حکمت اشراق و فقه الأنوار

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام علی امینی نژاد به مناسبت هشتم مرداد ماه، سالروز گرامیداشت شیخ شهید شهاب الدین سهروردی در جلسات تصویری با مجمع عالی حکمت اسلامی در خصوص مکتب شیخ اشراق سخن گفته است.

در ادامه متن سخنان استاد امینی نژاد به همراه فیلم سخنان وی را می توانید مشاهده کنید:

جناب سهروردی دومین مکتب بزرگ فلسفی را در دنیای اسلام تحت عنوان حکمت اشراق ایجاد کرد؛ از جمله محوری ترین مسائلی که حکمت اشراق دنبال می کند مسأله نور است و آنقدر نور در این مکتب مهم است می توان فلسفه اشراق را حکمت نوری نامید؛ خود ایشان پیشنهاد کرده فلسفه خود را فقه الانوار یا علم الانوار بنامند. مسأله نور در نگاه شیخ اشراق بسیار جدی است.

اینگونه ای که شیخ اشراق با این گستره و با این قلمرو در زمینه نور ورود کرده است، در دوران قبل خود پیشینه ندارد؛ فلسفه مشاء که پیشینه فلسفه اسلام است چیزی از فلسفه نوری ندارد؛ شیخ اشراق از باب خوشبینی که به فیلسوف های گذشته دارد آن را مبتنی بر نور دانسته است؛ چه بسا آن نگاه پهلویون در ارتباط با نور را فلسفه حقیقی آنها تلقی می کند نه اینکه به عنوان صرفا تمثیل بداند.

شیخ اشراق با تأمل در هویت نفس به نظام نوری دست پیدا کرده است؛ حرف مرحوم اشراق این است که موجودات امتدادی، کشسان و تمام آنچه که به عنوان عالم ابعاد می شناسیم در تاریکی و ظلمت محض هستند؛ باید بدانیم مراد ایشان از ظلمت چیست؟ می گوید یک جسم از همه بخش هایش در غیبت و حجاب است. برای مثال یک جسم ممتد را می توان به سه بخش تقسیم کرد که قسمت میانی حجاب دو قسمت دیگر و آن دو قسمت هر کدام حجاب و مانع در قسمت دیگر هستند. معانی این سخن این است که موجود بعددار یکسره در غیبت و حجاب است.

در این میان شیخ اشراق می گوید ما به خود می رسیم و آگاهی داریم و می دانیم که هستیم پس معلوم می شود هویت امتدادی بعد دار نیستیم؛ اینجا می گوید به حقیقت نوری رسیدم؛ منظور ایشان نور ظاهری نیست بلکه حقیقت ادراکی و روشنایی است؛ نفس یکسره خودپیدا، حضور و آگاهی است. با این مسأله شیخ اشراق به نظام نور و ظلمت می رسد که موجودات جسمانی ظلمت هستند و حقیقت نفس یک حقیقت نوری و آشکار است.