معرفی گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاری رسا، گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) سابقه‌ای در دهه پنجاه دارد؛ زمانی که علامه مصباح یزدی مؤسسه در راه حق را راه‌اندازی کرد، بحث علوم انسانی اسلامی را شکل داد و فضای مطالعات تطبیقی اسلام و مطالعات متعارف را پی‌ریزی کرد؛ در این راستا نیروهای خوبی پرورش یافت که مرحوم دکتر داودی مدیریت آن گروه اقتصاد را در سال 1364 بر عهده داشت.

ظرفیتی که به وسیله مرحوم علامه مصباح یزدی ایجاد شد اکنون به درخت تنومند گروه اقتصاد مؤسسه امام خمینی (ره) تبدیل شده است که هشت هشت هیأت علمی، دو استاد تمام، یک دانشیار و پنج استادیار در کادر علمی خود دارد.

در سی سال گذشته بیش از دویست نفر دانش آموخته این گروه بوده است که 24 نفر موفق به اخذ مدرک دکتری، 85 نفر ارشد و بیش از صد نفر کارشناسی اقتصاد شده‌اند؛ نظام درسی مؤسسه امام خمینی (ره) بر مبنای اقتصاد اسلامی بوده است.

دانشجویان اقتصاد این مؤسسه معارف قرآن، فلسفه اسلامی، فقه و اقتصاد متعارف را با هم می‌خوانند و به چهار وجهی مسلط می‌شوند که پس از فارغ التحصیلی دارای توانمندی‌های زیادی هستند. دانشجویان کنونی اقتصاد در این مؤسسه 44 نفر هستند که 16 نفر در مقطع دکتری و 28 نفر نیز کارشناسی تحصیل می‌کنند و به زودی یک دوره کارشناسی ارشد نیز برگزار خواهد کرد.

طرح‌های مطالعاتی گروه اقتصاد مؤسسه امام خمینی (ره)

طرح‌های مطالعاتی متعددی در مؤسسه اجرایی و بیش از پنجاه کتاب منتشر شده است؛ بیش از 260 مقاله به وسیله اساتید و دانشجویان این مؤسسه منتشر شده است؛ مجله معرفت اقتصاد اسلامی از سال 1388 منتشر می‌شود که اکنون شماره سی آن در حال انتشار است؛ بیش از 270 مقاله در این مجله منتشر شده است؛ این مجله عمومی است ولی برخی از ویژه‌نامه‌های آن به اقتصاد اسلامی اختصاص داشته است.

یکی از کارهای پایه‌ای که مؤسسه امام خمینی (ره) به برکت مرحومان علامه مصباح یزدی، داودی و خلیلیان اوایل دهه نود انجام داده است، طراحی رشته فلسفه اقتصاد اسلامی برای اولین بار در ایران یا حتی جهان است که با مشارکت دانشگاه علامه طباطبایی (ره) انجام شد؛ سرفصل‌های دکتری فلسفه اقتصاد به تصویب وزارت علوم رسید؛ تاکنون مؤسسه سه دوره دانشجوی دکتری فلسفه اقتصاد پذیرفته که هجده نفر در این رشته فارغ التحصیل شده‌اند که گروه اخیر آن در حال نگارش پایان نامه هستند و بخشی از این دانشجویان به عنوان هیأت علمی جذب شده‌اند.

با توجه به توانمندی اساتید، کتاب‌های درسی متنوعی نوشته شده که الان در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود؛ این کتاب‌ها تنوعی به وسعت فلسفه اقتصاد اسلامی تا اقتصاد خرد و مانند این‌ها دارد.

ورود گروه اقتصاد موسسه امام به سیاستگذاری اقتصادی

گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) تنها در تئوری باقی نمانده و وارد فضای سیاستگذاری اقتصاد شده است؛ مرحوم دکتر داودی در دوره‌ای که معاون اول رئیس جمهور بود زمینه ورود اساتید و دانشجویان مؤسسه را در برنامه پنجم توسعه فراهم کرد که حتی تا مراتب بالا در شورای تدوین شرکت می‌کردند؛ در برنامه هفتم پیشرفت نیز وارد شدند و پیشنهادات خود را مطرح کردند.

دوره‌ای که آقای دکتر داودی در مرکز تحقیقات استراتژیک بود که تاریخ آن بعد از سال 1388 تا  1392 است، ایشان زمینه تدوین کتاب‌های شاخص‌های الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را فراهم کرد که بیش از شصت کتاب منتشر شد؛ در این ذخیره بسیار عالی شاخص‌های عدالت، بانکداری اسلامی، تولید طیب، تجارت خارجی و حتی فرهنگ و سیاست نوشته شده است.

این فضا ظرفیت بسیار خوبی برای پرورش پژوهشگران اقتصاد اسلامی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) ایجاد کرده است و توانست به تولید آثار اقتصاد اسلامی و اخذ جوایز متعدد در کتاب‌های سال حوزه و سایر رویدادهای علمی کمک کند.

شجره طیبه‌ای که علامه مصباح یزدی (ره) قبل از انقلاب در قالب مؤسسه در راه حق غرس کرد، به مؤسسه بنیاد پژوهشی باقر العلوم شد و بعد به مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) تبدیل شد، اکنون آهسته آهسته جایگاه خود را حتی در فضای تولید علم و دانش اقتصاد و اقتصاد اسلامی پیدا می‌کند.

گروه اقتصاد این مؤسسه محدویت‌هایی از نظر نیروی انسانی و بودجه دارد که در مقایسه با سایر مراکز پرورش دهنده نیروهای اندیشمند است؛ شاید بتوان گفت مراکز دیگر در حال استفاده از نیروهای این مؤسسه هستند.

پژوهشگاه‌های «حوزه و دانشگاه»، «فرهنگ و اندیشه اسلامی»، «دانشگاه قم» و «دانشگاه مفید» نیز در پرورش نیرو وارد شده‌اند که انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه و سایر مراکز می‌توانند باعث تقویت ادبیات اقتصاد اسلامی در فضای سیاستگذاری اقتصادی شوند.

امیدواریم تلاش‌های مرحومان علامه مصباح، داودی، خلیلیان و انصاری و سایر اساتید دیگر اقتصاد اسلامی، در چهل یا پنجاه سال گذشته به ثمر برسد و بتوانیم نتایج آن را در سفره مردم ببینیم.

وقتی کارهای چنین گروه‌هایی مفید است که بتوانند مشکلات اقتصادی مردم و کشور را حل کنند که به نظر می‌رسد اقتصاد اسلامی و آموزه‌های اسلامی ظرفیت بالایی برای انجام این کار دارد که اگر اقبال شود می‌تواند بسیاری از مشکلات به ظاهر لاینحل را حل کند و مردم به آینده اقتصاد ایران امیدوار شوند.