ظرفیت ایجاد سرمایه اجتماعی در محیط خانواده

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، حجت الاسلام احمد رهدار رییس مؤسسه فتوح اندیشه، شب گذشته در هیأت انصارالحسین(ع) مجموعه فرهنگی شهید آیت الله بهشتی اصفهان، با بیان اینکه غرب به مسأله «سرمایه اجتماعی» بیشتر از ما پرداخته است، گفت: نظریه پردازان غربی در این خصوص بیشتر تئوری ارائه داده‌اند اما بهترین مبانی و دیدگاه‌ها در دین اسلام، مبانی و تاریخ ما وجود دارد.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: سرمایه اجتماعی بیشتر در روابط انسان‌ها پدیدار می‌شود، یعنی ممکن است یک نفر به تنهایی شخصیت بسیار متدین و عالم و متفکری باشد اما در اجتماع سرمایه اجتماعی کسب نکرده باشد و برعکس، یک شخصی ویژگی‌ها را درمقیاس کمتری داشته باشد اما به دلیل الگوی منطق روابطی که دارد سرمایه اجتماعی زیادی داشته باشد.

حجت الاسلام رهدار با بیان اینکه باید بررسی کنیم خانواده چه ظرفیت‌هایی برای ایجاد سرمایه اجتماعی دارد، اظهار کرد: خروجی سرمایه اجتماعی مفاهیم پایه سرمایه اجتماعی نظیر اعتماد، صداقت، مسؤولیت پذیری، مشارکت و حسن تعامل است، همه اینها در دین ما و در قرآن ما مفاهیمی دارد و بر آنها تأکید بسیار شده است.

رییس مؤسسه فتوح اندیشه در ادامه افزود: در خانواده سه تیپ سرمایه اجتماعی را در سه نوع رابطه شناسایی و بررسی کرده‌اند، نخست سرمایه اجتماعی ساختاری است، که بیشتر ناظر به ساختار خانواده است، مانند بررسی نقش و توان والدین در تبیین و ایجاد این ساختارها در خانواده، چیزی که بیشتر به صورت مشترک بحث می‌شود این است که به صورت فیزیکی باید وجود و حضور والدین دیده بشود.

در عصر حاضر فرزندان کمتر از حضور فیزیکی والدین بهرمند هستند

وی با اشاره به اینکه برخی فرزندان در عصر حاضر از حضور فیزیکی پدران و مادران کمتر بهره می‌برند، تصریح کرد: گاه این فقدان حضور فیزیکی مناسب به اضطرار و اقتضا و مطالبه جامعه بوده است، یکی از سرمایه های زندگی آرامش است، در کشورهای مختلف آفریقایی یک چیز به صورت مشترک به رغم همه سختی‌های زندگی در این کشورها به چشم می‌خورد، به صورت مشهودی مردها و زن‌ها در این کشورها آرامش دارند و روابط اجتماعی نسبتا سالم‌تری دارند.

حجت الاسلام رهدار ارتباط فیزیکی کودکان با والدین به ویژه مادر در کشورهای آفریقایی را از عوامل آرامش در جامعه برشمرد و اظهار کرد: زنان در آفریقا روابط اجتماعی زیادی دارند و عمدتا خانه نشین نیستند اما وقتی از خانه بیرون می‌آیند بچه را به خود می‌بندند و چندین ساعت در طول روز کودک همراه مادر است، خود این بودن در کنار مادر یک آرامش بیشتری را به کودکان می‌دهد و وقتی بزرگ می‌شوند آرامش بیشتری دارند.

رییس مؤسسه فتوح اندیشه ارتباطات میان اعضای خانواده را از دیگر عوامل تولید سرمایه اجتماعی در خانواده عنوان کرد و گفت: گاهی والدین در خانه هستند اما ارتباط مؤثری میان آنها با فرزندان نیست، فرزندان نیاز دارند والدین برای آنها وقت بگذارند، صرف بودن در خانه کفایت نمی‌کند بلکه باید وقت گذاشت و با فرزندان زمان را سپری کرد و البته در این بین نباید از همسر و ارتباط با او غافل شد.

خانواده مانند وطن است

وی با اشاره به آیاتی از قرآن کریم، خاطرنشان کرد: خانواده مانند وطن است و ایجاد کننده آرامش در انسان است و یکی از فلسفه‌های ازدواج همین کسب آرامش است، یکی از عرصه های تأمین آرامش خانواده و شناختی است که از یکدیگر حاصل می‌شود، فقدان درک متقابل در خانواده می تواند به سرمایه اجتماعی خانواده آسیب می‌زند.

حجت الاسلام رهدار با تأکید بر اهمیت نقش درک و شناخت متقابل در ایجاد آرامش و سرمایه اجتماعی در خانواده، تصریح کرد: نباید از کودکان انتظار درکی فراتر از عقل کودکانه او داشت، سرمایه اجتماعی خانواده گاهی درون خانواده و گاهی بیرون از خانواده شکل می‌گیرد، نحوه ارتباط و تعامل ما با دیگران سرمایه اجتماعی خانواده است که در بیرون از خانواده شکل می‌گیرد.

برای ایجاد اعتماد در خانواده تلاش کنیم

رییس مؤسسه فتوح اندیشه اظهار کرد: خانواده کانون بسیار مهمی در خلق سرمایه اجتماعی است، سعی کنیم مشکلات بیرون خانه را از طریق ایجاد سرمایه اجتماعی درون خانه و خانواده برطرف کنیم، سبک زندگی امروز ما به نحوی است که بسیاری از روابط را به گونه ای شکل داده که به صورت طبیعی اعتماد زدا است، باید برای برطرف کردن این مشکلات سعی و تلاش کنیم.

وی اعتماد آفرینی در خانه و خانواده به ویژه میان همسران را امری ضروری توصیف کرد و گفت: هرکسی ویژگی‌ها، خصایص و اخلاقیات مخصوص به خود را دارد، در انتخاب دوستان خانوادگی هم باید دقت نظر داشته باشیم، روابط مثبت بیرونی ما با یک نفر نباید باعث تحمیل روابط خانوادگی به همسر شود چرا که ممکن است به صلاح خانه و خانواده باشد این رابطه در بیرون از خانواده باقی بماند./1304/پ210/ب1