زیارت پلی برای وحدت بین مذاهب و ادیان

حجت الاسلام شهاب امانتچی، فعال فرهنگی و سخنران مذهبی، در گفت‌وگو با خبرنگار  گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا،ضمن اشاره به ویژگی‌های زیارت اصیل و کامل از نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی، اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب این مسئله را مبتنی بر آیات و روایات فرمایش کرده‌اند و اولین چیزی که یک زائر هنگام مشرف شدن به زیارت باید در ذهن داشته باشد، این است که امام او را می‌بیند و محیط بر عالم است.

وی افزود: همانطور که در زیارات اهل بیت علیهم السلام، مثلاً زیارت امام رضا (ع)، عرضه می‌داریم: «اشهد و ان تشهد و مقامی و تسمع کلامی»، شرط اول این است که ما به زیارت امامی می‌رویم که او ما را می‌بیند، صدای ما را می‌شنود و جواب ما را می‌دهد.

حجت الاسلام امانتچی بیان کرد: رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند که نباید رفت و آمد ما به حرم به صرف یک رفت و آمد عادی باشد، بلکه باید امام را حاضر، ناظر و شاهد بر اعمال، رفتار و کردار خود بدانیم چرا که به زیارت کسی می‌رویم که ما را می‌بیند، و این شرط اول است؛ یعنی باید این این نکته را به یاد داشته باشیم که به زیارت امامی می‌رویم که محیط بر عالم است.

وی ادامه داد: در بحث زیارت داریم که وقتی شما وارد حرم می‌شوی، در واقع، امام برای ما یک تذکره و دعوتنامه‌ای فرستاده که ما مشرف می‌شویم محضر امام؛ «تا که از جانب معشوق نباشد کششی، کوشش عاشق بیچاره به جایی نرسد»

حجت الاسلام امانتچی تاکید کرد: در درجه دوم، وقتی محضر امام می‌رسیم، باید تمام روح، فکر، جان، اعضا و جوارح و همه حواسمان جمع باشد که او ما را می‌بیند و محیط بر عالم است. یکی از شروط زیارت مقبوله این است که در ذهن داشته باشیم اینجا یک مکان معمولی نیست، بلکه محضر امام است.

وی به آداب زیارت اشاره کرد و گفت: آدابی هم برای زیارت نقل کرده‌اند؛ مثلاً اینکه وقتی به زیارت امام می‌روید، با امام حرف بزنید. بعضی زیارات ما مانند زیارت جامعه کبیره یا بعضی دعا‌های وارد شده، به زبان عربی هستند. همانطور که وقتی به زیارت یک شخصیت مهم می‌رویم، متنی آماده می‌شود و به نیابت از همه با آن شخصیت صحبت می‌کنند، در زیارت اهل بیت (ع) نیز متونی مانند زیارات و ادعیه وجود دارد که به محضر امام عرضه می‌شود و با امام حرف می‌زنند.

حجت الاسلام امانتچی افزود: آن امامی که در وهله اول عرض کردیم «اشهد و ان تشهد و مقامی»، ما را می‌بیند؛ «تسمع و کلامی ترد و سلامی»، صدای ما را می‌شنود، حالا قرار است با امام حرف بزنیم. نظر رهبر معظم انقلاب این است که گاهی لازم نیست شما لزوماً دعایی بخوانید که معنی آن را نمی‌دانید. همین حرف زدن عامیانه و دلی با امام، همین سلام دادن عامیانه با امام کافی است؛ چون روح ایشان در آن حرم شاهد و ناظر است. شما با هر زبانی می‌توانید زیارت کنید. البته استفاده از ادعیه و زیارات مأثوره که از لسان خود اهل بیت (ع) صادر شده، خالی از اجر نیست.

وی بیان داشت: فقط به صرف چسبیدن به ضریح و فکر کردن به اینکه زیارت قبول شده، اکتفا نکنید؛ بلکه آدابی که در زیارت نقل شده را انجام دهید. این مصداق یک زیارت کامل است که بروید به زیارت امام، دلتان را به امام متصل کنید و متوجه امام نمایید. چرا که  امام شما را توجه کرده و طلبیده است؛ حالا شما هم باید دلتان را متوجه امام بکنید.

حجت الاسلام امانتچی اظهار کرد: این ارتباط دلی یکی از چیز‌هایی است که نقل کرده‌اند و من در بیانات رهبر معظم انقلاب هم دیدم که ایشان این را فرموده‌اند. همچنین بعضی آداب زیارت مانند ذکر گفتن داخل حرم، نماز خواندن، تکبیر و تهلیل گفتن، لا اله الا الله گفتن، و تقدیم این نماز و دعا به روح امام از کار‌هایی است که باید در زیارات مد نظر داشت.

مغناطیس سیدالشهدا همه را می‌کِشد

وی در ادامه و در پاسخ به سوالی درباره نحوه معرفی زیارت به نسل جوان، اظهار داشت: یکی از دستاورد‌های اربعین این بوده است که این سفر زیارتی در سال‌های اخیر در کشور ما تسری پیدا کرد و امروز مردم خاطره خوشی از زیارت اربعین دارند. به نظر من، یکی از شاخصه‌های مهم زیارت اربعین این است که هر طیفی با هر سلیقه‌ای، با هر تیپ و قیافه‌ای، با هر عقایدی خودش را ملزم می‌داند که در ایام اربعین خود را به امام حسین (ع) برساند. 

حجت الاسلام امانتچی این مثال را مصداق عینی دانست و افزود: از قاب تلویزیون دیدیم و خودمان هم به زیارت رفتیم و می‌بینیم که افراد متفاوتی با تیپ‌ها و قیافه‌های مختلف، کسانی که شاید تیپشان مذهبی نباشد، ولی مغناطیس امام حسین (ع) آنها را کشانده است.

وی بیان کرد: بخشی از این مسئله به ما برمی‌گردد که معرفی خوبی از امام و زیارت داشته باشیم. بخشی نیز به مسائل چشیدنی مربوط است. اگر ما مثلاً می‌خواهیم به زیارت اباعبدالله (ع) برویم، شده دست دو یا سه نفر را بگیریم و ببریم؛ این خودش مایه برکت است. وقتی طرف را وارد این طریق مشایه می‌کنی، یک بار حلاوت و شیرینی زیارت امام حسین (ع) را می‌چشد و دیگر دست برنمی‌دارد؛ چه بسا زندگی‌اش متحول می‌شود به واسطه زیارت، چون برکات خاص خودش را دارد.

حجت الاسلام امانتچی اضافه کرد: و بخشی از این موفقیت به این برمی‌گردد که ما گفتار درستی در باب زیارت داشته باشیم. بخشی هم برمی‌گردد به حرکت خود آن جوان؛ یعنی بتوانید برایش یک مقدمه‌چینی بکنید. گاهی در محافل و مجالس، به کسی می‌گوییم زیارت رفته‌ای، می‌گوید نه؛ ولی وقتی از زیارت اربعین و شیرینی‌ها و برکات آن برایش می‌گویی، جذب می‌شود.

وی تاکید کرد: لذا گاهی می‌شود با یک کاروانی ده نفر، بیست نفر، چهل نفر، این کار را انجام دهیم و یک زیارت آسان برای نوجوانان و جوانان، رقم بزنیم.

نقش زیارت در تقویت وحدت اسلامی 

حجت الاسلام امانتچی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر نقش زیارت در تقویت وحدت اسلامی و چرایی تاکید رهبری بر این موضوع، گفت: دوباره به زیارت ابی عبدالله (ع) اشاره می‌کنم که یک نقطه عطف بود در این جریان. شما ببینید وقتی حرم امام رضا (ع) مشرف می‌شوید، افرادی را می‌بینید که شاید اصلاً شیعه نباشند. من دیده‌ام طرف مسلمان نیست، وارد حرم امام شده است.

وی افزود: در جریان اربعین این را به وضوح می‌بینیم که نه تنها فرق دیگر اسلامی، بلکه از ادیان متفاوت، همگی با پای پیاده به سمت سیدالشهدا (ع) در ایام اربعین راهپیمایی می‌کنند؛ به نظر من، جریان زیارت نه تنها می‌تواند استحکام ایجاد کند بین فرق مختلف و ارتباطشان را تقویت کند، بلکه بین ادیان هم می‌تواند یک انس و الفتی ایجاد کند.

حجت الاسلام امانتچی بیان داشت: در جریان زیارت امام حسین (ع)، من دیده‌ام طرف مسیحی می‌آید زیارت اباعبدالله (ع)؛ لذا رهبر معظم انقلاب هم به این قضیه تاکید داشتند که زیارت اهل بیت (ع) یک تقویتی ایجاد می‌کند در ارتباطات بین مذاهب گوناگون. اما به شرط اینکه ما‌ها در جریان زیارت، یک دورنمای خوبی از آن نشان دهیم.

وی ادامه داد: گاهی شده که مثلاً طرف با عقیده‌ای غیر از عقیده ما آمده، وارد حرم امام شده و از این زیارت بهره‌ها برده است؛ لذا زیارات اهل بیت (ع) به نظر من خیلی می‌تواند ارتباطات اجتماعی ما را تقویت کند و یک استحکامی ایجاد کند و یک نقطه اتصالی باشد به همه ادیان و بین همه سندها؛ نه تنها شیعیان، بلکه همه فرق و همه ادیان می‌توانند به واسطه زیارت یک نقطه مشترکی با همدیگر داشته باشند.

حجت الاسلام امانتچی در پایان گفت: شده و ما خیلی دیده‌ایم به وضوح که طرف اصلاً مسلمان نبوده، ولی یک زیارت امام حسین (ع) یا امام رضا (ع) آمده و باعث شده که اصلاً عقایدش تغییر بکند؛ لذا زیارت خیلی می‌تواند تاثیرگذار باشد، چرا که وقتی به زیارت امام می‌رویم، او امامی است که ما را رصد می‌کند.

«یار نزدیک‌تر از من به من است، وین عجب‌تر که من از وی دورم. چه کنم با که بگویم غم دل، یار در خانه و من مهجورم.»