علمای شیعه و اهل سنت برای دفاع اسلام هم‌فکری کنند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محمدتقی سبحانی، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، شب گذشته نشست علمی جریان شناسی نو اعتزال (مبانی و رویکردها) به جریان‌های نواندیس در جهان اسلام اشاره کرد و گفت: جریان نو معتزله نامی است که از سوی جریان سلفی برای حاشیه راندن مذهب معتزله به وجود آمده است.
وی افزود: همان گونه که لقب رافضی و جهلی را برای مذهب شیعیان نام‌گذاری کردند، در میان اهل مذهب معتزله از تاریخچه مناسبی برخودار نیست و برخی برای فرار از این بد نامی واژه نو معتزله روی آوردند و جریان نو اعتزال در جهان اسلام از شهرت برخودار نیست.
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به تاریخچه مذهب معتزله اشاره کرد و گفت: مذهب اعتزال در طول تاریخ یک جریان معترض سیاسی، اعتقادی در میان اهل سنت است و بر مبنای عقل و خرد منتقدانه بنا شده است و سنت‌های اسلامی نقادی و مورد تحلیل قرار می‌دهد.
حجت الاسلام سبحانی ابراز کرد: علمای مذهب معتزله سنت‌ها و حدیث‌هایی را مورد انتقاد قرار داده و به مبانی و تفکر اسلامی روی آورده‌اند و با گروه اشاعره و سلفی به مخالفت پرداخت‌اند؛ مذهب معتزله اعتقاد به حجیت عقل دراند و حدیث و نظام حکومت اسلامی و احکام دینی را بر مبنای عقلی را می‌پذیرد.
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار داشت: در طول تاریخ اسلام علمای معتزله را متکلم نامیده و آن‌ها قهرمانان مبارزه با جریان‌های رقیب همانند مسیحیان و یهودیان و سلفی‌ها بوده است و این علما دغدغه دفاع از مبنای اسلام در برابر ادیان و مکاتب دیگر داشته‌اند.
وی به تقسیم‌بندی جریان‌های نواندیش در میان اهل سنت پرداخت، گفت: گروهی از جریان روشن فکر در اسلام وجود دارد که مبنای اسلامی نداشته و اعتقاد به حجیت عقل و فلسفه در عرصه دین و دغدغه دفاع از دین را ندارد و یک جریان سکولار در میان اهل سنت است.
حجت الاسلام سبحانی بیان کرد: گروه دوم جریان نو اندیش در جهان اسلام است که به نقد تراث و سنت و فهم مبنای دین پرداخته‌اند و حتی به مبنای مذهب معتزله اشکال وارد کرده‌اند و اعتقاد دارند که از سنت‌ها و روش‌های سنتی فهم دینی باید عبور کرد و این گروه نگاه انتقادی و مبنای غیر اسلامی ولی با ادبیات دینی به اسلام دارند.
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار داشت: گروه سوم جریان نو اعتزال در جهان اسلام است که اعتقاد مبنای کلام معتزله را دارند و این گروه از دین اسلام در مواجهه با جهان مدرنیته امروز دفاع می‌کنند و به شیوه‌ها و روش‌های سنتی اعتقادات اسلامی انتقاد دارند.
وی با بیان این‌که همه کسانی که در جهان اسلام دارای تفکرها و اندیشه‌های نواندیش می‌باشند نمی‌توان جریان نو اعتزال نام‌گذاری کرد؛ گفت: کسی که از نگاه بیرونی به متکلمان شیعه داشته باشد و افرادی مانند شریعتی، سروش، شهید مطهری و علامه طباطبایی اطلاق جریان نوصدرایی می‌کند، در حالی که شریعتی و سروش جریان روشن‌فکری در مذهب تشیع هستند که دغدغه دفاع از این مذهب را ندارند ولی شهید مطهری و علامه طباطبایی دغدغه دفاع از تشیع در برابر مکاتب و ادیان دیگر با مبنای اصیل فکری و کلامی اسلامی را دارند.
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ابراز کرد: علمای شیعه و روحانیون اندیشمندان غربی و تفکرات آن‌ها آشنایی کامل دارند اما با بسیاری از متفکران جهان اسلام و اهل سنت آشنایی ندارند، در حالی در جهان اسلام متفکران و جریان‌های زیادی وجود دارد و روحانیان و حوزه‌های علمیه بر ای آشنایی از جریان‌ها مختلفی از موجود در جهان اسلام تحقیقات و پژوهش‌های مناسبی انجام دهند.
حجت الاسلام سبحانی در پایان سخنانش اظهار داشت: مذهب معتزله از نظر مبنای فکری به مذهب شیعه بسیار نزدیک است و علمای حوزه علمیه و اندیشمندان شیعی برای هم‌فکری و هم‌اندیشی با علمای معتزله برای مواجه جهان مدرنیته امروز کمک کنند.
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ابراز کرد: مذهب معتزله از نظر مبنای فکری به مذهب شیعه بسیار نزدیک است و علمای حوزه علمیه و اندیشمندان شیعی برای هم‌فکری و هم‌اندیشی با علمای معتزله برای مواجهه با جهان مدرنیته امروز کمک کنند./998/پ202/ف