حمایت های مالی و معنوی فرزند آوری در طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت

اشاره: جمعیت، کلید واژه‌ای است که بسیاری از مناسبات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

متأسفانه در حال حاضر وقتی صحبت از جمعیت می‌شود، عموم مردم به چشم یک گزاره سیاسی به آن نگاه می‌کنند، در حالی که افزایش یا کاهش جمعیت به طور مستقیم با معیشت، اقتصاد، امنیت و البته آینده یک جامعه ارتباط تنگاتنگ دارد و حاکمیت هر کشوری می‌تواند از این ابزار برای بهبود زندگی خود مردم و اقتصاد کشور استفاده کند.

نتایج بررسی‌ها و پیمایش‌های صورت گرفته در حوزه جمعیت و سلامت جمعیت نشان دهنده این واقعیت است که امروزه ما با چالش‌های متعددی در حوزه جمعیت و سلامت جمعیت مواجه هستیم.

به همین خاطر سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، گفتگویی با محمد جواد محمودی رییس کمیته مطالعات و پایش سیاست های جمعیتی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی داشته است که به شرح زیر می باشد.

رسا- طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت چه دستاوردهایی می تواند داشته باشد؟

باتوجه به اینکه جمعیت ایران رو به پیری است و ضرورت جلوگیری از این بحران از بدیهیات می باشد، متاسفانه تاکنون هیچ اقدامی در جهت افزایش رشد جمعیت صورت نگرفته و هیچ قانونی برای حمایت از آن وضع نشده است.

سیاستهای کلی جمعیت جنبه اجرایی ندارد و سندی نیست که بتوان آن را اجرایی کرد. اما این نخستین قانونی است که با این گستردگی در حوزه حمایت از خانواده و افزایش رشد جمعیت تصویب شده است که ان شالله موثر واقع خواهد شد.

رسا- مزایای این قانون در چیست؟

از مزایای مهم این قانون علاوه بر مشوق های مادی و معنوی برای حمایت از خانواده برای فرزندآوری می توان از تعیین نهاد متولی مشخص برای پیگیری موضعات جمعیتی، لغو قوانین گذشته که در حوزه کاهش فرزندآوری جاری بوده است و دارا بودن ضمانت اجرا نام برد.

بحث مشوقهای اقتصادی موضوع دیگری است که در این طرح دیده شده است. علاوه بر این، طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت از همه اقشار جامعه اعم از مادران خانه دار، شاغل، دانشجو و بخش خصوصی را در بر می گیرد. نکته مثبت دیگر این طرح توجه به معافیتهای مالیاتی به عنوان یکی از مشوقهای فرزند آوری است. همچنین حمایت از زوجین نابارور و پیشگیری از ناباروری و حمایت های دوران بارداری و شیردهی از موضوعات دیگری است که در طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت دیده شده است.

حمایت از زوجین جوان و تسهیلات اشتغال و تسهیلاتی که برای فرزندان اول و دوم و سوم در نظر گرفته شده و حتی بناست تا به خانواده های دارای سه فرزند و بیشتر زمین یا مسکن اختصاص داده شود.

در یک کلام از این به بعد باید به سمت اجرایی کردن قانون برویم و رسانه ها و مردم باید اجرای این قانون را مطالبه کنند تا مبادا این قانون هم به سرنوشت برخی قوانین دیگر همچون قانون تسهیل ازدواج جوانان دچار شود. به عبارت دیگر با عنایت به اولویت بحث جمعیت باید تمام تلاش ها به تامین اعتبار و اجرای درست این قانون معطوف شود.

رسا- آیا برای ناباروران حمایت های مالی درنظر گرفته شده است؟

در بودجه امسال یک مبلغی برای بیمه ناباروری گذاشته شده است هر چند این مبلغ هنوزکاملا تخصیص داده نشده، اما طبق این قانون، بودجه برای بیمه ناباروری در بودجه سنواتی پایدار می شود و همه ساله باید مبلغی به آن تخصیص داده شود.

رسا- ستاد ملی جمعیت که در این قانون به آن اشاره شده چه کارکردی خواهد داشت؟

همانطور که عرض کردم، تاکنون برای پیگیری موضوعات جمعیتی، نهاد متولی مشخصی نداشته و با این قانون تکلیف نهاد متولی موضوع جمعیت مشخص شده است. درماده اول این قانون آمده است که در راستاي تحقق تبصره(7) راهبرد کلان چهارم نقشه مهندسی فرهنگی کشور، به منظور راهبری، برنامه ریزی، ارزیابی کلان و نظارت بر اجرای این قانون با رعایت مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، ستاد ملی جمعیت به ریاست رئیس جمهورتشکیل می شود. این ستاد همچنین یک دبیر دارد که با حکم رئیس جمهور محترم تعیین می شود علاوه بر این شورای عالی انقلاب فرهنگی هم بر اساس وظایف قانونی خودش ارزیابی، رصد و  نظارت را بر عهده دارد و احكام مقرر در اين قانون با رعایت مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی لازم­الاجراء است. 

رسا- آیا مشوق های این قانون ضمانت اجرایی هم دارد؟

بر اساس متن این قانون، در بخش الزامات قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت برای ایجاد ضمانت اجرایی قانون برای نهادها و مسئولانی که از اجرای قانون سرباز بزنند یا قصوری داشته باشند مجازات تعیین شده است. در ماده71 این گونه آمده است: مستنکفین از اجرای این قانون، علاوه بر جبران خسارات وارده و اعمال مجازات موضوع ماده(9) قانون رسيدگي به تخلفات اداري به مجازات حبس يا جزاي نقدي درجه چهار یا پنج موضوع ماده(19) قانون مجازات اسلامی مصوب 1/2/1392 محکوم می­ شوند.

علاوه بر این در طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت محل تامین اعتبار برای اجرای آن پیش بینی شده است. در طرح کاملا مشخص شده که از چه محل هایی باید اعتبارات لازم برای اجرای طرح تامین شود.

با تصویب این طرح، ورود حاکمیت و تخصیص اعتبارات لازم و مدیریت و اجرای درست می توان به اصلاح ساختار جمعیتی امیدوار بود. البته مدت این طرح هفت ساله است و با اجرای آزمایشی آن می توان در صورت ملاحظه ایرادات و نقاط ضعف به سمت اصلاح آنها پیش رفت و بعد از 7 سال اجرای آزمایشی  وشناسایی نقاط قوت و ضعف و رفع آنها دائمی خواهد شد.

رسا- آیا در این طرح از تجربیات کشورهای دیگر استفاده می شود؟

بخش اعظم آنچه در این طرح آمده است، تجربیات سایر کشورهاست. البته باید بدانیم که تنها مشوقهای مادی نمی تواند منجر به اصلاح ساختار جمعیتی شود، زیرا علل عدم تمایل به فرزند آوری تنها مادی نیست و مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی هم مهم است و باید تغییراتی در آن اتفاق بیفتد.

رسا- با تشکر از اینکه وقت ارزشمند خودتان را دراختیار ما قرار دادید./گ404/