خواص صدر اسلام با خواصی که امروز در جامعه شناسی سیاسی مطرح است همسان نیست

حجت الاسلام محمد رضا یزدانی مقدم، مدیر گروه فلسفه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا گفت: شیعه معتقد به عصمت حضرت امام حسین(ع) است، برخی معتقدند لشکریان یزید در جریان عاشورا با علم به عصمت حضرت و با علم به این که ایشان ذریه پیامبر است، ایشان را به شهادت رساندند، این مسأله محل تأمل است.

وی در ادامه افزود: در حقیقت عده معدودی از کارگردانان آن صحنه با پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) مخالف بودند، اما این عده معدود چگونه توانستند جمعیتی سی هزار نفری جمع کنند و حتی بعضی از صحابه حضرت امیرالمؤمنین و امام حسن مجتبی(ع) را به شهادت برسانند.

حجت الاسلام یزدانی مقدم اظهار داشت: به نظر می رسد این افراد مستضعف فکری بوده اند،‌ یعنی اعتقاداتشان درباره عصمت امام و ولایت ایشان در سطح پایینی بوده است و به اندازه شیعیان امروز در مورد عصمت امامان و ولایت ایشان آگاهی نداشته اند.

وی اضافه کرد: عامه مردم با اعتقاد به این که ایشان امام معصوم است علیه ایشان شمشیر نکشیدند، تصورشان این بود که حکومت مشروع، یعنی همان حکومت بنی امیه وجود دارد و کسی بر علیه حکومت قیام کرده و آنان در مقابلش ایستاده اند.

این پژوهشگر حوزوی خاطر نشان کرد: مؤید این گفته حضور نمایندگانی از شام پس از مرگ یزید و تزلزل بنی امیه در بارگاه ابن زبیر است که قسم یاد کردند ما نمی دانستیم که پیامبر(ص) غیر از بنی امیه خویشاوندانی داشته است،‌ از این رو حکومت یزید را بر حق می دانستیم.

وی یادآور شد: امروز حتی برخی مدعی هستند که حکومت معاویه و یزید حکومت شرعی اسلامی بوده و گاه برخی از اندیشمندان و نویسندگان غیر شیعه در صحیح بودن قیام امام حسین(ع) تردید می‌کنند.

حجت الاسلام یزدانی مقدم تأکید کرد: در همین رابطه یک بار مقام معظم رهبری در خطبه های نماز جمعه سال 63 یا 64 به این موضوع پرداخته و تعبیرشان این بود که «حضرت امام حسین(ع) نشان دادند که می شود علیه حکومتی که نام اسلامی بر خود نهاده، معروف را ترک کرده و مرتکب منکر می شود و عمل به کتاب خدا نمی کند، قیام کرد و این قیام، قیام مشروعی است.»

وی تصریح کرد: درباره خواص، گفتنی است که خواص آن زمان با خواصی که در جامعه شناسی سیاسی از آن به عنوان «الیت» قدرت نام برده می شود همسان نیست. خواص دینی صدر اسلام خواصی نبودند که حرفشان مؤثر باشد یا بتوانند پیام پیامبر را در درجه اول بفهمند و درک کنند و در مرحله بعد به دیگران انتقال دهند.

این پژوهشگر حوزوی ادامه داد: این گونه نیست که این افراد همانگونه که در جامعه شناسی سیاسی از الیت انتظار داریم قدرت را در دست داشته و گروه بسته قدرت تشکیل داده باشند و قدرت در دست این افراد دست به دست شود یا این ها بتوانند اعمال نفوذ کنند.

وی بیان داشت: یکی از دانشمندان معاصر تلاش می کند نشان دهد کسانی که مقابل حضرت امیرالمؤمنین (ع) قرار گرفته اند، الیت قدرت و ثروت هستند،‌ اما نظر ایشان تام نیست، زیرا در جریان سقیفه کسانی که بفهمند پیامبر(ص) بر امامت حضرت علی(ع) تصریح کرده و نص از جانب خداوند است و این را درک کرده و به دیگران انتقال دهند نداریم.

مدیر گروه فلسفه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ابراز داشت: همه کسانی که در روز عید غدیر حضور داشتند و سخنان پیامبر را شنیدند و در انتقال آن کوتاهی کردند در این مسأله مسؤول هستند و به یک معنا این افراد جزو خواص جامعه نیستند بلکه حتی در مقام و موقعیت، درک و فهم از عوام هم کمتر هستند.

وی تأکید کرد: در واقعه عاشورا برخی از کسانی که در مقابل حضرت امام حسین(ع) ایستادند کسانی بودند که به دلیل تمایل به قدرت و حکومت یا مورد توجه امیر کوفه یا یزید قرار گرفتن دست به این اقدامات زدند،‌ از این رو نمی توانیم این افراد را جزو خواص دینی به حساب آوریم.در خواص دینی دانستن این افراد و حتی یزید و معاویه جای تأمل است، تنها می توان گفت که این افراد نقش مهمی در جامعه آن روز به عهده داشته اند.

حجت الاسلام یزدانی مقدم در پایان گفت: اگر ما در روز غدیر خم حضور داشتیم و پیام پیامبر را می فهمیدیم و درک می کردیم و انتقال می دادیم این لزوما ما را تبدیل به خواص به معنای نخبگان صاحب قدرت نمی کند ما فقط به وظیفه شرعی و دینی خود عمل کردیم و اگر آنهایی که در غدیرخم بودند چنین کاری را می کردند مطمئنا قضایای صدر اسلام رخ نمی داد و آنها کوتاهی کردندکه حقایق اسلام را به مردم نرساندند و این فضا را فراهم کردند./919/ت302/ع