تولید؛ کلید پیشرفت و استقلال ملی در اندیشه رهبر معظم انقلاب

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، یکی از اصول بنیادین و راهبردی در منظومه فکری اقتصادی رهبر معظم انقلاب اسلامی مسئله «تولید» و جایگاه آن در پیشرفت همهجانبه کشور است. معظمله در بیانات متعدد خود تولید را بهمثابه «کلید» حرکت اقتصادی و زیربنای استقلال و عزت یک ملت معرفی کردهاند. این نگاه نشان میدهد که بدون رونق تولید داخلی سخن گفتن از استقلال اقتصادی، عدالت اجتماعی و رفاه عمومی چیزی جز شعاری بیپایه و بیثمر نخواهد بود. همانگونه که ایشان در دیدار با رئیسجمهور و اعضای هیئت دولت در تاریخ ۱۶/۶/۱۴۰۴ فرمودند: «تولید کلید پیشرفت اقتصاد کشور است.» این تعبیر بیانگر اهمیت بیبدیل تولید در تحقق اهداف اقتصادی و اجتماعی کشور است.
در اندیشه رهبر معظم انقلاب تولید محدود به افزایش کالا یا خدمات نیست بلکه به معنای یک حرکت همهجانبه در حوزههای صنعتی، کشاورزی، دانشبنیان و فناوریهای نوین است. این حرکت هدفمند نه تنها برای انباشت سرمایه بلکه برای استحکام بنیانهای استقلال ملی، ایجاد اشتغال پایدار، کاهش فاصله طبقاتی و تحقق عدالت اجتماعی است. بدین ترتیب جامعهای که از تولید ملی غافل گردد خواهناخواه در مسیر وابستگی به بیگانگان و سلطهپذیری قرار خواهد گرفت.
۱. تولید، محور پیشرفت اقتصادی
رهبر معظم انقلاب اسلامی تولید را بهعنوان ستون فقرات اقتصاد ملی معرفی کردهاند. از نظر ایشان گرچه عوامل مختلفی چون سرمایهگذاری، نیروی انسانی ماهر، فناوریهای نوین و مدیریت کارآمد در رشد اقتصادی مؤثرند هیچیک بدون حضور فعال تولید نمیتواند آثار مطلوب خود را بر جای گذارد. تولید همان محور است که سایر عناصر اقتصادی بر آن استوار میشوند و رونق آن به معنای به حرکت درآمدن تمامی ظرفیتهای بالقوه کشور در عرصههای گوناگون است.
تولید در نگاه معظمله صرفاً به معنای افزایش تعداد کارخانهها یا بالا بردن آمار محصولات نیست بلکه حرکتی جامع است که صنایع مادر، کشاورزی پیشرفته و دانشمحور و حوزه فناوریهای نوین را دربرمیگیرد. از این منظر هیچ برنامه اقتصادی که به تقویت تولید نینجامد، نمیتواند موفق باشد. سرمایهگذاری بدون تولید به رکود منجر میشود، فناوری بدون پیوند با تولید به واردات تبدیل میگردد و نیروی انسانی بدون حضور در تولید دچار بیکاری و مهاجرت خواهد شد.
همچنین،معظمله هشدار میدهند که دشمنان با درک جایگاه کلیدی تولید تحریمها و فشارهای اقتصادی خود را متوجه این بخش میکنند. بنابراین حمایت از تولید داخلی نه انتخابی بلکه یک ضرورت راهبردی است که اقتصاد ملی را در برابر تهدیدهای خارجی مصون میسازد. تولید در این معنا همان قلعه مستحکمی است که اگر تقویت شود اقتصاد ملی در برابر طوفانهای خارجی استوار خواهد ماند و عزت امت اسلامی محفوظ خواهد بود.
۲. تولید و عدالت اجتماعی
یکی از ویژگیهای برجسته اندیشه اقتصادی رهبر معظم انقلاب، پیوند ناگسستنی میان تولید و عدالت اجتماعی است. معظمله تصریح فرمودهاند: «رفاه اقتصادی همراه با عدالت، همراه با روح مواسات و برادری در سایه اسلام بهدست میآید» (۱۳۷۸/۰۳/۱۲). این نگاه نشان میدهد که تولید مطلوب آن است که به خدمت عدالت اجتماعی درآید. رونق تولید باید منجر به کاهش فاصله طبقاتی، ایجاد فرصتهای شغلی برای همه اقشار جامعه و توزیع عادلانه امکانات گردد.
تولیدی که تنها به نفع قشر محدودی از سرمایهداران باشد و اکثریت جامعه را در حاشیه قرار دهد نه تنها مطلوب اسلام نیست بلکه مردود و مایه بیعدالتی است. در مقابل تولید همراه با روحیه مواسات و برادری، همان تولید اسلامی ـ انقلابی است که رهبر معظم انقلاب آن را شاخصه اصلی پیشرفت اقتصادی میدانند.
در این دیدگاه یکی از معیارهای اصلی ارزیابی سیاستهای اقتصادی، تأثیر آنها بر عدالت اجتماعی است. هر سیاستی که رشد تولید را به همراه داشته باشد اما به توزیع عادلانه ثروت نپردازد، از نظر اسلامی موفق و مشروع نیست. بدین ترتیب تولید در اندیشه معظمله نه تنها یک حرکت اقتصادی بلکه تکلیفی اجتماعی و اخلاقی است که باید در خدمت عدالت، کرامت انسانی و رفاه عمومی قرار گیرد.
۳. مدیریت علمی و ثبات سیاستها
از دیگر ارکان اساسی در اندیشه اقتصادی رهبر معظم انقلاب لزوم مدیریت علمی، برنامهریزی مدبرانه و ثبات سیاستها در تولید است. ایشان در اجتماع مردم شیروان در سال ۱۳۹۱ تأکید کردند: «در پیشرفت اقتصاد، سه عنصر مهم است: نگاه علمی، برنامهریزی مدبرانه و ثبات و استمرار سیاستها.»
این سه عنصر به معنای پیشگیری از سه آفت اساسی در حوزه تولید است:
- نگاه غیرعلمی و تصمیمات ناپخته
- شتابزدگی یا کندی در برنامهریزی که فرصتها را از دست میدهد
- تغییر مداوم سیاستها که اعتماد فعالان اقتصادی را کاهش میدهد
تولید زمانی ثمربخش است که مبتنی بر مطالعات علمی، تجربههای بومی و بینالمللی و برنامهریزی دقیق باشد. برنامهریزی مدبرانه یعنی اقدامات شتابزده و هیجانی انجام نشود و در عین حال فرصتها از دست نرود. ثبات سیاستها نیز اعتماد فعالان اقتصادی را حفظ میکند و مانع خروج سرمایه میشود. این سه ضلع، مثلث موفقیت تولید در اقتصاد اسلامی است.
۴. تولید و اقتصاد مقاومتی
رهبر معظم انقلاب اسلامی تولید را رکن اساسی اقتصاد مقاومتی میدانند. اقتصاد مقاومتی نه صرفاً یک شعار بلکه راهبردی علمی برای مصونسازی کشور در برابر فشارها و تحریمهاست. این راهبرد شامل اتکا به ظرفیتهای داخلی، رونق تولید ملی، ارتقای بهرهوری، کاهش وابستگی و استفاده هوشمندانه از منابع بومی است.
تولید در این منظومه بهمثابه ستون فقرات اقتصاد مقاومتی است. زمانی که چرخه تولید فعال نباشد کشور ناگزیر به واردات و وابستگی خواهد شد و دشمنان از همین نقطه ضعف برای فشار استفاده میکنند. از این رو حمایت همهجانبه از تولید داخلی ضروری است و باید در سیاستگذاری، اقدامات اجرایی، اصلاح نظام مالیاتی، مبارزه با قاچاق کالا و حمایتهای مالی و بانکی نمود پیدا کند. تولید داخلی فعال نه تنها اثر تحریمها را خنثی میکند بلکه کشور را در مسیر پیشرفت و استقلال اقتصادی قرار میدهد.
۵. تولید، هویت و عزت ملی
رهبر معظم انقلاب بر این باورند که تولید صرفاً فرآیندی اقتصادی نیست بلکه هویتساز و عزتآفرین است. کشوری که توانایی تولید داشته باشد، اعم از صنایع مادر، کالاهای اساسی یا محصولات فناورانه در عرصه جهانی با سربلندی ظاهر میشود و استقلال سیاسی، فرهنگی و امنیتی خود را تضمین میکند.
ملتی که به واردات وابسته باشد، در معرض ذلت و تحقیر قرار میگیرد و روحیه خودباوری خود را از دست میدهد. بنابراین تولید ملی نه تنها ضرورت اقتصادی بلکه تکلیفی تمدنی و دینی است. رهبر معظم انقلاب تأکید میکنند که تولید باید به گفتمان عمومی تبدیل شود و هر ایرانی اعم از تولیدکننده یا مصرفکننده وظیفهای ملی و دینی در حمایت از تولید داخلی دارد. حمایت از تولید، در حقیقت، حمایت از هویت و عزت ملی است.
جمعبندی
در نگاه کلان اندیشه اقتصادی رهبر معظم انقلاب بر محور تولید استوار است. تولید نه یک امر حاشیهای یا ابزار محدود بلکه حقیقتی بنیادی و راهبردی است که حیات اقتصادی جامعه اسلامی بر آن بنا میشود. تولید کلید گشایش درهای رفاه عمومی، عدالت اجتماعی، استقلال ملی و عزت بینالمللی است.
ویژگی بارز این اندیشه آن است که تولید مطلوب صرفاً به افزایش کمی محصولات محدود نمیشود بلکه باید مبتنی بر علم و دانش روز همراه با عدالت اجتماعی دارای ثبات و استمرار سیاستها و مقاوم در برابر فشارهای خارجی باشد. هر سیاست اقتصادی باید با معیار «تأثیر بر تولید» سنجیده شود و تولید داخلی وظیفهای همگانی و تکلیفی الهی ـ اجتماعی است که آینده ملت ایران و امت اسلامی بر آن بنا خواهد شد.
بدین ترتیب تولید در اندیشه رهبر معظم انقلاب نه نسخهای مقطعی برای عبور از بحران اقتصادی بلکه راهبردی کلان، دائمی و تمدنی است. تولید همان ستون فقرات پیشرفت همهجانبه و مقدمه تحقق «تمدن نوین اسلامی» است که معظمله آن را افق راهبردی انقلاب اسلامی معرفی کردهاند. حمایت همگانی از تولید داخلی، وظیفهای ملی، دینی و اجتماعی است که عزت و کرامت ملت ایران را تضمین میکند و استقلال کشور را در عرصه جهانی پاس میدارد.