در دهه های اخیر، محصولات فرهنگی و رسانه ای کشورهای شرق آسیا به ویژه کره جنوبی و ژاپن جایگاه چشم گیری در سپهر رسانه ای و فرهنگی جهان یافته اند. پدیده ای که در قالب «موج کره ای» شناخته می شود، با سریال های تلویزیونی، موسیقی پاپ، سینما، مد و سبک زندگی آغاز شده و به سرعت به یکی از تأثیرگذارترین جریان های فرهنگی در میان نسل جوان در سراسر جهان، از جمله ایران، تبدیل شده است.
در کنار این موج، فرهنگ ژاپن نیز از طریق انیمه ها و مانگاها که هریک ریشه در سنت های هنری و اسطوره ای ژاپن دارند نقشی پررنگ در شکل دهی به تخیل جمعی، ذائقه زیبایی شناختی، و الگوهای هویتی نوجوانان و جوانان ایفا کرده اند. روایت های پیچیده، شخصیت پردازی های چندلایه، و جهان سازی های خیال انگیز در انیمه و مانگا، در مواردی حتی فراتر از جذابیت های ظاهری فرهنگ پاپ کره ای عمل کرده اند.نفوذ گسترده این محتواها در میان مخاطبان ایرانی، به ویژه نوجوانان و جوانان، فرصت هایی نو اما در عین حال مخاطراتی عمیق در عرصه فرهنگ عمومی، الگوهای رفتاری، و هویت ملی پدید آورده است.
پرونده پیش رو با رویکردی تحلیلی انتقادی، به بررسی ابعاد مختلف این تأثیرگذاری چندوجهی می پردازد: از سازوکارهای قدرت نرم در کره و ژاپن، راهبردهای صادرات فرهنگی، تا الگوهای مصرف فرهنگی در ایران، چالش های هویتی، تغییر سبک زندگی، و در نهایت نارسایی های سیاستگذاری فرهنگی در مواجهه با این جریان ها. تلاش ما بر آن است که با نگاهی متعادل، نه در دام شیفتگی بدون تأمل بیفتیم و نه در مسیر نفی شتاب زده، بلکه با شناخت عمیق تری از این پدیده جهانی، امکان شکل دهی به پاسخ ها و سیاست های بومی، تقویت تولید محتوای رقیب، و ارتقاء سواد رسانه ای جامعه فراهم گردد.
علیخانی با تأکید بر نقش مانگا بهعنوان ابزار دیپلماسی فرهنگی ژاپن، گفت: امروز مانگا نهتنها صنعت سرگرمی، بلکه ابزاری راهبردی برای ترویج سبک زندگی و ارزشهای خاص فرهنگی است که باید نسبت به اثرگذاری آن بر ذهن و هویت نوجوانان ایرانی هوشیار بود.
چرا جوانان ایرانی معتاد فیلمها و سریالهای کرهای میشوند؟
سریالهای کرهای در چند دهه اخیر به یکی از پر مخاطبترین سرگرمیهای سراسر جهان تبدیل شدهاند که طرفداران پروپاقرص مخصوص خود را دارند. اوج توجه به سریالهای کرهای در سال ۲۰۲۱ بود که سکوی عظیم نتفلیکس اقدام به پخش سریال کرهای «بازی ماهی مرکب» کرد و این سریال در مدت کوتاهی به پدیدهای جهانی بدل شد.
موریتا، پژوهشگر ژاپنی و متخصص مطالعات ایران، در گفتگویی به بررسی تطبیقی ساختار خانواده و نقشهای جنسیتی در ایران و ژاپن میپردازد تا با نگاهی نزدیکتر به واقعیتهای فرهنگی و اجتماعی ملل، متوجه فاصله روایت رسانهها با این واقعیتها شویم.
شمنگرایی کره جنوبی آیینی کهن و زنده است که با مراسم و آیین خاص، به نام پیوند انسان با طبیعت و ارواح انجام میشده و اکنون از چشم سینما وارد روح فرهنگی سایر ملل میشود تا بخشی از فرهنگ خرافی کره جنوبی را در بستر فرهنگ جهانی تثبیت کند.
رسانههای اجتماعی و پلتفرمهای آنلاین به یکی از اصلیترین ابزارهای گسترش یوگا بهعنوان یک سیستم جامع معنوی و فلسفی تبدیل شدهاند. این پلتفرمها نهتنها به تبلیغ حرکات فیزیکی و تمرینات یوگا محدود نمیشوند، بلکه بهطور گستردهای برای معرفی آموزههای عرفانی و معنوی این سنت نیز به کار میروند.
حجت الاسلام مهدییار با ابراز نگرانی از میزان محبوبیت محصولات کره اظهار داشت: کره با جای گذاری فرهنگ خود در آثار سینمایی توانسته تا در میان فرهنگهای مختلف در جهان محبوبیت زیادی کسب کند.
کارشناس دینی و منتقد سینما در پاسخ به تأثیر موج کرهای بر نوجوانان ایرانی، مطرح کرد؛
سرکار خانم حیدری معتقد است، موج کرهای با نفوذ گسترده در موسیقی، سینما، مد و زیبایی و ارائه تصاویری فانتزی از روابط انسانی، استانداردهای زیبایی و جایگاه زنان، میتواند باعث کاهش عزتنفس نوجوانان، تغییر نگرش به روابط عاطفی و گسترش ظاهرگرایی شود.
کارشناس دینی و منتقد سینما در پاسخ به چرایی رشد انیمهها مطرح کرد؛
عرفان با اشاره به چرایی وابستگی انیمهها گفت: انیمهها دارای داستانهای عمیق و شخصیتهای در حال رشدی هستند که پیوندی عاطفی قوی ایجاد میکنند و ارزشها را شکل میدهند.
از سلسله نشستهای نقد و بررسی آثار سینما «سینما رسا»، نشست نقد و بررسی «سریال بازی مرکب» با حضور سرکار خانم زهرا حیدری کارشناس دینی و منتقد سینما به همت خبرگزاری رسا برگزار شد. شما رابه دیدن این کلیپ دعوت مینماییم.
محقق حوزه علوم رسانهای، گفت: در مسأله موج کرهای صرفا نگاه نقادانه کاربرد ندارد و برای مدیریت صحیح این پدیده باید با دید واقع گرایانه به این موضوع نگاه کرد.
خانم حیدری در خصوص چالشهای محصولات شرقی در میان جوانان ایرانی گفت: از جمله چالشهای مهم میتوان به مسائل اعتقادی، اخلاقی مانند خیانت و عادیسازی روابط، تأثیرات فرهنگی اجتماعی بر سبک زندگی اشاره کرد.
امامیان، در نقد فیلم "چشم بادامی" ضمن تقدیر از انتخاب موضوعی ارزشمند و پرداختن به تاثیر کیپاپ بر جوانان، از ضعف فیلمنامه و عدم توانایی فیلم در به تصویر کشیدن ابعاد مختلف این پدیده انتقاد کرد.
کارشناس دینی و منتقد سینما با اشاره به ویژگی های منحصر به فرد انیمه، بیان کرد: یکی از چالش های جدی که انیمه برای ملیت ها به وجود می آورد، هویت سازی برای مخاطبان این مدیا است.
حجتالاسلام پیشاهنگ با انتقاد از تأثیرات گستردهی محصولات فرهنگی شرق آسیا مانند کیپاپ و سریالهای کرهای بر سبک زندگی و باورها، خواستار بازنگری علمی در روشهای مقابله با این محتوا شد.
«چشم بادومی» با محوریت چالشهای نسل جدید و مباحثی چون کی پاپ به عنوان یکی از آثار چهل و سومین دوره جشنواره فیلم فجر، در موضوع خود خلاقیت و در نحوه پرداخت ضعفهایی دارد.
منصوری خواه ضمن ابراز نگرانی از تأثیر موج فرهنگی کره جنوبی بر جوانان ایرانی گفت: نفوذ گسترده فرهنگ کرهای در میان نوجوانان و جوانان ایرانی میتواند به تغییراتی در هویت فرهنگی و سبک زندگی آنها منجر شود.
از سلسله نشستهای نقد فیلم، نشست نقد سریال بازی «مرکب ۲» به ارائه سرکار خانم حیدری مدرس سواد رسانهای و سردبیر فصلنامه مطالعات راهبردی کره جنوبی برگزار میشود.
کیپاپ فراتر از یک ژانر موسیقی است؛ این صنعت با جذابیتهای بصری، پیامهای به ظاهر نوگرایانه و الگوهای رفتاری مغایر با فرهنگ اسلامی ایرانی، تأثیرات مهمی بر هویت ملی و مذهبی نوجوانان دارد و میتواند باعث تضعیف ارزشهای فرهنگی و باورهای دینی شود.
کتاب «شرقگرایی»، نوشته طالقانی از اولین تلاشها در حوزه موسیقی پاپ کرهجنوبی (کیپاپ)، انیمیشن ژاپنی (انیمه) و پلتفرم تصویری چینی (تیکتاک) است که بهتازگی از سوی نشر معارف در دسترس علاقهمندان قرار گرفته است.
این دو سوغات رسانهای از کشورهای شرق آسیاست که از کره جنوبی تا جنوب اروپا با گسترش روزافزون رسانهها و عدم نظارت بر روند تولید و نشر محتوا در فضای مجازی، موج تازه ای از کنشگری و چالشهای مجازی را به ویژه در فضای اینستاگرام فارسی زبانان ایجاد کرده است.
فیلم و سریالهای کرهای سبک زندگی نوجوانان را گام به گام و قطره چکانی ایجاد و تغییر میدهد، علاوه بر آن سبک نگرشی و اعتقادی افراد را هم کاملا مورد تغییر قرار داده است.
به همت خبرگزاری رسا و مجمع فعالان فرق، ادیان و مذاهب(مفام)؛
پژوهشگر رسانه و فعال فرهنگی با اشاره به موج جهانی سریال "بازی مرکب" گفت: تأثیر سریال های کره ای بر افراد جامعه به خصوص قشر نوجوان را باید به درستی درک و تحلیل کرد.
در پس ظاهر فریبنده و فانتزیگونه گروه «کی پاپ»، بخشها و رازهای سیاه و مروزی وجود دارد که یکی از خروجیهای آن، شیوع نسبتا بالای پدیده «خودکشی» در بین فعالان جوان صنعت پاپ کرهای است.
در عصر شبکههای اجتماعی که گاهی صداقتهای ناگزیر را از آنچه در غرب برساخته شده است، به تصویر میکشد، راهکار هالیوود برجستهسازی سلبریتیها در این چارچوب رسانهای است.