ضرورت بهره برداری از نهجالبلاغه برای نظام سازی و ساخت تمدن نوین اسلامی
به گزارش خبرگزاری رسا، به دعوت بنیاد بینالمللی نهج البلاغه نشستی با حضور آیتالله سید جمالالدین دینپرور رئیس بنیاد نهج البلاغه و حجت الاسلام و المسلمین میرمعزی، معاون پژوهش حوزههای علمیه برگزار شد.
در این نشست که علاوه بر رئیس بنیاد نهجالبلاغه و معاون پژوهش حوزه، برخی مدیران معاونت پژوهش و اساتید آن بنیاد نیز حضور داشتند، آیت الله دینپرور به چگونگی تأسیس این بنیاد پرداخت و ضمن اشاره به توجه شهید مطهری و حضرت امام خمینی به این بنیاد گفت: امام خمینی(ره) در سال ۱۳۶۰ در اولین کنگرۀ هزارۀ نهجالبلاغه که در مدرسه عالی شهید مطهری برگزار شد، پیامی ارائه کردند و با این پیام موج بازگشت به نهجالبلاغه آغاز شد.
وی گفت: مقام معظم رهبری در این کنگره و چند کنگره دیگر سخنرانی کردند که مجموع سخنرانیهای ایشان در کتابی تحت عنوان «بازگشت به نهجالبلاغه» چاپ شده است
رئیس بنیاد نهج البلاغه با اشاره به اینکه این بنیاد تاکنون ۱۶ کنگره بینالمللی را برگزار کرده است و حضرت امام (ره) گویا به جز کنگره هزارۀ نهجالبلاغه، به هیچ کنگره علمیای پیام صادر نکردند، افزود: از سال ۱۳۵۴ که این بنیاد تأسیس شد ۲۲۰ جلد کتاب راجع به نهجالبلاغه در این مرکز منتشر شده است. ولی باید اذعان نمود که هنوز با وجود تمام تلاشهایی که صورت گرفته است، مدیران ما با نهجالبلاغه و دستورات و راهکارهای حضرت امیرالمؤمنین(ع) در حوزههای مختلف مانند مدیریت، سیاست، اقتصاد، علمالاجتماع و خصوصاً اخلاق سیاسی و عهدنامه مالک اشتر فاصله دارند و این وظیفه حوزه است که این مسائل را در قالب اندیشههای مدون و تعریفشده در اختیار دولت و مجلس قرار دهد، تا بتوان از آن در زمینۀ منظومۀ تمدنسازی بهره برد.
وی افزود: تاکنون هزاران کتاب ناظر به نهجالبلاغه گردآوری کردهایم و از این حیث کتابخانۀ این بنیاد در دنیا بسیار کمنظیر است و برای استفادۀ ارباب فضل و دانش یک مکان ویژه به شمار میرود. بهعنوان مثال فقط پیرامون عهدنامۀ مالک اشتر، بیش از ۳۰۰ ترجمه و شرح به زبانهای مختلف جمعآوری کردهایم.
باید از نهجالبلاغه برای نظام سازی و ساخت تمدن نوین اسلامی بهره برد
حجت الاسلام والمسلمین میرمعزی با قدردانی از فعالیتهای مرکز تخصصی نهجالبلاغه گفت: نهجالبلاغه برای جامعه امروز ما بسیار مهم است و باید از این کتاب برای نظام سازی و ساخت تمدن نوین اسلامی بهره برده و از ظرفیتهای فراوان این کتاب شریف که میتواند راهنمای ما در امور مختلف باشد، استفاده کنیم. به خصوص اینکه اکنون که در گام دوم تمدن سازی قرار داریم باید با نگاه به آینده در این کتاب به پژوهش پرداخت و از آن بیشتر بهره برد. چنانکه درباره بیانیه گام دوم در معاونت پژوهش حدود 120 موضوع پژوهشی مهم استخراج شده و مرکز تخصصی نهج البلاغه نیز قادر است تعداد بسیاری از موضوعات پژوهشی ناظر به گام دوم را از اقیانوس نهج البلاغه استخراج نماید.
معاون پژوهش حوزههای علمیه با اشاره به اینکه در حال تعریف جامع رشتههای تخصصی حوزه هستیم، بیان داشت: در بحث آموزش 17 رشته اصلی و در ذیل آنها نیز رشتههای متعددی تصویب شده است و جا دارد بنیاد بین المللی نهج البلاغه به عنوان یگانه مرکز تخصصی نهجالبلاغه سهم و جایگاه این کتاب ارزشمند را در این رشتهها پیگیری کند.
وی افزود: پیشنهاد میکنم که مرکز تخصصی نهجالبلاغه در تعریف رشته و سرفصلهای مربوط به نهجالبلاغه فعال شود؛ چراکه این مرکز در بحثهای مربوط به آن پیشقدم بوده و بیش از هر نهاد و مرکز دیگری حق این بنیاد و مرکز است که رشته نهجالبلاغه را تعریف کند.
حجت الاسلام والمسلمین میرمعزی با بیان اینکه نیاز است که سطح چهار نهج البلاغه در این مرکز پیگیری شود تا به نتیجه برسد، گفت: برخی مراکز دیگر که رشتۀ تخصصی آنها به اهمیت موضوع نهجالبلاغه هم نیستند، به علت پیگیری مسئولان آنها به نتیجه رسیده است و حتی امتیاز سطح 3 و 4 را گرفتهاند. در حوزه علمیه این راه باز شده است که بحث پایاننامهها به مراکز تخصصی سپرده شود و تمام امور مربوط به پایاننامهها را این مراکز انجام دهند.
وی افزود: در مسیر ایجاد فرهنگ پژوهش و تخصص گرایی شاید مشکلاتی در ساختارها وجود داشته باشد، ولی ما باید پای همه مشکلات بایستیم و با تلاش و کوشش، کار خود را به نتیجه برسانیم. چنانکه مرکز تخصصی نهجالبلاغه میتواند مأموریتهای خود را فرا مؤسساتی ببیند، یعنی در حوزه مانند یک نهاد مرجع در موضوع نهجالبلاغه محسوب گردد. چراکه نهجالبلاغه رقیب ندارد و اگر با این افق وارد شوید، میتوانید پایاننامههای حوزه را چه در انتخاب موضوع، چه در طول تدوین و چه زمان دفاع و داوری جهتدهی کنید.
معاون پژوهش حوزههای علمیه گفت: مرکز تخصصی نهجالبلاغه میتواند نظام مسائلی که قابل گزینش و نوشتن در پایاننامهها است و یا نظام موضوعهای پژوهشی درباره نهجالبلاغه را تدوین کند. به بیان دیگر سررشتۀ جریان مطالعات در نهجالبلاغه در حوزه با هدایت و راهبری این مرکز باشد.
تربیت 100 استاد معارف نهجالبلاغه در مرکز تخصصی نهجالبلاغه
در ادامه حجت الاسلام شیرمحمدی، معاون پژوهشی مرکز تخصصی نهجالبلاغه، به بیان اهمیت این رشتۀ تخصصی پرداخت و گفت: نظر به کمیت وافر شروح نهجالبلاغه باید این کتاب را در میان کتب حدیثی، یک اثر بینظیر دانست.
وی با اشاره به بعضی فعالیتهای این مرکز اشاره داشت که از جمله آثار تولیدشده میتوان «موسوعه امام علی(علیهالسلام)» را یاد کرد که در ۳۰ مجلد توسط اساتید این مرکز تهیه شده و همه موضوعات درباره امام علی(ع) در آن گنجانده شده است.
وی ضمن بیان اینکه در این مرکز ۹ دورۀ جذب و پرورش دانشپژوه صورت گرفته و ۱۰۰ استاد معارف نهج البلاغه تربیت یافته است، گفت: تنها فصلنامۀ علمی پژوهشی در رابطه با نهجالبلاغه نیز توسط همین مرکز منتشر می گردد و تاکنون ۵۶ شماره از آن منتشر شده است. همچنین دهها مقاله نیز در نوبت چاپ قرار دارد که توسط اساتید این مرکز و یا اساتیدی خارج از مرکز تهیه شده است.
معاون پژوهش مرکز تخصصی نهجالبلاغه افزود: در این مرکز، نظام آموزشی پژوهش محور در جریان است و مباحث درسها به صورت کاربردی ارائه میشود. بر خلاف پژوهشهایی که در دانشگاهها انجام میشود و غالباً غنای کافی را ندارد. از این رو نیاز است که مسئولان حوزه، به تحقیق و پژوهش در نهجالبلاغه و موضوعات مرتبط با آن اهتمام بیشتری بورزند تا جامعه بشری از برکات این کتاب بینظیر بهرهمند شوند.
وی در پایان بیان داشت که تا به حال در این مرکز ده ها پایان نامه دفاع شده که در کنار کتب و مقالات پیرامون نهجالبلاغه، میتواند از منابع مورد استناد و استفاده به شمار رود.
حجت الاسلام والمسلمین سید محسن دین پرور، مدیر بنیاد نهجالبلاغه، نیز در انتهای این نشست ضمن بیان برخی ویژگیهای کتابخانۀ این بنیاد چند پیشنهاد علمی فرهنگی ناظر به حوزه یا شخصیتهای حوزوی را مطرح کرد.
اولین پیشنهاد مدیر بنیاد نهجالبلاغه تأسیس «انجمن مفاخر حوزه های شیعه» بود که به صورت مستمر و هدفمند در راستای معرفی الگوهای روحانی عرصۀ علم و عمل سلسله برنامه های ماهانه ای را به صورت مراسم بزرگداشت برگزار کند.
پیشنهاد دوم این محقق حوزوی، برگزاری همایش بزرگداشت پنجاهمین سال ارتحال علامه امینی در سال آینده بود.
وی گفت: ناگفته نماند که بنیاد نهجالبلاغه کتابشناسی جامع علامۀ امینی را سامان داده و تنظیم کرده است که آمادۀ نشر است.
سومین پیشنهاد حجت الاسلام والمسلمین دین پرور لزوم تدوین فرهنگ های لغت و اعلام با رویکرد حوزوی است، زیرا در فرهنگ های رایج نگرش های دینی و حق مطلب پیرامون شخصیتهای حوزوی رعایت نشده و حتی گاه با اغراض خاصی به بیان مطالب پرداخته شده است. از این رو تدوین دو فرهنگ یادشده طبق سیاقهای علمی دایره المعارفی از خلأهای عرصۀ دین پژوهی حوزوی به شمار میرود.
«نظام کتابداری نوین اسلامی» با بهره بردن از تلاشهای علمی کتابداران اسلامی آخرین پیشنهاد این محقق کتابشناس بود که تدوین و اجرایی کردن آن دارای دو فایدۀ سلبی و ایجابی است. هم از جهت خروج از سلطۀ نظام های رایج کتابداری غربی مفید است و هم موجب میگردد با برجسته سازی پیشینۀ کتابداری در تمدن اسلامی به ارائۀ یک مکتب کتابداری اسلامی و ایرانی پرداخت.
شایان ذکر است: در پایان این نشست از بخش های مختلف بنیاد نهجالبلاغه به خصوص طرحهای در دست انجام بازدیدی به عمل آمد. همچنین از فیش های موضوعی نهجالبلاغه که توسط آیتالله دینپرور در سالهای ۵۳ و ۵۴ با اشراف شهید مطهری در ۱۴ محور اصلی تدوین شده است، بازدید شد.