در طی این طریق و رسیدن به این مرحله موثر بوده است.

حداد عادل با بیان این که شناخت اندیشه و شخصیت علامه طباطبایی بدون شناخت فکری و سیاسی و اجتماعی ایران در دهه 20 میسر نیست، ابراز داشت: در آن دوران مارکسیست میدان دار تهاجم فکری و اندیشه ای به سرزمین اسلامی ایران بود، بسیاری از جوان ها و تحصیل کردگان تخت تاثیر مارکسیست و کمونیست بودند که حزب توده آن را مدریت می‌کرد.

وی با اشاره به این که علامه طباطبایی با اصول فلسفه اسلامی و روش رئالیستی فلسفه ماترالیست دیالکتیکی مارکسیست ها را به چالش کشید، خاطرنشان کرد: مارکسیست‌ که دربردارنده فلسفه جهان شمول، مشتمل بر علوم انسانی اعم از اقتصاد فرهنگ هنر ادبیات روان شناسی و جامعه شناسی و علوم سیاسی و ... بود و اعتقادات دینی را به چالش کشده بود، مورد نقد جدی علامه طباطبایی قرار گرفت.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی با بیان این که علامه طباطبایی در نقد اندیشه‌های مارکسیستی هم فضل تقدم داشت و هم تقدم فضل، ابراز داشت: علامه طباطبایی در چهارده مقاله نقد اصول فلسفه روش‌های رئالیستی تحولات مهمی را در فلسفه در حوزه های علمیه ایجاد کرد.

وی با بیان این که المیزان علامه طباطبایی مشحون از اندیشه های علوم انسانی است و ایشان قرآن را با توجه به مسائل روز تفسیر و ناظر به نیازهایعلامه طباطبایی متنوع تبیین کرده است، خاطرنشان کرد: در دانشگاه آن دوران پزوتویسم حاکم بود، علامه با جامعه ای روبرو بود که شبهات اقتصادی، علوم سیسای، علوم اجتماعی و روان شناسی و مباحث تاریخی مطرح بود و ایشان در کتاب گرانسنگ المیزان بدان توجه کرده است.

حداد عادل ضمن معرفی کتاب مرزبان وحی و خرد؛ مقاله المیزان و پرسش های نو را مورد توجه قرار داد و با بیان این که در این نوشتار المیزان از حیث مباحث علوم انسانی و نو اندیشی های دینی بررسی شده است، خاطرنشان کرد: شاهد پدید آمدن مفهوم و میدان وسیعی از کلام جدید اسلامی هستیم و علامه را باید معمار کلام جدید در حوزه های علمیه دانست.

وی با بیان این که جلوه تاثیر علامه را در دستپروردگان علامه دانست و شهید مطهری بارزترین آنهاست، اظهار داشت: ادامه اندیشه علامه طباطبایی را در آثار شهید مطهری می توان یافت که ایشان در دهه 50 در کنار مقابله با هجمه اندیشه ها، با تفکر التقاتی نیز روبرو شده با روشنفکرانی که با چهره اسلام مارکسیست و کمونیست را تبلیغ می کردند مواجه میکرد.

عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی ضمن اشاره به دیگر تاثیرات علامه طباطبایی در علوم انسانی، آثار علامه مصباح یزدی را دربردارنده اندیشه علامه طباطبایی دانست و ابراز داشت: آیت الله مصباح یزدی پیش از انقلاب موضوع توجه حوزه به علوم انسانی را جدی گرفته، این علوم را در حوزه نهادیه ساختند.

وی تصریح کرد: اندیشمندان انقلاب اسلامی همچون شهید بهشتی و حتی رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز دست پرورده و بهره مند از اندیشه های علامه طباطبایی بودند؛ المیزان همچون باران نعمتی بزرگ در سیراب سازی تشنگان معارف الهی و نوری برای تابش به آیندگان بود، انقلاب اسلامی سکولاریسم غربی را به چالش کشیده است، چرا که علوم انسانی سکولار عده دار وظایف دین بوده میدان وسیع مواجهه با علوم انسانی از یک سو و مقابله با تفکر دینی در انقلاب اسلامی به وجود آمد که تفکر علامه برای ایران امروز پیس از پیروزی انقلاب اسلامی بسیار بزرگ و برجسته بود.بزرگداشت علامه فقط به معنی احترام به فیلسوف فقید نیست، بلکه توجه به آغازگر راهی است که امروز ما مسافران آن هستیم و بسی بیش از آنچه طی شده ادامه دارد و کاری که صورت گرفته تنها مقدمه ای برای حرکت های رو به رشد و تعالی بخش در توجه به علوم انسانی است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در بخش پایانی سخنان خود بر اهمیت جزء نگری در پاسداشت اندیشه علامه طباطبایی تصریح و با باین این که نیاز است تا همایش مستقلی برای المیزان برگزار شود، خاطرنشان کرد: ترجمه مجدد المیزان به زبان فارسی و باز آفرینی آن ناظر به متغیرات کنونی و آراستگی به فنون نگارش برای خلق ترجمه دلپذیر بسیار مهم و ضروری است