سرزنش نفس در خطاها لازمه تهذیب و تقرب است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مراغه، حجت الاسلام صدر کریمی، استاد اخلاق حوزه و دانشگاه امروز در جمع پایوران و سربازان سپاه ناحیه مراغه اظهار داشت: انسان موجودی است که می‌تواند افزون بر تأثیرگذاری در رفتار و کردار دیگران، خود را نیز ارزیابی کرده، تشویق، تنبیه و توبیخ کند و این از الطاف خداوند است.
وی مشارطه، مراقبه، محاسبه و معاتبه را چهار مرحله تهذیب نفس و سیر سلوک عارفان برشمرد و خاطرنشان کرد: نخستین گامى که علماى بزرگ اخلاق بعد از توبه ذکر کردهاند، مشارطه است و منظور از آن شرط کردن با نفس خویش است با تذکرات و یادآورىهایى که همه روز تکرار شود.
این استاد اخلاق حوزه ادامه داد: مراقبه نیز یعنی مؤمن در طول روز مراقب نفس خویش و اعمالش باشد تا از آنچه با خود عهد کرده، تخطی نکند، آنچه ملسم است هرگونه غفلت سبب عقب ماندگى و ضرر و زیان است، همانگونه که اگر انسان در مطالبات مادىاش کوتاهى کند، به آسانى سرمایههاى خود را از دست مىدهد.
حجت الاسلام صدر کریمی با تأکید بر محاسبه اعمال و رفتار نفس از سوی خود انسان تصریح کرد: امام رضا (ع) در حدیثی می فرماید؛ « مَن حاسَبَ نَفسَهُ رَبَحَ وَمَن غَفَلَ عَنهَا خَسِر » آن کسى که نفسش را محاسبه کند، سود برده است و آن کسى که از محاسبه نفس غافل بماند، زیان دیده است.
وی ادامه داد: معاتبه و معاقبه یعنى سرزنش و مجازات نفس است در برابر خطاها و خلاف هایى که از او سرزده است، زیرا اگر انسان حساب کند و در مقابل کارهاى خلاف، هیچ واکنشى نشان ندهد، نتیجه معکوس خواهد شد؛ قرآن مجید تا آن حد به این مساله اهمیت داده که در آیه دوم سوره قیامت به نفس «لوامه» سوگند یاد مىکند و مىفرماید؛ «و لا اقسم بالنفس اللوامة».
این استاد اخلاق حوزه تصریح کرد: امیرمؤمنان على علیه السلام در اوصاف برجسته متقین و پرهیزکاران نیز می فرماید؛ هرگاه نفس او در انجام وظایفى که خوش ندارد، سرکشى کند و به راه گناه برود او هم از آنچه دوست دارد محرومش مىسازد و از این طریق نفس سرکش را مجازات مىکند.
وی با بیان این که رکن اساسی اعتقاد به معاد، باور داشتن به حسابرسی دقیق در قیامت و دریافت پاداش و کیفر براساس آن است، افزود: ظهور اعمال در آن روز به چنان درجه‌ای می‌رسد که خداوند حساب‌کشی از اعمال هر کس را به خود او واگذار می‌کند، شایسته آن است که مؤمن از اندیشه و عمل و فعالیت‌های فکری و عملی خویش به گونه‌ای مراقبت کند که خدا می‌پسندد.
حجت الاسلام صدر کریمی در پایان با اشاره به این که مؤمن باید در همه این عرصه‌ها و در هر گامی که بر می‌دارد مراقب رفتار، گفتار و حتی دل مشغولی‌های خویش باشد، اضافه کرد: چنین رویه‌ای موجب آگاهی بخشی شخص نسبت به مصیبت‌هایی است که مبتلا شده و خود از آنها بی‌خبر است و علاوه بر آن مراقبت از نفس مبنای مناسبی را برای توبه و بازگشت به سوی خالق هستی فراهم می کند./935/پ202/ب