لزوم فرماندهی یکپارچه رسانهای در بحرانها

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، داوود شمس مسئول سازمان بسیج رسانه استان قم در نشست علمی «بازخوانی تجارب مدیران رسانهای در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه» که عصر چهارشنبه به همت خبرگزاری رسا و با همکاری سازمان بسیج رسانه قم برگزار شد با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای انقلاب اسلامی بهویژه شهید والامقام محققی بر نقش محوری رهبر معظم انقلاب اسلامی و رسانهها در شکلدهی به همبستگی ملی در جریان جنگ اخیر تأکید کرد.
وی با اشاره به اهمیت بازخوانی عملکرد رسانهها در میدان جنگ نرم، گفت: در ماجرای جنگ ۱۲ روزه رسانهها تجربهای متفاوت و عبرتآموز را از سر گذراندند. این تجربه نشان داد که رسانههای کشور بهرغم تلاشهای خالصانه و فداکارانه پیش از آغاز بحران فاقد یک فرماندهی واحد، منسجم و اقناعکننده در حوزه تولید محتوا بودند.
شمس افزود: یکی از مهمترین کاستیهایی که در این میدان رسانهای مشاهده شد نبود گفتمانسازی هدفمند و شبکهسازی مؤثر در ذیل یک قرارگاه یا فرماندهی رسانهای کلان بود. هر رسانهای بهطور مستقل اقداماتی انجام داد اما این اقدامات در غیاب یک طرحریزی منسجم نتوانستند به تولید یک پیام ملی فراگیر و اثرگذار منجر شوند.
احیای مرجعیت رسانهای صدا و سیما در بحران اخیر
وی ضمن قدردانی از عملکرد صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، تأکید کرد: رسانه ملی در این ماجرا نقش بسیار برجستهای ایفا کرد. صدا و سیما توانست با بازآفرینی مرجعیت رسانهای خود در ذهن مخاطب احساس غرور و عزت ملی را در جامعه احیا کند و به عاملی برای همبستگی ملی تبدیل شود. در روزهایی که جامعه تشنه روایتهای قابل اعتماد بود رسانه ملی با هوشمندی توانست مردم را پای تلویزیون بنشاند و اعتماد عمومی را تقویت کند.
مسئول بسیج رسانه قم با اشاره به عملکرد رسانهای در سطح استان گفت: در استان قم اگرچه مدیریت بحران بهخوبی شکل گرفت و هماهنگیهای عملیاتی و میدانی انجام شد، اما جای خالی یک قرارگاه رسانهای مشخص با ساختار تعریفشده کاملاً احساس میشد. تجربه اخیر نشان داد که لازم است در شرایط بحرانی کمیتهای هماهنگکننده برای مدیریت محتوا، پوشش خبری، هماهنگی میان رسانهها و جلوگیری از موازیکاری شکل بگیرد.
وی در ادامه با ابراز تأسف از اینکه ظرفیتهای قابل توجهی در میان نیروهای رسانهای استان قم بلااستفاده باقی ماند، گفت: برخی از فعالان رسانهای استان در همان روزهای ابتدایی برای همکاری اعلام آمادگی کرده بودند، اما متأسفانه سازوکاری برای بهکارگیری منسجم این نیروها تعریف نشده بود و همین خلأ موجب شد که نتوان از این ظرفیتهای موجود بهرهبرداری مناسبی کرد.
شمس با بیان اینکه مدیریت رسانهای در بحرانها نیازمند پیشبینیهای ساختاری و زیرساختی دقیق است، تأکید کرد: یکی از چالشهای احتمالی در بحرانهای آینده قطع کامل دسترسی به اینترنت است؛ مسئلهای که میتواند تمام فرآیند ارتباطی رسانهها را مختل کند. بنابراین لازم است از هماکنون بسترهای رسانهای جایگزین اعم از شبکههای رادیویی محلی، سامانههای پیامرسان ملی، کانالهای تلویزیونی استانی و ابزارهای انتقال پیام مستقل از اینترنت طراحی و پیشبینی شود.
لزوم بازطراحی فرماندهی رسانهای برای شرایط بحرانی
وی افزود: رسانهها باید همزمان با ارتقای توانمندیهای فنی به بازطراحی مدلهای فرماندهی و عملیات رسانهای در شرایط جنگی و بحرانی بیندیشند. نمیتوان انتظار داشت در هنگامه بحران بهصورت خودجوش، ساختار رسانهای سامان یابد. این ساختار باید پیشاپیش تعریف، تمرین و هماهنگ شده باشد.
شمس در پایان سخنان خود تصریح کرد: درسی که از این جنگ رسانهای آموختیم آن است که وحدت روایت، انسجام در فرماندهی، هماهنگی در عملیات رسانهای و استفاده حداکثری از ظرفیتهای بومی، چهار مؤلفه اساسی پیروزی در جنگهای شناختی و روایتمحور آینده خواهند بود. امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند یک قرارگاه فراگیر رسانهای با رویکرد جهادی و مردمی هستیم که هم برای شرایط عادی برنامه داشته باشد و هم برای شرایط بحرانی، سناریوهای مشخصی را طراحی کرده باشد.
نشست علمی «بازخوانی تجارب مدیران رسانهای در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه» از سلسله نشستهای «بازکاوی جنگ و صلح تحمیلی از منظر آموزههای اسلامی» با حضور جمعی از مدیران رسانهای، کارشناسان حوزه جنگ نرم و فعالان رسانهای استان قم در سالن جلسات خبرگزاری رسا برگزار شد.