گزارشی از آیین رونمایی کتاب کلام اسلامی

 

در ادامه مراسم حجت الاسلام رضا نژاد مدیر گروه کلام مجمع عالی حکمت اسلامی، که هدایت تالیف مجموعه 3 جلدی کلام اسلامی را بر عهده داشت، به ایراد سخن پرداخته و با تاکید بر ضرورت پرداختن به کلام اسلامی گفت: علم کلام به عنوان فقه اکبر شناخته شده و برخی علما از آن به عنوان علم اصول یاد کرده اند، موضوع علم کلام به تناسب موضوع آن که شناخت خداوند متعال است و از جایگاه ویژه ای برخوردار است.

 

وی با اشاره به تاریخ شکل گیری علم کلام اسلامی افزود: کلام اسلامی با کلام پیامبر اکرم پس از بعثت شکل گرفت؛ چرا که اولین کلام پیامبر اکرم(ص) با یک جمله اعتقادی و توحیدی آغاز می شود.

 

این استاد حوزه در ادامه بیان داشت: قرآن کریم نیز مسائل اعتقادی را به تفصیل بیان کرده و مردم نیز در زمان پیامبر(ص) در مورد مسائل اعتقادی از ایشان سوال می کردند و ایشان به تبیین اعتقادات شیعه می پرداختند و در زمان اهل بیت(علیهم السلام) نیز مردم برای شناخت راه صحیح از ناصواب که در میان مسلمانان وجود داشت به ایشان مراجعه می کردند. 

 

حجت الاسلام رضانژاد با تبیین سیر تطور علم کلام، ابراز داشت: در قرن سوم تدوین های اعتقادی بسیط صورت گرفت و از نقل تبدیل به یک گرایش عقلی شد و با ورود فلسفه به جهان اسلام به یک مبحث عقلی تبدیل شد.

 

وی در ادامه گفت: پس از عصر غیبت مسائل کلام با وجود شبهات شیعه در مساله امامت و غیبت بحث های کلامی به صورت روایی و ساماندهی شده مطرح می شود، همین کتاب کافی در 8 جلد و تلاش 21 ساله شیخ کلینی نمونه این مساله است و 2 جلد اول را الاصول من الکافی نام گذاشتند که نشان از اهمیت پرداختن به مسائل اعتقادی دارد. 

 

این استاد حوزه خاطر نشان کرد: با آغاز غیبت کبری شیخ صدوق کتاب الاعتقادات را تدوین می‌کند، شیخ مفید نیز کتاب تصحیح الاعتقادات را در ادامه علم کلام تدوین می‌کند و دیگر علمای معاصر نیز آثاری را در این باب تدوین می‌کنند.

 

وی در ادامه افزود: قرن 7 اولین اثر کلامی با رویکر فلسفی با عنوان تجرید الاعتقاد تدوین می‌شود که چندین شرح متعدد بر آن توسط شیعه و اهل سنت در همان زمان نوشته می‌شود، علامه حلی نیز بر تجرید الاعتقاد شرح کشف المراد را می نویسد که تا به امروز بر آن تعلیقه و شرح توسط علمای قدیم تا معاصرین نگاشته شده و از کتب مهم و اصلی در مجامع علمی و آموزش های عالی است که اهمیت آن را نشان می دهد.

 

 

مدیر گروه کلام مجمع عالی حکمت اسلامی تالیف کتاب کلام اسلامی را در راستای ضرورت تالیف مجدد یک اثر تحلیلی بر کشف المراد دانست و گفت: این مجموعه ویژگی های مهمی دارد که این اثر را با دیگر آثار متمایز می‌کند، اول اینکه این کتاب ترجمه کشف المراد نیست؛ بلکه شرح مبسوط و مفصلی از داده های متن تجرید و کشف المراد دارد و مسائل مغلق و مهمی که دیگر شرح ها از آن گذشته اند، در این اثر به آن پرداخته شده است.

 

وی ادامه داد: در این کتاب هر بحثی که در طلیعه گفتارها ذکر شده، با سایر منابع کلامی فریقین در آن موضوع همراه شده است و دیگر پژوهشگر و اساتید را از مراجعه به دیگر آثار بی نیاز می کند، همچنین باید گفت که این شرح با محوریت نقل و عقل است، یعنی بسط مباحث عقلی و نقلی که علامه حلی وارد شده در ضمن آن برخی استدلالات جدید نیز اضافه شده است. 

 

حجت الاسلام رضانژاد به دیگر ویژگی های این اثر اشاره کرد و اظهار داشت: دیگر ویژگی این اثر توجه به مشرب های فلسفی مختلف است که باعث تنوع در پاسخ به مسائل کلامی مذکور در کتاب از دیدگاه‌های گوناگون فلسفی شده است، همچنین ویژگی دیگر این اثر طرح دیدگاه های مختلف نسبت به مسائل کلامی است که دیدگاه های متاخرین و معاصرین نیز در آن لحاظ شده است.

 

مدیر گروه کلام مجمع عالی حکمت اسلامی گفت: دیگر ویژگی این کتاب پرداختن به مباحث کلام جدید است که باید در پاسخ به برخی مسائل کلامی آن را لحاظ کرد و در این اثر به صورت مستقیم و غیرمستقیم به شبهات نوین اشاره و پاسخ داده شده و در هر بحثی شبهه مربوطه را چه بین المذهبی و چه بین الادیانی مطرح بدان اشاره شده تا مدرس و دانش پژوه بیشترین بهره را از این کتاب ببرد. 

 

وی در پایان با تجلیل از مؤلف این اثر ابراز داشت: اخلاص ایشان باعث شد تا با اهتمام ویژه ایشان چنین آثاری تولید شود و کتابی را نگارش کردند که در میان دیگر آثار کلامی می تواند در سطوح مختلف به عنوان یک منبع غنی مورد بهره برداری قرار گیرد، همین مساله سبب توجه جامعه علمی به این کتاب شده است و در میان چاپ جلد سوم این اثر جلد اول نیز با استقبال مواجه شده و در دست تجدید چاپ قرار گرفت.

 

 

در پایان مراسم حسن یوسفیان عضو هيئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی و مولف مجموعه کلام اسلامی، هدفمندی آثار پژوهشی را ضروری دانست و با تاکید بر اهمیت کتاب کشف المراد حاشیه های متعدد بر این کتاب و تلاش خود برای تحقیق و تبیین این اثر، گفت: این اثر در 3 جلد با موضوع خداشناسی راهنماشناسی و معاد شناسی در مجموع 2010 صفحه آماده شده و در مقدمات هر کتاب دورنمایی از آن مطرح شده است، تمام تلاش بنده بر این بوده است که حق تمامی مطالب ادا شود و کیفیت اثر تحت تاثیر کمیت آن قرار نگیرد.