آفات بدهکاری و خاصیت پول و ثروت از نگاه امام سجاد

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، چهارمین نشست از سلسله نشست های برای امروز (واکاوی راهبردها و فرایند کاربردی سازی معارف صحیفه سجادیه در جامعه) پیش از ظهر امروز در بنیاد بین المللی صحیفه سجادیه با ارائه حجت الاسلام والمسلمین محمدصادق کفیل رئیس مرکز تخصصی صحیفه سجادیه و دکتر مهدی احمدی فراز عضو پژوهشکده مطالعات معنوی برگزار شد.

این نشست به صورت گفت‌وگویی بوده و در آن تجربیات شخصی حجت الاسلام کفیل در مواجهه با کتاب صحیفه سجادیه و همچنین مصادیقی از هر دو استاد در خصوص کاربردی سازی معارف صحیفه سجادیه بیان شد.

مشروح این گفت‌وگو تقدیم شما می شود:

حجت الاسلام کفیل: سه متن دینی را در دوران طلبگی و پیش از درس خارج مباحثه کردم و این مهم به علت دغدغه طلبگی ما بود و همچنین از سال 80 وارد بحث مهدویت شدم که تقریبا همه وقت بنده را پر کرد. تا اینکه جمله ای از رهبر معظم انقلاب دیدم: «صحیفه سجادیه برای تغییر در جامعه کافی است» و همچنین در جمله ای دیگر نیز شنیدم طلابی باید در موضوع صحیفه سجادیه تخصصی کار کنند. به این نتیجه رسیدم که اگر بخواهیم بسترساز ظهور بشویم باید از راه صحیفه سجادیه اقدام کنیم. با نام امام نمی شود جامعه را تغییر داد بلکه باید از متون برای تربیت جامعه و تغییر آن استفاده کنیم. در گفتمان های مهدوی بحث کردم که برای ایجاد جامعه منتظر بهترین الگو و راهکار احیای صحیفه سجادیه است.

دکتر احمدی فراز: یک ارتباطی از سوی آقای کفیل با صحیفه شکل گرفته و مقطعی این ارتباط کم شده و باز با توصیه رهبر معظم انقلاب به سمت صحیفه برگشته است. دغدغه وی نیز این بوده که چگونه می توان جامعه را از وضع موجود به وضع مطلوب رساند. ممکن است افراد بسیاری این جمله را از رهبری شنیده باشند اما همه به این سمت نرفتند بلکه کسی که زیستی با صحیفه داشته این جمله را درک کرده و راه رشد جامعه را نیز از مسیر صحیفه فهمیده است. رهبری معظم جملات مختلفی در خصوص این کتاب ارزشمند گفته و تأکید دارند که صحیفه سجادیه عصاره تفکر اهل بیت است. گسترش دادن صحیفه سجادیه مانند گسترش تفکر تمام اهل بیت است و حاج آقای کفیل به این جمع بندی رسیدند که این رشد باید اتفاق بیفتد؛ سؤال من این است که اقدام عملیاتی در گسترش فرهنگ سجادی را چگونه آغاز کردید؟

حجت الاسلام کفیل: سال ها پیش رئیس مرکز تخصصی نماز بودم و برای وقت گذاشتن بر روی صحیفه سجادیه باید از این مرکز جدا می شدم از این رو با آقای قرائتی صحبت کردم که قبول نمی کرد و با قائم مقام وی در ستاد اقامه نماز صحبت کردم و استعفا از آن مرکز اولین گام عملیاتی برای ورود به صحیفه سجادیه بود. کنگره بین المللی امام سجاد(ع) در بندرعباس برگزار می شد و برای حمایت به آنجا مراجعه کردم که قصد داشتند مرکز تخصصی صحیفه سجادیه را در قم ایجاد کنند و بسیار همت کردند تا این مرکز تخصصی برپا شد و ساختمانی نیز برای آن احداث شد.

دکتر احمدی فراز: دید آقای کفیل این بوده که از کنگره یک مجوز مرکز تخصصی بگیرد اما حمایت های بیشتری صورت گرفت و ساختمانی نیز اختصاص یافت. هدف شما از تأسیس مرکز، انتفاع جامعه و ایجاد رشد در جامعه بوده است و باید سؤال کنم که برای این هدف چه اقداماتی انجام داده اید؟

حجت الاسلام کفیل: هر تغییر در خصوص موضوعات دینی در جامعه را از راه حوزه می دانم و در همه موضوعات دیگر مانند نماز و مهدویت که ورود کردم ضرورت دیدم که عقبه ای علمی شکل گرفته و نیروهای متخصصی تربیت شوند و در مرکز تخصصی صحیفه سجادیه نیز هدف اصلی آموزش بوده است و تا الان هزار نفر گواهی آموزشی گرفتند.

دکتر احمدی فراز: این دوره های آموزشی طراحی شده بوده یا خودتان طراحی کردید؟

حجت الاسلام کفیل: خودمان طراحی کردیم. به این صورت که 10 دعای کوتاه را یک سرفصل قرار داریم و در سرفصل دوم دعاهای کاربردی را مطرح کردیم مانند دعای پانزدهم در هنگام بیماری؛ در سرفصل سوم آموزشی نیز مطرح کردیم که چرا با وجود قرآن حضرت سجاد به سمت صحیفه رفتند و در آن به سعی کردیم مخاطب متوجه شود در فاسدترین جامعه مردمی و بدترین دوران 250 ساله امامت، کاری صورت گرفت که پس از چندین سال چندهزار نفر در درس امام باقر(ع) و امام صادق(ع) حضور یافتند.

دکتر احمدی فراز: در زمان امام سجاد(ع) در مدینه پس از فوت یک آوازه خوان زن سه روز عزای عمومی اعلام می شود. شرایط فعلی زمان خود را در این دهکده جهانی ببینیم خیلی از شرایط ما شبیه آن زمان است و احیا شدن اندیشه شیعه از طریق صحیفه سجادیه شدنی است. اینکه ما از این کتاب بهره می بریم از آن تجربه قبل است.

حجت الاسلام کفیل: در منطقه شام که عروسی می گرفتند، آوازه خوان آن از مدینه می رفت. جمیله رقاصه عازم حج بود که صدها نفر بدرقه اش کردند و این امر خیلی طبیعی برای جامعه مدینه بوده است. قابلیت دعاهای صحیفه قابلیت تغییر است.

دکتر احمدی فراز: گاهی می خواهیم فرد بی دین را دیندار کنیم و گاهی نیز می خواهیم فردی که ظاهرا دیندار بوده است را دیندار کنیم که بسیار سخت است. امام سجاد (ع) افراد نوع دوم را به جامعه شیعه سوق داد و تغییر داد. شما گفتید که به ادعیه های کاربردی پرداختید و مشخصا بفرمایید چه چیزی طراحی کردید.

حجت الاسلام کفیل: سعی داشتیم که ادعیه در حالت درختواره تدوین شود و مشخص شود این دعا چه نکاتی را بیان می کند. در شیوه تبلیغ امام سجاد (ع) در صحیفه سجادیه استقامت و استمرار موج می زند اما متأسفانه ما توقع داریم که با یک منبر تغییرات عمده در جامعه ایجاد شود. هر آنچه در دین دیده می شود در صحیفه سجادیه وجود دارد و محوریت این کتاب در حوزه نگاه تک بعدی را از ما دور می کند. آقای قرائتی از من پرسید جذاب ترین جمله صحیفه سجادیه از نظرت کدام است که من گفتم: «اللَّهُمَّ أَغْنِنَا عَنْ هِبَةِ الْوَهَّابِينَ بِهِبَتِكَ وَ اكْفِنَا وَحْشَةَ الْقَاطِعِينَ بِصِلَتِكَ حَتَّى لَا نَرْغَبَ إِلَى أَحَدٍ مَعَ بَذْلِكَ وَ لَا نَسْتَوْحِشَ مِنْ أَحَدٍ مَعَ فَضْلِكَ .(7) خدایا! به عطا و احسانت، ما را از عطا و احسان دیگران بی‌نیاز ساز و از ما غم و اندوه بریده شدن احسان دیگران را به احسان و جایزه‌ات کفایت کن تا با بذل و بخشش تو، به دنبال بذل و بخشش احدی رغبت نکنیم و با فضل و احسان تو از احدی نهراسیم.» این جملات بحران هویت جامعه را گوشزد می کند و از خداوند تقاضای حل آن را دارد.

دکتر احمدی فراز: یک فرایند علمی نیاز است تا نیازهای جامعه شناسایی شود و برای پیدا شدن راه حل آن به صحیفه سجادیه مراجعه کنیم. در خصوص بیماران چنین کاری صورت داده ام و 13 سال گذشته با پژوهشی بر روی بیماران نیازهای معنوی آن ها شناسایی شد و برای پاسخ به آن در ادعیه صحیفه جستجو کردم. راه این است که نیازها سنجیده و راهکارها از صحیفه سجادیه شناسایی شود.

حجت الاسلام کفیل: همیشه به جنگ پول می رفتیم اما امام سجاد (ع) در دعای سیم صحیفه 10 ضرر بدهکاری را بیان کرده و پس از آن از خداوند تقاضای پول می کند. آن حضرت از خداوند گشایش فراوان درخواست می کند و بیان می فرماید به اندازه معونه به من بدهد. حضرت زین العابدین سه قابلیت را برای پول بیان میکند. پول می تواند انسان را «جارالله» کند و در جایگاه بزرگ خداوند قرار داده و بهشت را نصیب انسان کند. انسانی که برای خانواده اش زحمت می کشد اقدامی ارزشمند انجام می دهد و با پول دستگیری انجام می دهد که بسیار ارزش دارد. متأسفانه ما بر سر دنیا زدیم برای آخرت اما امام سجاد (ع) تأکید دارند از دنیا برای آخرت باید استفاده کرد.

دکتر احمدی فراز: صحیفه سجادیه می تواند تفکر اصیل شیعی را به ما معرفی کند و به جای اینکه برویم از منابع دست سوم دریافت کنیم از همان سجادیه می توانیم انجام دهیم.

حجت الاسلام کفیل: در دین بازنشسته نداریم و در وزارتخانه ها گفته ام که کار کنید و کار کردن عبادت است و با پولی که در می آوریم می توانیم چندتا زندگی را راه بیاندازیم.

دکتر احمدی فراز: پیشنهاد شما برای جا انداختن فرهنگی سجادی در حوزه های مختلف و حل مسائل چیست؟

حجت الاسلام والمسلمین کفیل: دو قالب را باید اشاره کرد. جامعه وقتی به سمت موضوعی می رود که نیاز به آن را حس کند. دعا قالبی در کنار موضوعات دیگر جا افتاده است در حالی که پیوند با خدا تعیین کننده است و سپس باید نیاز به صحیفه جا انداخته شود.

دکتر احمدی فراز: یکی از علل گرایش برخی جوانان به معنویت های نوظهور همین عدم آشنایی با معارف اهل بیت است. در دوره های ان ای آخر جلسه دعا دارند. اگر بتوانیم در یک روش مشخص این صحیفه را ارائه کنیم و افراد بچشند چیزهای دیگر خود به خود کنار می روند. اگر بخواهید توصیه ای برای عموم جامعه و نقش در گسترش صحیفه بفرمایید.

حجت الاسلام کفیل: اولین گام برای گسترش فرهنگ این است که لذت آن چشیده شود.

دکتر احمدی فراز: کتاب های مختلف را مطالعه می کنیم و اگر آدم شیرینی یک دور مطالعه در صحیفه را بچشد می تواند تصمیمی در گسترش فرهنگ صحیفه مؤثر باشد.