حجت‌الاسلام والمسلمین وطن‌خواه در گفت‌وگو با رسا تبیین کرد؛
۴ عرصه آشکار همراهی آیت‌الله سعادت‌پرور با مسیر ولایت/الگویی از پیوند عرفان، فقاهت و ولایت
استاد اخلاق حوزه علمیه قم درباره شخصیت علمی و معنوی آیت‌الله سعادت‌پرور گفت: ایشان عالمی کم‌نظیر بودند که تربیت یافته مکتب علامه طباطبایی و امام خمینی بودند و همواره با عشق به خدا و انقلاب، نسل جدیدی از شاگردان را تربیت کردند.
اشاره: آیت‌الله سعادت‌پرور نمونه کم‌نظیری از پیوند علم، معنویت و روح انقلابی در حوزه بود؛ عالمی که هم از مکتب علامه طباطبایی ژرفای سلوک و معارف را آموخت و هم در محضر امام خمینی(ره) درس فقاهت و ولایت را فراگرفت. این عمق علمی در آثار ماندگاری چون « سرالأسرار» و «پاسداران حریم عشق» متجلی است؛ آثاری که از نگاه دقیق او به قرآن، روایات و سیره اولیای الهی حکایت دارد. اما جوهره شخصیت او تنها در نوشته‌ها خلاصه نمی‌شود؛ عشق الهی در جانش شعر آفرید و تربیت معنوی در وجودش شاگردانی ساخت که امروز ادامه‌دهنده راه اویند.
همراهی صادقانه‌اش با نهضت امام(ره)، غیرت در برابر مخالفان مسیر ولایت و حضور مؤثر در میدان‌های حساس انقلاب از ایمان آگاهانه‌اش سرچشمه می‌گرفت. در یک جمله میراث آیت الله سعادت‌پرور میراث «علمِ ریشه‌دار، معنویتِ زلال و تربیتی ماندگار» است؛ سرمایه‌ای که حوزه همچنان از آن بهره‌مند است.
در همین راستا خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، با حجت الاسلام والمسلمین حسن وطن خواه استاد اخلاق حوزه علمیه قم گفت‌وگویی داشته است که در ادامه تقدیم خوانندگان گرامی می شود:
رسا ـ آیت‌الله سعادت‌پرور را بیش از هر چیز با عنوان «استاد اخلاق» می‌شناسند. به نظر شما جایگاه علمی و معنوی ایشان چگونه قابل ارزیابی است؟
در پاسخ باید گفت که ایشان از حیث علمی و معنوی چهره‌ای کم‌نظیر بودند. آیت‌الله سعادت‌پرور هم در مکتب مرحوم علامه طباطبایی رضوان‌الله‌علیه به‌ویژه در مباحث سیر و سلوک تربیت شدند و هم در محضر امام خمینی رضوان‌الله‌علیه فقه و اصول را آموختند. همچنین از درس بزرگانی مانند آیت‌الله بروجردی و دیگر علمای برجسته آن دوران بهره برده بودند.
از نظر علمی به‌ویژه در حوزه کتاب و سنت شخصیتی بسیار توانمند و مسلط بودند و در روایت‌شناسی و تحلیل روایات، کارهای عمیق و دقیقی داشتند. در تفسیر قرآن نیز بر مبنای فطرت روشی خاص ارائه می‌دادند و آیات را با رویکردی فطرت‌محور تبیین می‌کردند.
یکی از آثار مهم ایشان کتاب «سرالأسرار» است که درباره حدیث معراج نوشته شده است. این کتابِ دو جلدی به زبان عربی که با ترجمه فارسی نیز منتشر شده، حاصل سال‌ها تتبع ایشان در معارف روایی و نکات دقیق عرفانی است.
در عرصه شعر نیز توفیقات زیادی داشتند؛ چون حقیقتاً عاشق خدا بودند و عشق الهی در جان ایشان موج می‌زد. کتاب «جمال آفتاب» شامل شرح شعرهای عرفانی حافظ از ایشان است و در جلسات اخلاق نیز بخشی از این اشعار را می‌خواندند. محتوای این اشعار کاملاً معرفتی، سلوکی و ناظر به تهذیب نفس است و بر تربیت شاگردانشان تأثیر زیادی داشت.
ایشان لحظه‌ای از تعلیم، تربیت و مطالعه بازنمی‌ایستادند؛ یا در حال تدریس بودند، یا تألیف، یا رسیدگی به شاگردان و انتقال معارفی که از علامه طباطبایی و دیگر استادانشان آموخته بودند. تعبیر می‌کردند که شاگردپروری بهترین بهره عمر است و واقعاً هم عمرشان را در همین مسیر صرف کردند.
در کنار مباحث علمی، تتبع گسترده‌ای در زندگی و سیره علما و اولیای الهی داشتند. حاصل این مطالعات در کتاب «پاسداران حریم عشق» منتشر شده است؛ کتابی که فقط زندگی‌نامه علما نیست بلکه مجموعه‌ای از حکمت‌ها، نصایح، نکات اخلاقی و معارفی است که از بزرگان دین نقل کرده‌اند.
آثار دیگری نیز از ایشان باقی مانده از جمله کتاب‌هایی دربارۀ حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها، درباره امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف مانند «شموس المضیئه» و نیز مجموعه‌هایی درباره معارف الهی که در کتاب‌فروشی‌ها در دسترس علاقه‌مندان است. کسانی که بخواهند با شخصیت ایشان آشنا شوند می‌توانند به این آثار مراجعه کنند. همچنین یکی از کتاب‌ها به طور کامل به زندگی‌نامه، اندیشه‌ها و پندهای اخلاقی ایشان اختصاص دارد.
بزرگانی همچون آیت‌الله استادی و علامه مصباح یزدی نیز شخصیت علمی و عرفانی آیت‌الله سعادت‌پرور را مورد تأیید قرار داده‌اند و آثار ایشان را ارزشمند و قابل اعتنا دانسته‌اند.
رسا ـ آیت‌الله سعادت‌پرور از چهره‌های همراه امام و انقلاب بودند. این همراهی در چه عرصه‌هایی بروز داشت؟
از همان دوران جوانی پیش از آن‌که به قم بیایند، روحیه انقلابی در ایشان شکل گرفته بود. در سال‌های نهضت ملی شدن صنعت نفت و دوره فعالیت‌های آیت‌الله کاشانی و دکتر مصدق ایشان به جریان‌های سیاسی زمان خود توجه داشتند و نسبت به تحولات کشور حساس بودند. این پایگاه فکری، بعدها در مسیر همراهی با نهضت امام خمینی رضوان‌الله‌علیه تقویت شد.
آیت‌الله سعادت‌پرور ارادت ویژه‌ای به امام داشتند و این ارادت را نه فقط در احساس بلکه در عمل نشان می‌دادند؛ به تعبیر خودشان همان‌گونه که در معنویت «فانی در علامه طباطبایی» بودند در مسیر انقلاب نیز چنین دلبستگی عمیقی به امام(ره) داشتند.
با اینکه جلسات ایشان عمدتاً اخلاقی و تربیتی بود اما هرگز از مسائل سیاسی زمان غفلت نمی‌کردند و به‌صورت دقیق نسبت به تحولات انقلاب، رهبری و آینده نظام توجه داشتند. بارها نیز ملاقات‌های خصوصی و غیرعلنی با رهبر معظم انقلاب داشتند و نسبت به رهنمودهای ایشان حساس و مطیع بودند.
در یک جمع‌بندی می‌توان گفت همراهی آیت‌الله سعادت‌پرور با انقلاب در چند عرصه آشکار بود: نخست، پیشینه سیاسی در دوران جوانی؛ دوم، حمایت عمیق و بی‌پیرایه از امام خمینی(ره)؛ سوم، تبیین و دفاع از خط انقلاب در جلسات اخلاقی و چهارم، ارتباط و همدلی صمیمانه با رهبر معظم انقلاب. این همراهی نه شعاری بلکه برخاسته از ایمان، بصیرت و تعهد ایشان نسبت به مسیر ولایت بود.
رسا ـ رابطه آیت‌الله سعادت‌پرور با مراجع تقلید و بزرگان حوزه چگونه بود؟
ایشان نسبت به علما و مراجع تقلید احترام ویژه‌ای قائل بودند. اگرچه ارادتشان به امام خمینی رضوان‌الله‌علیه و سپس به رهبر معظم انقلاب جایگاه برجسته‌ای داشت، اما این ارادت باعث نمی‌شد نسبت به دیگر بزرگان حوزه کم‌توجه باشند. آیت‌الله سعادت‌پرور همواره تکریم علما را نشانه‌ای از دینداری و فروتنی می‌دانستند و خودشان نیز در گفتار و رفتار این احترام را آشکارا نشان می‌دادند.
در برخورد با مراجع همیشه با ادب، تواضع و خضوع سخن می‌گفتند و معتقد بودند که پیشرفت حوزه و رشد معرفت دینی در گرو حرمت‌گذاری به بزرگان است. همین روحیه باعث شده بود که بسیاری از مراجع و استادان برجسته نیز شخصیت علمی و اخلاقی ایشان را تأیید کنند و برایشان احترام قائل باشند.
به‌طور کلی رابطه ایشان با بزرگان حوزه رابطه‌ای سرشار از محبت، ادب، ارادت و پایبندی کامل به سنت‌های اصیل علمی و اخلاقی حوزه بود.
رسا ـ از نظر شما مهم‌ترین ویژگی مبارزاتی آیت‌الله سعادت‌پرور چه بود؟
یکی از شاخص‌ترین ویژگی‌های مبارزاتی ایشان حضور میدانی و صریح در حمایت از نهضت امام خمینی(ره) بود. در تظاهرات و حرکت‌های مردمیِ سال‌های پیش از پیروزی انقلاب خودشان شخصاً شرکت می‌کردند و نه تنها حامی انقلاب بودند بلکه دیگران را نیز به همراهی با امام(ره) تشویق می‌کردند.
روحیه غیرتمندانه‌ای نسبت به امام(ره) داشتند؛ به‌گونه‌ای که هرگاه می‌دیدند کسی در برابر خط امام(ره) موضع‌گیری می‌کند یا سخنی برخلاف مسیر انقلاب می‌گوید به‌شدت ناراحت می‌شدند و این موضع‌گیری‌ها را برنمی‌تابیدند. این حساسیت نشان می‌داد که حمایت ایشان از امام(ره) تنها یک همراهی سیاسی نبود بلکه برآمده از ایمان، بصیرت و اعتقاد عمیق بود.
از اطرافیان و شاگردانشان نیز نقل شده که در آن سال‌ها خاطرات و روایت‌های متعددی از حضور مؤثر و غیرتمندانه ایشان در جریان مبارزات وجود دارد؛ خاطراتی که نشان می‌دهد آیت‌الله سعادت‌پرور با دل، جان و عمل، در کنار امام(ره) و انقلاب ایستاده بودند.
رسا ـ به‌عنوان پرسش پایانی، میراث اصلی آیت‌الله سعادت‌پرور برای حوزه چیست؟
مهم‌ترین میراث آیت‌الله سعادت‌پرور را می‌توان در دو عرصه خلاصه کرد: آثار مکتوب و تربیت شاگردان. مجموعه کتاب‌های ایشان در حوزه اخلاق، معارف، سیر و سلوک و مطالعات روایی امروز در دسترس طلاب و پژوهشگران است و هرکدام گنجینه‌ای از معارف دقیق و روش‌مند به شمار می‌آید.
در کنار آثار علمی تربیت شاگردان شاید برجسته‌ترین یادگار ایشان برای حوزه باشد. بیش از بیست نفر از شاگردان نزدیک ایشان که سال‌ها در محضرشان تلمذ کردند اکنون خود از اساتید اخلاق و مربیان سلوک در حوزه علمیه‌اند و این سلسله تربیتی را ادامه می‌دهند. این جریان شاگردپروری همان راهی است که ایشان با اخلاص آغاز کرد و امروز نیز به برکت همان روش ادامه دارد.
به لطف خدا این سنت مبارک تربیت معنوی و علمی همچنان زنده است و آثار و شاگردان ایشان، میراث حقیقی آیت‌الله سعادت‌پرور برای حوزه به شمار می‌آیند.
مهدی الهی
ارسال نظرات