تبیین احکام سه طلاقه کردن زن از منظر تشیع و تسنن

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حضرت آیت الله جعفر سبحانی، از مراجع تقلید، در دهمین جلسه از سلسله جلسات تفسیر آیات مرتبط با احکام شرعی در قرآن کریم تحت عنوان «محاضرات فی فقه القرآن الکریم» در مدرسه علمیه عالی نواب با اشاره به آیه 229 سوره مبارکه بقره به احکام مربوط به سه طلاقه کردن زنان پرداخت.

وی با بیان این که علمای اهل سنت معتقدند مردان می توانند زن خود را یکمرتبه سه طلاقه کنند اما این از نظر شیعه ممکن نیست، تصریح کرد: اهل سنت اینطور می گویند که رجوع سه طلاقه در صورتی ممکن است که زن با مرد بیگانه ازدواج کند و عمل زناشویی انجام بگیرد، پس از دخول در صورتی که مرد طلاق داد زن دوباره می تواند با شوهر اول خود ازدواج کند.

این مرجع تقلید با اشاره به آیه «الطَّلَاقُ مَرَّتَانِ فَإِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَانٍ وَلَا يَحِلُّ لَكُمْ أَن تَأْخُذُوا مِمَّا آتَيْتُمُوهُنَّ شَيْئًا إِلَّا أَن يَخَافَا أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ اللَّهِ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ اللَّهِ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا فِيمَا افْتَدَتْ بِهِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ» ابراز کرد: البته مشخص نیست که آن مرد زن را طلاق بدهد یا ندهد و این معضل بزرگی است.

حضرت آیت الله سبحانی با بیان این که ائمه اطهار و اهل بیت عصمت و طهارت سه طلاقه را باطل می دانند، خاطر نشان کرد: بر این اساس به بررسی ادله و روایات بطلان سه طلاقه از جنبه بی طرفی می پردازیم تا سوی حق را معین کنیم.

وی با اشاره به عبارت «الطَّلَاقُ مَرَّتَانِ َإِمْسَاكٌ» در این آیه گفت: بر این اساس مرد موظف است پس از دو بار طلاق زن را یا نگهدارد و یا رها کند؛ در مساله دیگر اینطور آمده که چنانچه زن را طلاق دادید حق ندارید مهریه را از او بگیرید مگر اینکه زن به ذله آمده باشد که در چنین شرایطی می گوید مهریه ام برای تو باشد و من را طلاق بده یعنی مهریه را ببخشد.

این مرجع تقلید با اشاره به آیه «وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَلَا تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لِّتَعْتَدُوا وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ» تصریح کرد: بر اساس این آیه اگر زن را طلاق دادید با او بازی نکنید، چنانچه می توانید رجوع کرده و برگردید و اگر نمی توانید زندگی کنید او را رها کنید که این دستور عقلانی است.

حضرت آیت الله سبحانی با اشاره به آیه «حَتَّی تَنکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ» گفت: چنانچه پس از طلاق دوم رجوع کردید و دوباره نیز زن را برای بار سوم طلاق دادید، دیگر آن زن برایتان حرام ابدی می شود.

وی با اشاره به دلایل بطلان سه طلاقه از منظر اهل بیت خاطر نشان کرد: هنگامی که زوج برای بار اول عبارت «انت الطالب» را به زبان می آورد آن زن مطلقه می شود و دیگر ذکر بار دوم آن معنایی ندارد چراکه مطلقه را نمی شود مجددا مطلقه کرد.

این مرجع تقلید با اشاره به آیه «وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ» ابراز کرد: بر اساس این آیه هنگامی که زن را طلاق دادید یا رجوع کنید و یا او را رهایش کنید که از اینجا می فهمیم سه طلاقه بودن باطل است و این آیه ارتباطی با طلاق سوم ندارد و به واقع نوعی دستور کلی است که اگر سه طلاق از هم جدا نباشد، موضوعیت ندارد.

حضرت آیت الله سبحانی  با اشاره به آیه « لَعَلَّ اللَّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذَلِكَ أَمْرًا » بیان کرد: هر یک از شاهدین ازدواج باید شوهر و زن را نصیحت کنند تا شاید او از تصمیم خود برگردد اما اگر طلاق متصل باشد، دیگر شاهدان نمی توانند آنان را نصیحت کنند پس سه طلاقه باطل است زیراکه در طلاق اولی و دومی برای نصیحت وقت نیست و طلاق سومی نیز حرام ابدی است.

وی با بیان این که شهید مطهری نعمت بزرگ الهی برای شیعه بود، گفت: او در کتاب داستان راستان، پس از بیان هر یک از داستان ها اثر تربیتی آن را ننوشته تا مخاطب خودش به فکر فرو رود و باید در هر یک از آیات قرآن نیز این چنین تدبر و تعمق کرد./۸۶۴/پ۲۰۲/ب۱