اوردوز بازار غذا!

به گزارش خبرگزاري رسا، حدود چهار سال است که رهبری با نامگذاری سال‌ها با محور تولید مانند تولید و اشتغال، حمایت از کالای ایرانی، رونق تولید و جهش تولید تلاش می‌کند با تقویت تولید داخلی و فرهنگسازی مصرف کالای ایرانی کشور را به سمت خودکفایی هدایت کند. هر ساله در ماه‌های نخست، دولت و مجلس با تشکیل کمیته ویژه، از اجرا و پیاده‌سازی اهداف مورد نظر رهبری خبر می‌دهند، اما پس از گذشت دو ماه تمام وعده‌ها به فراموشی سپرده می‌شود و هرگز هیچ گزارشی از میزان تحقق شعار سال در دولت و مجلس به مردم ارائه نمی‌شود.

شاید سال ۹۸ تنها سالی باشد که به گفته بخش خصوصی شعار «رونق تولید» به معنای واقعی تحقق یافت، زیرا با پاک‌شدن بازار‌ها از جنس خارجی و خروج رقبای تولیدکنندگان داخلی، رونق در تولید و بازار شکل گرفت. امسال نیز در ادامه شعار سال گذشته، رهبری سال جهش تولید را برگزید تا با فراهم‌شدن بستر‌های مناسب و سیاستگذاری‌های لازم برای هموارشدن راه تولید، جهشی در تولید به وجود بیاید، اما از همان نخستین روز‌های آغاز سال، جهش تولید به جهش قیمت کالا‌ها و خدمات تبدیل شد. از افزایش قیمت نهاده‌های دام و طیور گرفته تا افزایش قیمت حبوبات، شکر، روغن، کره، نان صنعتی، برنج، میوه و لبنیات، مواد شوینده و بهداشتی و... همگی با افزایش ۱۰تا ۳۰درصدی قیمت مواجه شدند. اکنون سؤالی مطرح است که چرا سال جهش تولید به جهش قیمت‌ها و گرانی‌ها تبدیل شده است. آیا دلیل اصلی گرانی‌ها تحریم است یا سیاست‌های غلط دولتی و انحصار در تولید و واردات برخی کالاها؟ به گفته صاحبنظران سیاستگذاری‌های غلط دولت در بخش حمایت از صنعت غذا و نحوه تخصیص یارانه‌های دولتی؛ باندبازی و انحصار در واردات و صادرات برخی از کالا‌های اساسی و مصرفی مردم موجب‌شده تا با تغییر شرایط اقتصادی و شیوع ویروس کرونا هر یک از کالا‌های مذکور به بهانه‌های مختلف با افزایش قیمت‌ها روبه‌رو شوند.

با بررسی پرونده گرانی‌های اخیر موادغذایی و مصرفی مردم و اظهارات اتحادیه‌ها و کارشناسان اقتصادی، می‌توان دریافت که جهش تولید در محصولات کشاورزی و کالا‌های مصرفی مردم نیاز به قانون، تشکیل کمیسیون ویژه و شعار ندارد و یک‌بار برای همیشه دولت و متولیان تولید باید زنجیره تولید را از مزرعه تا سفره مردم کوتاه‌تر کنند و با سیاستگذاری درست و دقیق خارج از هرگونه باندبازی و دادن امتیاز به آقازاده‌ها و افراد خاص با واردات مقابله کنند. در غیر این صورت این داستان همچنان ادامه خواهد داشت با سیاست‌هایی که در این سال‌ها اتخاذ شده، بخش تولید روز‌به‌روز ضعیف‌تر و دلالان، واسطه‌ها و واردکنندگان پرقدرت‌تر و قوی‌تر شده‌اند و طبیعی است که سر و ساماندهی بازار محصولات کشاورزی و مصرفی مردم به همتی بالاتر از نامگذاری سال نیاز دارد.

موضوعی که این روز‌ها بسیار خبرساز شده، این است که همزمان با افزایش قیمت نهاده‌های طیور و دامی و کمبود آن در بازار قیمت مرغ و گوشت و تخم‌مرغ کاهش یافته است. به عبارت دیگر مرغدارانی که در تأمین غذا برای مرغ‌شان با مشکل مواجهند و نهاده‌ها را با صد درصد افزایش قیمت از بازار آزاد تهیه می‌کنند، با کاهش تقاضا در بازار نیز روبه‌رو شوند وکالای تولیدیشان (مرغ) بیش از ۵۵ درصد ارزان شود. (کیلویی ۱۴ هزار تومان به ۸ هزار تومان کاهش یافته است). علاوه بر مرغ، گوشت قرمز و تخم‌مرغ نیز ارزان شده است، اما درصد کاهش قیمت این دو کالا به اندازه مرغ نمی‌باشد. خبر‌های رسیده از بازار حاکی از آن است که مسئولان ستاد تنظیم بازار از ابتدای اسفندماه مسئول رصد بازار و قیمت‌ها بودند و نتوانستند کاهش تقاضا را در ایام نوروز و فروردین‌ماه پیش‌بینی کنند. از این رو تولید مرغ به صورت خودسرانه افزایش یافته و اکنون حجم بسیار بالای جوجه یک روزه و مرغ پرورش داده شده روی دست مرغداران باقی مانده است. در پی معدوم‌سازی هفته گذشته جوجه‌های یک روزه، رئیس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان از نابودی ۳۰میلیارد تومان سرمایه ملی خبر داده و می‌گوید: تولید هر جوجه یک‌روزه در ایران حدود ۲ هزار تومان هزینه دارد، بنابراین معدوم‌سازی ۱۵میلیون قطعه جوجه به معنای نابودی ۳۰میلیارد تومان سرمایه ملی است. به عبارت دیگر دولت هم در تأمین نهاده‌های طیور کوتاهی کرده و نتوانسته پیش‌بینی دقیقی از وضعیت بازار و تقاضا در روز‌های کرونایی و خانه‌نشینی مردم داشته باشد. نتیجه این ضعف‌ها، زیان مرغداران و در نهایت مصرف‌کننده نهایی است چراکه این سیاستگذاری‌های غلط طی ۵/۱ ماه آینده به افزایش قیمت‌ها منجر خواهد شد.

افزایش خودسرانه قیمت حبوبات

اخیرا با توصیه پزشکان و کارشناسان تغذیه مصرف حبوبات، لوبیا و عدس به شدت افزایش یافته است. به‌طوری که لوبیا چیتی در بسته‌های ۹۰۰گرمی، ۴۳ تا ۴۷هزار تومان، عدس ۳۰تا ۳۵هزار تومان به فروش می‌رسد. فعالان بازار حبوبات می‌گویند، این کالا در بازار بسیار فراوان است، اما کارخانجات بسته‌بندی به صورت خودسرانه قیمت‌ها را گران کرده‌اند. بیش از یک هفته است که بازار حبوبات دچار نابسامانی شده، اما هنوز تعزیرات و بازرسان اصناف فرصت نکرده‌اند که سری به بازار بزنند و با شناسایی کارخانجات متخلف قیمت‌ها را تنظیم کنند.

جهش قیمت نان صنعتی

در آشفته بازاری که در این ایام برای موادمصرفی مردم به‌وجود آمده، حتی نان صنعتی نیز از گرانی‌ها بی‌بهره نماند و بسیار زیرکانه در ایام تعطیلات نوروزی قیمت‌هایشان را ۵۰۰ تا ۳هزار تومان گران‌تر کردند. این گرانی قیمت‌ها از نان باگت هزار تومانی آغاز شد تا دیگر انواع نان‌های صنعتی. هنوز بازرسان بازار فرصت رسیدگی به تخلف تولیدکنندگان نان صنعتی را پیدا نکرده‌اند چراکه در ایامی که مصرف افزایش یافته و قیمت مواد اولیه نیز گران نشده، دلیل افزایش قیمت‌های نان‌های صنعتی هنوز نامعلوم است.

صعود قیمت شکر و روغن

سال‌هاست که شعار خودکفایی شکر و روغن را از سوی جهاد کشاورزی می‌شنویم، اما هنوز محقق نشده است. دو سالی است که کشور وارد دوران ترسالی شده، اما این دو محصول دانه‌های روغنی و نیشکر از وجود انحصار در واردات رنج می‌برند. ظاهراً دولت (جهاد کشاورزی و صنعت) هیچ همتی برای برنامه‌ریزی و کوتاه‌کردن دست واردکنندگان شکر و دانه‌های روغنی ندارند. شاید هم لابی واردکنندگان و دلالان بالاتر و قوی‌تر است. بر خلاف قیمت جهانی شکر در بازار داخل فاصله قیمتی ۳ تا ۴ هزار تومانی در فضای مجازی منتشر شده که همگی به جیب دلالان می‌رود نه کشاورزان و تولید کنندگان./1360/