نگرشی به نقش حوزه و روحانیت در دفاع مقدس

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در بابل، نخستین روز اسفند ماه در تقویم رسمی کشور به نام روز روحانیت و دفاع مقدس نامگذاری شده است زیرا در این روز با حمله هوایی دو جنگنده دشمن بعثی به هواپیمایی که حامل جمعی از مسؤولان کشور برای عزیمت به جبهه های حق علیه باطل در پس از عملیات غرور آفرین و پیروزمندانه والفجر 8 در نزدیکی شهر اهواز بود، افراد برجسته ای که اغلب آنها را روحانیانی مانند آیت لله محلاتی، نخستین نماینده امام راحل در سپاه پاسداران، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مسؤولان قضایی کشور تشکیل می دادند، به شهادت رسیدند.

به منظور یادبود این واقعه تلخ و ارج نهادن به مقام شامخ روحانیت در هشت سال دفاع مقدس، این روز به نام روز روحانیت و دفاع مقدس نامگذاری شده است. بررسی نقش روحانیت در تاریخ معاصر بیانگر حضوری فعال و چشمگیر به ویژه در عرصه های خطیر دفاع از آرمان های اسلامی و کیان این کشور است.

از فتوای مشروطه مرجع عظام تقلید میرزای شیرازی تا حضور فعال علمای برجسته ای مانند شهید شیخ فضل اله نوری در جنبش مشروطه و قیام میرزاکوچک خان جنگلی در گیلان و شیخ محمد خیابانی در تبریز، نقش برجسته شهید آیت الله مدرس در مقابل دیکتاتوری رضاخان، آیت الله کاشانی در جنبش ملی کردن صنعت نفت برای کودتاه کردن دست بیگانه همه و همه نقاط زرینی را در تاریخ پرفراز و نشیب تاریخ معاصر پدید آورده است اما باید برجسته ترین تحول تاریخ معاصر را قیام امام راحل به ویژه از خرداد 1342 علیه رژیم پهلوی دانست که با حرکتی خروشان کاخ های ظلم و استبداد را در این میهن اسلامی ویران کرد تا حکومتی بر اساس مبانی دینی پایه گذاری کند.

حضور علما و روحانیت پیشرو در جریان انقلاب اسلامی نقشی تعیین کننده در این مسیر داشت و امروز نام شهدایی مانند آیت الله غفاری، آیت الله سعیدی، آیت الله مطهری، آیت الله مفتح، آیت الله بهشتی، آیت الله اشرفی اصفهانی، آیت الله دستغیب، آیت الله قاضی طباطبایی، آیت الله صدوقی و حجت الاسلام باهنر نامی آشنا در تاریخ پرفراز و نشیب انقلاب اسلامی محسوب می شود که در طول مبارزه چه در قبل از انقلاب و چه پس از پیروزی انقلاب اسلامی توسط کوردلان منافق به ویژه در محراب عبادت شهد شیرین شهادت را نوشیدند و این تعداد بالغ بر 126 شهید می باشد.

دفاع مقدس، را بی شک باید اوج حماسه آفرینی ملت ایران در طول تاریخ پس از ظهور خورشید اسلام در این کشور دانست که شکوه ایثار، از خودگذشتگی، فداکاری و رشادت ملت ایران در برابر تمام دنیا را به نمایش گذاشت تا این ملت مومن با قدرت ایمان در برابر تمام قدرتهای استکباری بایستد و در این حماسه و ایثار نام علما و روحانیونی مانند محلاتی، شاه آبادی، زمانی، میثمی، رزاقی، توسلی و بزاز درخششی ویژه دارد.

تعداد 4363 شهید روحانی در ایام دفاع مقدس که بالاترین تعداد شهدای قشری در کشور محسوب می شود، نشان از پیشگامی روحانیت در این حماسه بزرگ دارد.

حضور روحانیت در عرصه تبلیغ در پشت جبهه ها برای تقویت حضور رزمندگان و افزایش آگاهی های دینی و مقابله با توطئه های دشمنان در عرصه جنگ نرم و نیز در کنار رزمندگان به عنوان نیروی رزمی در خط مقدم تنها گوشه ای از حماسه آفرینی این سنگربانان حریم اسلام در ایام دفاع مقدس است.

نکته جالب توجه در حضور روحانیت و طلاب در جبهه ها نقش آفرینی در قسمت های مختلف رزمی و پشتیبانی در ایام دفاع مقدس از سوی طلاب و روحانیان است، از فرماندهی گردان، فرماندهی اطلاعات و عملیات، طراحی عملیات های مهم، آموزش دوره های ویژه رزمی به رزمندگان، دیده بانی، هدایت بالگرد همه و همه از حضور پیشگام روحانیت در این عرصه خبر می دهد.

براساس آمار موجود از بین تعداد 4363 شهدای روحانی در ایام دفاع مقدس، 53 روحانی امدادگر شهید، 72 روحانی شهید غواص، 88 روحانی شهید عضو یگان مخابرات، شهدای روحانی آرپي‌جي زن، تك تيرانداز 2309 نفر و شهدای عرصه تبلیغ در جبهه ها به 1047 نفر می رسد.

در بین شهدای طلبه و روحانی حدود چهل شهید با درجه اجتهاد وجود دارد که شهدایی مانند شهید آیت الله مهدی شاه آبادی به عنوان یک نگین برجسته می توان نام برد که در آخرین سخنرانی خود در جمع رزمندگان لشکر 25 کربلای مازندران با عشق و ایمان سراسر الهی بوی شهادت را استشمام کرد و مدتی بعد بر اثر ترکش دشمن به درجه رفیع شهادت رسید.

روحانیت در ایام دفاع مقدس، رزمندگان را با سلاح اعتقاد تجهیز می کرد تا آنکه این قدرت ایمان الهی، از رزمندگان مومن انقلابی مانند کوهی استوار در مقابل هجوم وحشیانه دشمن کافر ساخت.

روحانیان جبهه ها را تبدیل به کلاس درسی کردند که رزمندگان مشق عشق را در آن آموختند و تبدیل به عارفانی به نام شدند که ره صد ساله را درسنگر جهاد یک شبه طی کردند.

شهدای بنامی همچون شهید آیت الله محلاتی نماینده امام در سپاه پاسداران، شهید حجت الاسلام میثمی، نماینده امام در قرارگاه خاتم و نیروی زمینی سپاه درعملیات کربلای 5 که ازجمله عملیات مهم و نقطه عطفی در انهدام نیروهای دشمن بود، شهید حجت‌الاسلام مصطفی ردانی‌پور یکی ازبنیانگذاران لشکر 14 امام حسین(ع) و فرمانده قرارگاه فتح، سردار شهید محمود کاوه طلبه ای که با فرماندهی خود در شمال غرب کشور لرزه بر پیکر ضد انقلاب انداخت، شهید غلامرضا صالحی جانشین لشکر 27 حضرت رسول(ص) تا فرمانده تیپ، گروهان و گردان از جمله 140 روحانی شهیدی بودند که در رده فرماندهی در جنگ به شهادت رسیدند.

بعد از دفاع مقدس و جنایت های گروهک های تکفیری و تروریستی در کشورهای عراق و سوریه، روحانیت نیز این بار با حضوری فعال در عرصه دفاع از حریم اهل بیت(ع) با پوشیدن لباس رزم به میدان جهاد شتافت و با تقدیم حدود 30 شهید از بین شهدای مدافع حرم پیشتازی خود را بار دیگر به اثبات رساند.

شهدای حمله هوایی اول اسفند 1364
 اول اسفند 1364، آیت‌الله فضل‌الله محلاتی، نماینده امام خمینی در سپاه پاسداران، به همراه هشت تن از نمایندگان مجلس، حجج‌اسلام، ‌ابوالقاسم رزاقی، ‌سید نورالدین رحیمی، غلامرضا سلطانی، مهدی یعقوبی و ابوالقاسم موسوی دامغانی و نیز روحانیانی مانند حجج اسلام محمد کلاته‌ای، علی معرفی‌زاده و سید حسن شاهچراغی، سید ابوالقاسم ارشادی و چند تن دیگر از قضات و مسوولان نظام، برای اعزام به جبهه ها پس از عملیات والفجر 8 بودند که هواپیمای آنها مورد حمله جنگنده‌های عراقی قرار گرفت و در نزدیکی اهواز سقوط کرد و همه سرنشینان آن به شهادت رسیدند. برای ارج نهادن به فداکاری‌های روحانیان در طول دوران دفاع مقدس، این روز به نام روز «روحانیت و دفاع مقدس» نامگذاری شد.

در بین این شهدا، شهید حجت الاسلام سید ابوالقاسم ارشادی از شهدای استان مازندران و شهرستان بابل است که در ذیل این یادداشت به معرفی این شهید بزرگوار می پردازیم.

شهید حجت الاسلام و المسلمین سید ابوالقاسم ارشادی

روحانی شهيد حجت الاسلام والمسلمین حاج سيد ابوالقاسم ارشادي ایمنی، در 19 ارديبهشت 1330 در ايمن آباد بابل به دنیا آمد.

ایشان از همان کودکی تحت تربیت پدربزرگش حجت الاسلام و المسلمین سید مرتضی ارشادی(حسینی) از روحانیان نجف اشرف قرار گرفت و از محضر ایشان برخی از علوم ابتدایی و مقدمات حوزوی را کسب کرد.

چندی بعد در یازده سالگی به مدرسه علمیه صدر بابل برای فراگیری سطوح حوزوی نزد آیت الله سید محمد محقق بهشتی به کسب معارف اسلامی می پردازد. پس از حدود دوسال تحصیل در این حوزه علمیه، در سال 1342 به همراه پدر خود برای ادامه تحصیل راهی حوزه علمیه قم می شود.

ورود ایشان به قم پس از آغاز قیام امام راحل در خرداد 1342 بود و با وارد شدن در فضای انقلابی فیضیه قم، تفکر انقلابی امام راحل بر وی اثر می گذارد و امام راحل را به عنوان الگوی خود در حوزه بر می گزیند.

پس از اتمام سطوح حوزوی، در محضر آیات عظام میرزاهاشم آملی و تنی چند از مراجع و علمای برجسته به تحصیل می پردازد و همزمان با تحصیل به صورت شبانه در دروس جدید، موفق به اخذ مدرک دیپلم می شود.

حجت الاسلام شهید ارشادی از شاگردان موفق حوزه هم در زمینه تحصیل و هم اخلاق بود و روح لطیف و شوخ طبیع ایشان از ویژگی های برجسته شهید زبانزد دوستان و اساتیدش می شود. این شهید بزرگوار بارها به دلیل توجه در مسائل علمی و درسی از سوی اساتید خود از جمله آیت الله جوادی آملی و علامه حسن زاده مورد تشویق قرار گرفت.

لحن گرم و جذاب او که برخواسته از صفای درونی اش بود، افراد را جذب می کرد و منابر و سخنرانی های او مورد توجه عام بود. با گرم شدن تنور انقلاب در سال 1356 به صورت علنی اقدام به مبارزه با رژیم شاهنشاهی و حمایت از نهضت امام راحل کرد.

سخنرانی آتشین و روشنگر این شهید و شرکت در راهپیمایی های سال 1356 در قم موجب شد که مورد تعقیب ساواک قرار بگیرد و پس از تعقیب در جاده قم به اراک دستگیر و روانه زندان ساواک شد.

پس از تحمل زندان رژیم پهلوی و آزادی، دوباره فعالیت انقلابی خود را از سر گرفت که این بار ساواک وی را به عنوان عنصری خطرناک معرفی کرد و به صورت گسترده سعی در تعقیب دستگیری وی نمود.

مدتی بعد ماموران ساواک برای دستگیری وی با یورش به منزل پدری وی در روستای ایمن آباد بابل، منزل را مورد تجسس قرار دادند و پس از آن مبادرت به دستگیری پدر و یکی از نزدیکان شهید و انتقال به ساواک مرکز استان نمودند و چندی بعد به دلیل هوشیاری این شهید و عدم دستیابی به اسناد مورد نظر، این دو نفر را آزاد کردند.

شهید حجت الاسلام ارشادی در صحنه های حساس انقلاب در قم، تهران و مازندران نقشی فعال ایفا می کرد تا پس از بازگشت امام راحل به میهن اسلامی و پیروزی انقلاب اسلامی در کنار ملت ایران پیروزی عظیم ملت را جشن گرفت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این شهید که رسالتی سنگین تر را در جهت خدمت احساس می کرد، در جهت تثبیت نظام و مقابله با توطئه افکنی های جریان های داخلی ضد انقلاب، راهی دستگاه قضایی در استان مازندران شد.

مدتی نگذشت به دوباره به حوزه علمیه قم بازگشت و این بار برای ایفای نقش انقلابی به همراه یکی از دوستانش راهی استان چهارمحال و بختیاری شد و در منطقه فارسان اقدام به تاسیس نهادهای انقلابی مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و جهاد سازندگی نمود.

حجت الاسلام ارشادی پس از یک سال پرتلاش و موفق در استان چهارمحال و بختیاری با حکم حجت الاسلام و المسلمین زرگر(دادستان کل مبارزه با مواد مخدر وقت) در دادسرای مبارزه با مواد مخدر تهران مشغول خدمت گردید.

وی مدتی بعد برای ادامه تحصیل علوم دینی با فراغت از امور اجرایی به حوزه علمیه قم بازگشت و بعد از درخواست مکرر برخی از مسؤولان در حوزه کارشناسی معاونت پارلمانی وزارت امورخارجه مشغول فعالیت شد و مدتی بعد به دلیل لیاقت و توانمندی هایی که از خود بروز داد، به عنوان معاونت اداره نهم سیاسی وزارت امور خارجه منصوب شد.

حضور وی در حوزه مباحثات علمی در جمع جوانان و مقابله با اندیشه ها و گروهک های منحرفی مانند منافقین به ویژه در میان دانشجویان دانشگاههای تهران، موجب روشنگری و هدایت بسیاری از جوانان آن روز شد و مورد توجه قشر روشنفکر دانشجو گردید.

شهید حجت الاسلام ارشادی پس از آغاز جنگ تحمیلی رژیم  بعثی بارها به جبهه ها اعزام شد و در کنار رزمندگان به فعالیت های تبلیغی مشغول شد.

حضور در وزارت امور خارجه برای وی فرصتی مغتنم را به وجود آورده بود که بتواند با برخی از نهضتهای مردمی آزادی بخش در کشورهای مسلمان ارتباط برقرار کند و تحلیل های قابل توجهی در حوزه کشورهای آفریقایی مسلمان به ویژه نیجریه در جهت اشاعه آرمان های انقلاب و پیام این نهضت بزرگ ارائه کرد.

ايشان چند روز قبل از شهادت به عنوان سفير ايران در كشور نيجريه منصوب می شود و در آخرین سفر به جبهه های حق علیه باطل به همراه کاروانی از روحانیان که در راس آنها شهید آیت الله محلاتی حضور داشت، به قصد عزیمت به مناطق عملیاتی والفجر 8 و شبهه جزیره فاو اعزام شد اما لحظاتی قبل از فرود، هواپیما در فرودگاه اهواز مورد حمله دو جنگنده مزدوان بعثی عراق قرار می گیرد و به همراه همرزمان روحانی اش شهد شیرین شهادت را سر می کشد.

پیکر سوخته این شهید بزرگوار که سالمترین پیکر شهدای این حادثه شناخته می شد با حضور خیل عظیم مردم بابل در این شهرستان تشییع و در زادگاهش روستای ایمن آباد بخش لاله آباد به خاک سپرده می شود.

قسمتی از وصیت نامه این شهید؛

آن موقع که دین خدا احتیاج به جهاد و شهادت داشته باشد انسان باید برای رضای خدا در این جهاد مقدس شرکت کند و بجنگد، بکشد و شهید بشود و اگر چنین کرد پیروز و سر بلند خواهد شد،
ای ملت به پا خواسته مسلمان ایران! به ندای خدا و قرآن کریم گوش فرا دهید و به‌پا خیزید که چشمان اشک آلود مستضعفان، انتظار شما را می‌کشد.

گفتنی است؛ شهید ارشادی از جمله 90 شهید روحانی شهرستان بابل در میان 1444 شهید این شهرستان است.

روحشان شاد و در جوار الطاف الهی متنعم باد./1313/200/ب1

مهدی صفرزاده