خاتون ایرانی، قربانی سیاست و قدرت

بسمه تعالی

انتشار ویژه نامه خاتون از سوی روزنامه ایران در روزهای اخیر بازتابهای بسیار زیادی را به دنبال داشته است. از ابراز نگرانی و اظهار تأسف مراجع معظم تقلید گرفته تا اظهار نظر سیاسیون و نمایندگان مجلس و در نهایت اعلام جرم دادستان محترم علیه این روزنامه و ارجاع پرونده آن به دادگاه. تحلیل و نقد کامل مطالب این ویژه نامه نیازمند مجالی واسع و فرصتی کافی است تا کارشناسان و محققین، به دور از هیجانات رسانه ای و جنجال های سیاسی به صورت عالمانه به نقد آن بپردازند. در این نوشتار کوتاه تنها به برخی از ابعاد انتشار این ویژه نامه و مسائل مرتبط به آن اشاره می کنیم:

1-اگر با دیده انصاف بنگریم ویژه نامه خاتون همان طور که حاوی مطالب هنجار شکنانه و ضد ارزشی است، مطالب ارزشمند و تحلیلهای علمی و گزارش های مستند از حضور عزت مند بانوان در عرصه های مختلف را نیز در بر دارد که در لابه لای مخالفتها و کشمکش ها اصلا دیده نشده است. متأسفانه با سوء نیت گردانندگان آن و گنجاندن مطالب اختلاف برانگیز و ساختار شکنانه، ملغمه ای از حق و باطل ایجاد شده و فضای کلی ویژه نامه را متأثر ساخته است.

بسیاری از نویسندگان و مصاحبه کنندگان با این ویژه نامه که اتفاقا بزرگان و محققین مطرحی نیز در بین آنان وجود دارند، هرگز فکر نمی کردند که قرار است در کنار مطالب صحیح و مستدل آنان مطالبی آورده شود که ارزشهای اصیل و سنتهای دیرینه را زیر سوال ببرد. بدین جهت مسئولیت اصلی این کج روی متوجه گردانندگان این ویژه نامه است؛ در نتیجه نویسندگان و مصاحبه شوندگان در آن نباید بیهوده به همکاری با منحرفین متهم شوند. همچنین نباید همه مطالب آن را یک کاسه رد یا قبول کرد بلکه مطالب صحیح و ارزشمندی که در آن است باید از مطالب نادرست و باطل تفکیک شود و اجر نویسندگان آن ضایع نگردد.

2-درباره انگیزه ها و اهداف گردانندگان و منتشر کنندگان این نشریه نظرات زیادی ابراز شده است. بعضی ایجاد درگیری و تنش در کشور و در نتیجه بازداشتن دولت از خدمت گزاری به مردم را انگیزه اصلی انتشار آن می دانند. برخی دیگر بر ریشه های خارجی این حرکت تأکید می کنند و آن را در راستای سیاستهای دشمنان جهت سست کردن باورها و ارزشهای دینی از جمله حجاب و عفاف می دانند. گروهی دیگر بر تبلیغاتی بودن این حرکت تأکید می کنند و آن را حرکتی از ناحیه جریان انحرافی جهت جذب آراء خاکستری در انتخابات پیش رو تفسیر می کنند.

به نظر می رسد این ویژه نامه به همان انگیزه ای انتشار یافته که اقدامات ساختارشکنانه توسط این جریان در سال های اخیر صورت گرفته است. اقداماتی از قبیل اظهار دوستی با مردم اسرائیل، برکناری غیر متعارف وزیر امور خارجه در سفر رسمی خارجی، برکناری وزیر اطلاعات در موقع حساس کنونی و مقاومت در مقابل نهی صریح رهبر معظم انقلاب، مخالفت با گشت ارشاد و برخورد انتظامی و قضایی با هنجار شکنان، اظهار نظرهای غیر متعارف و اختلاف بر انگیز در زمینه های مختلف و ...

اینکه جریان انحرافی لانه کرده در دولت با خارجیان مرتبط است یا خیر موضوعی است که نهادهای اطلاعاتی باید آن را پی گیری و اعلام کنند؛ اما قدر مسلم این است که این جریان برای آینده کشور ایده ها و طرح هایی دارد و برای اجرا کردن آنها باقی ماندن در قدرت برایش از اهمیت حیاتی برخوردار است. در دو سال آینده دو انتخابات مهم را در پیش رو داریم که بستر مناسبی برای این جریان است تا به قدرت چنگ زند و دامنه نفوذ خود را گسترش دهد.

همان طور که از سخنان سر کرده جریان انحرافی که در روزهای اخیر در برخی سایتهای اینترنتی منتشر شد بر می آید، این جریان در بررسی آراء انتخابات ریاست جمهوری دهم به این تحلیل رسیده که از 24 میلیون رأی احمدی نژاد، حدود 20 میلیون آن از طرف کسانی است که بیشتر تحت تأثیر خدمات دولت به ویژه در مناطق محروم بوده اند. بر اساس این تحلیل، این گروه به خاطر تصویر مثبتی که از احمدی نژاد در ذهن دارند و خدمت رسانی دولت او را لمس کرده اند در هر صورت پای رأی خود ایستاده اند. 13 میلیون رأی طرف مقابل نیز که بیشتر در نقاط شهری و مرفه نشین متمرکزند، مطالبات ویژه ای دارند و چون احمدی نژاد را مظهر محدودیت و سخت گیری مذهبی می دانستند به سمت رقیب او متمایل شدند؛ در نتیجه اگر بتوان به گونه ای این باور را در آنان خدشه دار کرد می توان آراء آنان را جذب کرد.

راهبردی که این جریان برای این کار برگزیده است هنجارشکنی و ایجاد تنش های مداوم و درگیری با ساختارها و نهادهای رسمی نظام است که به عنوان آشکارترین آن می توان به مقاومت در برابر حکم صریح مقام معظم رهبری در جریان برکناری وزیر اطلاعات اشاره کرد.

همان طور که انتشار این ویژه نامه اولین اقدام هنجارشکنانه این جریان نبوده است، قطعا آخرین آنها نیز نخواهد بود و در روزها و ماه های آینده باید شاهد ساختار شکنی های جدید در عرصه های مختلف باشیم. نیروهای انقلاب باید با رصد دقیق شرایط و برخورد حکیمانه با این اقدامات، این جریان را از دستیابی به نتیجه ای که دنبال می کند باز دارند.
 
3-مخالفتهای صورت گرفته با این نشریه از یک دست و با یک انگیزه نیست. در یک طرف، مخالفتها و هشدارهای دلسوزانه و دردمندانه علما و مراجع تقلید که حافظان مرزهای عقیدتی و ارزشی جامعه هستند و همچنین کارشناسانی که به صورت علمی و مستدل به نقد مطالب این نشریه پرداختند، قرار دارد و در سوی دیگر سیاسیونی هستند که در هر فرصت به دنبال بهانه ای می گردند تا به صورت همه جانبه به دولت حمله کرده وکلیت آن را نفی کنند.

همان طور که مقام معظم رهبری بارها فرمودند، این دولت همانند دولت های دیگر و نهادهای دیگر نقاط قوت و ضعفی دارد که باید با هم دیده شود. خدمت رسانی، استکبار ستیزی، ایجاد روحیه خود باوری و پیشرفتهای بزرگ علمی، ساده زیستی و دوری از اشرافیت همه از نقاط قوت این دولت است و همچنان مورد تأیید مقام معظم رهبری است. اما نقاطی مثل پرداختن به مسائل حاشیه ای، مقاومت های گاه و بی گاه در برابر قانون، تساهل و تسامح در برخی از عرصه ها به خصوص در عرصه فرهنگی از نقاط ضعف آن است. 

خوبی ها و بدیها و زشتی ها و زیبایی ها را باید با هم دید.خوبی ها و نقاط مثبت را برجسته کرد و نقصها و انحرافات را دلسوزانه نقد کرد و البته هر جا نیاز به برخورد قضایی و انتظامی بود توسط دستگاه های مسئول برخورد مناسب صورت گیرد. این نگاه منصفانه ای است که مقام معظم رهبری بارها بر آن تأکید کرده اند که آخرین آن در دیدار اخیر کارگزاران نظام با ایشان بود.

4-مقوله حضور زنان در جامعه و حد و مرز پوشش آنان با توجه به اصل عفاف، نیازمند طراحی نرم افزار جامعی است که تمامی ابعاد آن را تبیین کرده و مشکلات و معضلات احتمالی را پیش بینی و رفع کند که متأسفانه تا کنون چنین طراحی صورت نگرفته است. نگاه تساهل گرایانه دولت فعلی و دولتهای قبل درباره حضور زنان در جامعه به هیچ وجه پذیرفته نیست اما در مقام جایگزین نیز طرح قابل قبولی از سوی حوزه های علمیه و اندیشمندان علوم اجتماعی ارائه نشده است.

در عرصه مسائل اجتماعی و حکومتی تک گزاره ها جوابگو نیستند. با یک جمله کلی « اگر پوشش زنان و یا حضور آنان در جامعه مفسده انگیز باشد اشکال دارد » نمی توان تمام مسائل و سوالات مربوط به پوشش زنان و حضور آنان در جامعه را حل کرد. بلکه باید محققین علوم اسلامی و پژوهشگران مسائل اجتماعی بر اساس این حکم کلی به طراحی یک بسته بپردازند و تمام ابعاد آن را توضیح دهند به طوری که برای دولت مردان و همچنین بانوان جامعه در مقام اجرا نقطه ابهامی باقی نماند.

امروز در حوزه هایی مانند اشتغال و مدیریت زنان، تحصیل زنان، حضور زنان در عرصه های سیاسی، ورزشی، هنر و سینما و ...با مسائل و معضلات نظری و اجرایی بی شماری روبرو هستیم. همچنین در زمینه حد و مرز پوشش در عرصه های مختلف و نحوه برخورد دستگاه های قضایی و انتضامی با بی عفتی و تساهل گرایی در فضای اجتماعی سوالات و شبهات زیادی وجود دارد که نظریه پردازی و اندیشه ورزی محققان علوم اسلامی را می طلبد.
 
اگر طرحی مانند هدف مندی یارانه ها تا مدتها قبل از اجرایی شدن، در عرصه نظری مورد بحث و بررسی کارشناسان اقتصادی قرار می گیرد تا تمام جوانب آن در نظر گرفته شود، مسأله عفاف و حجاب و حضور اجتماعی بانوان نیز نیازمند نظریه پردازی نهادهای فکری در این رابطه و تهیه طرحی جامع است و تا زمانی که چنین طرحی ارائه نشود با برخوردهای سلیقه ای و مقطعی در این عرصه و بسیاری از عرصه های دیگر روبرو هستیم و آسیب چنین سیاستهایی دامنگیر جامعه مذهبی ما خواهد بود.

/923/ی701/ر