مسئله پساکرونا و خوابی که بداندیشان دیده‌اند

به گزارش خبرگزاري رسا، ماجرای ویروس کرونا و همه گیری آن متأسفانه همچنان کشور را با خود درگیر کرده و صد البته این امیدواری نیز وجود دارد تا با همکاری مردم امکان مهار آن نیز فراهم شود. با این حال کرونا صرف نظر از مشکلاتی که برای سیستم بهداشتی و درمانی کشور ایجاد کرده تبعات خاص سیاسی و اقتصادی خود را نیز دارد.

به عنوان مثال امریکا به عنوان کشوری با توانمندی‌های فراوان اقتصادی هم اکنون به شدت با مشکلات ناشی از مصائب اقتصادی بیماری کرونا درگیر است. به دلیل رکود اقتصادی ناشی از قرنطینه تنها در هفته گذشته نزدیک به ۳ میلیون نفر به کارگران بیکار این کشور افزوده شده و پیش بینی می‌شود که درصد بیکاری تا ۲۰ درصد بالا برود.

در واکنش به همین مسئله دولت ترامپ تاکنون چند بسته اقتصادی را برای کمک به اقتصاد امریکا در مجالس قانونگذاری این کشور به تصویب رسانده که معروف‌ترین آن بسته ۲ هزار میلیارد دلاری برای کمک به مردم و شرکت‌های زیان‌ده است. علاوه بر این پرداختی سرانه به میزان ۱۲۰۰ دلار برای هر نفر نیز جهت حفظ قدرت خرید امریکایی‌ها در نظر گرفته شده است.

طبیعی است که در یک اقتصاد سرمایه‌داری چنین حاتم بخشی‌هایی غیرمعمول است و تنها فوریت حفظ ساختار اقتصادی و اجتماعی یک کشور است که می‌تواند دولت ترامپ را به پرداخت چنین مبالغی وادار کند.

در ایران بحران کرونا منجر به مشکلات اقتصادی خاصی به خصوص برای اقشار کمتر برخوردار و مستضعف جامعه شده است. بخش مهمی از کارگران روزمزد و همچنین کسانی که با استفاده از کسب و کار‌های کوچک به گذران زندگی خود می‌پردازند که با توجه به طرح‌های دولت برای قرنطینه و کاهش رفت و آمد دچار مشکل می‌شوند. در چنین شرایطی نکته اصلی اینجاست که به دلیل ماهیت چنین شغل‌هایی حمایت از آنان با موانع اداری و بروکراتیک روبه رو می‌شود.

به عنوان مثال در بسته دولت برای حمایت از کارگران بیکار شده اغلب پرداخت‌ها شامل کارگرانی می‌شود که برای آن‌ها حق بیمه رد شده و احتمالا کارگران فصلی و روزمزدی از چنین پرداخت‌هایی برای روز‌های بیکاری خود بی بهره می‌مانند.

چنین اتفاقاتی می‌تواند فشار‌هایی بر طبقه مستضعف و محروم وارد کند که زمینه را برای برخی سوء استفاده‌های احتمالی فراهم کند. به عنوان مثال در آبان ماه سال قبل و زمانی که قیمت بنزین به صورت ناگهانی سه برابر شد برخی از آشوبگران با استفاده از اعتراضات مردم اقدام به آشوب و آسیب به اموال عمومی کردند و در حال حاضر نیز بحث تبعات اقتصادی کرونا و فشار بر اقشار مستضعف می‌تواند مورد توجه برخی بداندیشان نظام قرار بگیرد.

از سوی دیگر این موضوع توجه برخی از مدعیان اصلاح‌طلبانی را به خود جلب کرده و آن‌ها هم از امکان آشوب در کشور خبر داده‌اند.

سعید حجاریان، از تئوریسین‌های این جریان سیاسی طی یادداشتی با عنوان «راه میان‌بُر؟» که اخیراً در یک وبگاه اصلاح‌طلب منتشر شد، در اشاره به ویروس کرونا نوشته است: در دوره‌ای که قیمت هر بشکه نفت به‌حدود ۲۰دلار کاهش یافته و شبح مرگ با ویروس کرونا در جهان پرسه می‌زند و شورش‌های اجتماعی-معیشتی در تقدیر کشور‌های عقب‌مانده است و تحریم‌ها صورت خشن خود را به رخ کشیده‌اند، سخن گفتن از گام‌های بلند و جهش‌های بزرگ دورنمایی مطلوب تصویر نمی‌کند زیرا راه توسعه پایدار همچنان از آهستگی و پیوستگی می‌گذرد.

البته سعید حجاریان علاقه خاصی دارد تا هر موضوع اقتصادی را با بحث شورش و ایجاد نا آرامی در داخل کشور پیوند بزند که شاید بی ارتباط با اتفاقات سال‌های گذشته نباشد.

با این حال نبایستی به بهانه کرونا و قرنطینه، کار و کاسبی مردم تعطیل و اقتصاد کشور نقش بر زمین شود و در این میان بایستی به مسئولان امر هشدار داد که در کنار توجه به سلامت مردم، اقتصاد جامعه را نیز در نظر بگیرند و همچون دولت‌های دیگر درگیر کرونا در جهان که توجهات ویژه‌ای را به اقتصاد مبذول داشته‌اند، با واقع‌بینی، نسبت به امر اقتصاد اهتمام کنند.

 

این مسئله مورد تأکید اقتصاددانان قرار گرفته است و ۵۰ تن از آنان طی نامه‌ای به حسن روحانی تأکید کرده‌اند که برای جبران فشار‌های معیشتی و رفاهی وارد بر خانوار‌ها و خصوصاً دهک‌های پایین درآمدی باید به نحوی کارا، مؤثر، عادلانه و غیرفسادزا انجام شود و برای این منظور، باید هر گونه حمایت از این افراد به صورت مستقیم و در قالب پرداخت‌های مستقیم یا اعطای اعتبار با پشتوانه یارانه نقدی و سهام عدالت خانوار‌ها باشد. در این نامه پیشنهاد شده در بهار ۱۳۹۹ به هر نفر ایرانی یک میلیون تومان «اعتبار خرید کالا» داده شود و نیز با تعیین سه سطح حمایتی برای کمک به اقشار آسیب دیده و سه دهک پایین، پرداخت‌های بلاعوض به ایشان صورت پذیرد. شاید اجرای این پیشنهادات برای دولت و در شرایط فعلی مشکل باشد، اما باید این نکته را در نظر گرفت که دشمنان خارجی به دنبال سوء استفاده از شرایط موجود برای فشار بیشتر به کشور هستند./1360/