حجت الاسلام خانجانی مطرح کرد؛
تبیین شاخصه‌های زیارت اصیل از منظر رهبر معظم انقلاب
عضو گروه مکتب امام و رهبری پژوهشكده باقر العلوم با تبیین دیدگاه رهبر معظم انقلاب در خصوص زیارت اصیل، راهکارهایی عملی برای انتقال این مفهوم به نسل جوان ارائه می‌دهد.
حجت الاسلام رضا خانجانی عضو گروه مکتب امام و رهبری پژوهشكده باقر العلوم در مصاحبه با خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، در خصوص معنا و ویژگی های زیارت در منظومه حضرت آیت الله خامنه‌ای بیان کرد: وقتی ما از «زیارت» صحبت می‌کنیم، یعنی زائر به محضر امام معصوم (علیه‌السلام) می‌رسد؛ همان‌طور که در زمان حیات ظاهری امام، افراد برای کسب فیض، معارف، مسائل شریعت و احکام دین خدمت ایشان می‌رسیدند، این امر پس از وفات ظاهری ایشان نیز مقدور و ممکن است. پس حقیقت زیارت، تشرف به محضر امام معصوم است.
وی ادامه داد: از منظر حضرت آقا، نکته کلیدی این است که وقتی به محضر امام مشرف می‌شوید، خودتان را واقعاً در محضر ایشان احساس کنید؛ این را یک امر صوری و ظاهری ندانید؛ لذا، با هر زبانی و با هر ادبیاتی که انسان می‌تواند، باید با امام سخن بگوید، البته با رعایت کامل شأن، منزلت و مقام والای ایشان؛ چرا که طبق مفاد زیارت‌نامه‌ها، امام معصوم زائر را می‌بیند، مشاهده می‌کند، کلامش را می‌شنود و سخنش را دریافت می‌کند به همین منظور این اتصال و ارتباط قلبی باید حتماً وجود داشته باشد.
حجت الاسلام خانجانی در خصوص بیان نظر رهبر انقلاب، اظهار داشت: ایشان حتی تأکید دارند که لزوماً نیاز نیست انسان خودش را به ضریح بمالد تا یک ارتباط فیزیکی صِرف برقرار شود و گمان کند که حالا زیارت کرده است، آن‌گونه که شاید برخی تصور می‌کنند. حقیقت زیارت، یک ارتباط دلی و قلبی است.
وی با اشاره به این نکته که با هر زبانی می‌شود با امام صحبت کرد، بیان کرد: اما کامل‌ترین نوع گفتگو و رعایت ادب و شأن، در مضامین همین زیارت‌نامه‌هایی است که به دست ما رسیده؛ که کامل‌ترینشان زیارت جامعه کبیره و زیارت امین‌الله است و بدین جهت است که حضرت آقا به‌ویژه بر زیارت جامعه کبیره با آن تفصیلات و جامعیتی که دارد، تأکید زیادی دارند که حتماً هنگام زیارت خوانده شود و مضامین آن با حضور قلب درک گردد.
حجت الاسلام خانجانی در بیان دیگر ویژگی های یک زیارت کامل و اصیل گفت: نکته دیگر، جنبه سلبی زیارت است. یعنی هر چیزی که خاطر انسان را مشغول می‌کند و باعث تفرقه حواس در محضر امام می‌شود، باید از آن اجتناب کرد. اموری که تمرکز برای گفتگو، درد دل و حس تشرف را به هم می‌زنند، باید کنار گذاشته شوند چون هر قدر این مشغله‌ها بیشتر باشد، انسان از حقیقت زیارت دورتر می‌شود، حتی اگر به لحاظ مکانی داخل حرم باشد.
وی در مقام پاسخ به چگونگی انتقال مفهوم عمیق زیارت به نسل جوان اظهار داشت: برای انتقال این مضامین، یکی از راهکارهای اصلی این است که سراغ تبیین باطن و حقیقت زیارت برای نسل جوان برویم. یکی از اشکالات موجود این است که معارف اصیل و عمیقی که در مقوله زیارت داریم – چه در روایات، چه در ادعیه و چه در مضامین زیارت‌نامه‌ها مثل جامعه کبیره و امین‌الله – به خوبی شرح، تفسیر، تبیین و روشنگری نشده‌اند.
حجت الاسلام خانجانی ادامه داد: به نظر می‌آید در گام اول، باید این مضامین بلند، همان‌طور که حضرت آقا هم به نوعی اشاره دارند، به درستی منتقل و تبیین شوند تا نسل جوان ما مطلع شوند که چه حقایق و معارف باطنی عمیقی در زیارت نهفته است و به مسائل سطحی و ظاهری اکتفا نکنند. متأسفانه گاهی چیز‌هایی که سندیت محکمی هم در شریعت ندارند، تبدیل به الگو یا امری رایج شده‌اند، در حالی که از لحاظ مبنایی قابل دفاع نیستند.
وی در بیان چگونگی انتقال مفاهیم، بیان داشت: ما می‌توانیم مضامین اصیل را برجسته کنیم. مثلاً یک بخش مهم، سنت و سیره خود حضرات معصومین (علیهم‌السلام) هنگام زیارت است که در تاریخ مستند و متقن ما آمده. به عنوان مثال، کیفیات و حالات امام سجاد (ع) هنگام زیارت پدر بزرگوارشان امام حسین (ع)، یا آداب و خصوصیاتی که امام صادق (ع) در زیارت جدشان اباعبدالله الحسین (ع) رعایت می‌کردند. اینها مضامین بسیار ارزشمندی هستند که متأسفانه کمتر نقل و گفتگو می‌شوند و منتقل نمی‌گردند. به همین دلیل، گاهی شاهد یک سطحی‌نگری و قشری‌نگری در مسائل مربوط به زیارت هستیم.
حجت الاسلام خانجانی ضمن تأکید بر لزوم حضور افراد مطلع بر این مفاهیم دینی در زیارتگاه ها، اظهار داشت: نکته دیگر اینکه، افراد مطلع و توانمندی که بتوانند این معارف را عمیقاً منتقل کنند، باید در مراکز زیارتی ما حضور فعال داشته باشند و با نسل جوان ارتباط بگیرند. بخشی از این انتقال معرفت هم می‌تواند و باید در برنامه‌های آموزشی، کتب درسی مدارس و دانشگاه‌ها گنجانده شود که متأسفانه در حال حاضر، این معارف زیارتی در نظام آموزشی و تربیتی ما کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛
وی در پایان گفت: نکته اساسی دیگری که باز جزو تأکیدات رهبری است و باید به جوانان منتقل شود، این است که در هنگام خواندن متن زیارت، انسان باید حقیقتاً این توجه دلی و قلبی را با مخاطب خودش، یعنی امام معصوم، برقرار کند. باید حقیقتاً مخاطب را در مقابل خود فرض کند و او را ببیند. این یک تکلم و گفتگوی واقعی است، نه یک امر غیرحقیقی و بدون پشتوانه. شما با کسی سخن می‌گویید که به حالات، ضمائر، شرایط روحی، خواسته‌ها، ضعف‌ها و نقص‌های شما کاملاً آگاه و مطلع است. در چنین شرایطی است که آن آثار و فضیلت‌های والای زیارت برای زائر حاصل می‌شود و بهره لازم را می‌برد.
ارسال نظرات