مسائل غیرکاربردی علم کلام پالایش شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی، رییس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) صبح امروز در همایش ضرورت و گستره تحول در علم کلام که در این موسسه آموزشی، پژوهشی برگزار شد، با اشاره به این که تحول در علم به دو بخش ذاتی و عرضی تقسیم می شود، گفت: کم و زیاد شدن مصادیق و مسائل یک علم، تغییر اصول موضوعه و شک در اصول پذیرفته شده از موارد تحول در علوم است.

وی ادامه داد: روشن‌ترین تحول در یک علم، کم و زیاد شدن مصادیق و مسایل آن علم است. در همین رابطه از علامه طباطبایی نقل شده که در عصر یونان فلسفه منحصر در دویست مساله بود ولی در عصر اسلام به هفتصد مساله رسید.

این استاد علوم عقلی حوزه علمیه با اشاره به این که گاهی برای اثبات محمولات از مقدمات و مبادی خارج از یک علم استفاده می‌شود، ادامه داد: اگر این مبادی از اصول موضوعه باشد به شرطی پذیرفته می‌شود که در علم مبداء ثابت شده باشد، چنانچه تحولی در این اصول موضوعه پدید آید منشاء تحول در علم مقصد می‌شود.

وی شک در اصول پذیرفته شده و بدیهی را از دیگر علل تحول در علم دانست و اظهار داشت: برخی مثل شک‌گراها و نسبت‌گراها در مورد مسائل بدیهی مثل اجتماع متناقضین نیز شک و حتی مصادیقی از امکان آن بیان کرده‌اند.

آیت الله مصباح یزدی تصریح کرد: بررسی تاریخچه علم کلام نشان می‌دهد که این علم از مسائل ساده و معدود آغاز شده است ولی امروزه با زیاد شدن مسائل آن، گستره بزرگی پیدا کرده است.

وی ادامه داد: در علم کلام سنتی مسائلی وجود دارد که به درد نیازهای امروز نمی‌خورد و یک سری مساله نظری صرف است که وقت صرف کردن برای آن کار چندان عاقلانه‌ای نیست، برای همین باید این گونه موضوعات از مباحث کلامی پالایش شود.

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: تحولاتی که لازم است در علم کلام مطرح شود مربوط به اصول موضوعه مثل هرمنوتیک، معنای الفاظ، قرائات مختلف و دیگر موضوعات است، چرا که بسیاری از مبانی اصول موضوعه که با آن مسائل کلامی را ثابت می‌کردیم، یا متحول شده یا مدعیان مخالف فراوانی پیدا کرده که باید به آنها پاسخ گفت.

وی اظهار داشت: روش علم کلام تلفیقی است و هم از عقل و هم از نقل در آن استفاده می‌شود از این رو اگر تحولی در روش های این علم حاصل شود، تحول اساسی نیست بلکه تغییر در متدولوژی است.

استاد حوزه علمیه با بیان این که ضرورت تحول در علم کلام را نیازهای ما تعیین می‌کند، افزود: امروز شبهاتی در مسائل اعتقادی مطرح می‌شود که قابل مقایسه با شبهات قدیمی نیست، بنابراین گنجاندن آن در کلام یک رسالت است تا مردم در سایه خواندن آن، شبهات و شک‌هایشان را برطرف کنند.

وی گفت: گرایش‌های شک‌گرایانه و نسبت گرایانه مربوط به شاخه‌ای از فلسفه به نام معرفت شناسی است و به صورت مستقیم ربطی به علم کلام ندارد.

آیت الله مصباح یزدی بیان داشت: بسیاری از مباحث کلامی از دیرباز به صورت جدلی مطرح شده است. البته برای رفع شبهات و اقناع و اسکات خصم این روش مفید است و غیرعاقلانه نیست.

گفتنی است، همایش ضرورت و گستره تحول در علم کلام صبح امروز از سوی گروه کلام و فلسفه دین موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در این مرکز علمی برگزار شد./916/پ202/ع